VERGİ HUKUKU - Deneme Sınavı - 27

İdare hukukunda yetki dört ana başlık altında incelenmektedir. Bunlar:

Madde IV'ün doğrusu "Zaman bakımından yetki" olduğu için doğru cevap C'dir.

İdari işlemlerin hukuka uygun olabilmesi için beş hususta hukuka uygun olması gerekir. Bunlar yetki, şekil, sebep, konu ve maksattır. İdari işlemler bu beş hususta hukuka uygun değilse iptal nedeni olarak kabul edilmiştir. Doğru cevap D'dir çünkü doğrusu "konu"dur.

Vergi uyuşmazlıklarının özelliklerini şöyle sıralayabiliriz:

Doğru cevap E'dir.

Hesap hataları, vergi miktarını etkileyen maddi hatalar ve hesaplama yanlışlıkları olarak tanımlanabilir. Hesap hataları, vergi ile ilgili hesaplarda yapılan basit ve kolayca görülebilecek nitelikteki aritmetik hatalardır. İlgili maddeye göre hesap hataları; verginin matrahında hata, verginin miktarında hata ve verginin mükerrer olmasıdır. Doğru cevap E'dir.

Vergi hataları dört grupta toplanmaktadır. Buna göre; vergilendirme hataları yükümlünün şahsında hata, yükümlülükte hata, verginin konusunda hata ve vergilendirme ve muafiyet döneminde hata şeklindedir. A şıkkı bunlar arasında bulunmadığı için doğru cevap A'dır.

Vergi hataları, hatalı işlemi yapan memurun hatayı bulması veya görmesi ile üst amirlerin incelemesi sonucunda hataların görülmesi veya yükümlünün müracaatı ile ortaya çıkartılabilir. Vergi hatalarını düzeltme yetkisi ilgili vergi dairesi müdürüne aittir. Bu hatalar düzeltme fişine dayanılarak düzeltilir. Düzeltme fişi, ilgili memur tarafından düzenlenerek vergi dairesi müdürüne imzalattırılır. Düzeltme sonucu ilave vergi tarhiyatına gidilmiş ise durum ihbarname ile mükellefe tebliğ edilir. Hatanın yükümlü aleyhine yapılmış olması hâlinde, fazla vergi aynı fişe dayanılarak terkin ve tahsil olunmuş ise reddolunur. Düzeltme işlemi vergi idaresince resen yapılabileceği gibi yükümlünün başvurusu üzerine de yapılabilmektedir. Yükümlüler, vergi işlemlerindeki hataların düzeltilmesini vergi dairesinden yazı ile isteyebilmektedirler. Düzeltme isteği vergi dairesi tarafından reddedildiği takdirde yükümlü hiyerarşik başvuru ile üst mercie gidebilir. Buna şikâyet yolu adı verilmektedir. Şikâyet yolu ile düzeltme istemi Hazine ve Maliye Bakanlığına karşı yapılır. Bu istemin reddine karşı açılacak davalar ise vergi mahkemelerinde bakılır.

Doğru cevap D'dir çünkü madde I'in doğrusu "Vergi hatalarını düzeltme yetkisi ilgili vergi dairesi müdürüne aittir" olmalıdır.

Vergi davası, ilgili mahkeme başkanlığına yazılı ve imzalı olarak verilen bir dilekçe ile açılabilir. Dava dilekçesinin, İdari Yargılama Usulü Kanunu’ da öngörülen bazı unsurları taşıması gerekir. Dava dilekçesinde bulunması gerekli hususular şunlardır:

Doğru cevap E'dir.

Kesinleşmiş bir mahkeme kararının kanun yararına bozmaya konu olabilmesi için hukuka aykırı bir sonuç taşıdığı kuşkusu yaratması gerekir. Kanun yararına bozmaya başvurma yetkisi sadece Danıştay Başsavcısına verilmiştir. Doğru cevap A'dır.

Vergiyi doğuran olayın meydana gelmesi zamanaşımının tespiti açısından da önem arz etmektedir. Çünkü vergiyi doğuran olay tarihini takip eden yılın başından itibaren 5 yıl geçmesiyle tahakkuk zamanaşımı gerçekleşir ki, zamanaşımına uğrayan olay üzerinden artık vergi hesaplaması yapılamaz. Doğru cevap C'dir.

Vergiyi doğuran olay gerçekleştikten sonra vergi borcunun sona ermesine kadar sırasıyla geçmesi gereken dört aşama vardır.
Bu aşamalar; Tarh, Tebliğ, Tahakkuk ve Tahsil Aşamalarıdır. Doğru cevap A'dır.

Her ne şekilde olursa olsun bir vergi tarh edildikten sonra bu vergiye bağlı olarak ortaya çıkan, defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak miktarı tespit olunan bir matrah veya matrah farkı üzerinden alınacak verginin tarh edilmesidir (VUK madde 29). Doğru cevap D'dir.

Tahsil vergilendirmenin son aşamasıdır.
Vergi Usul Kanunu’na göre tahsil, verginin kanuna
uygun olarak ödenmesidir.

Terkin, vergi borcunun silinmesidir. Terkin,
vergi borcunu bütün hukuki sonuçları ile birlikte ortadan kaldıran tek taraflı, subjektif ve özel
bir idari işlemdir.

Vergi sisteminin temel amacı, devlete Anayasa ile verilen görevlerin yerine getirilebilmesi için ihtiyaç duyduğu geliri sağlamaktır (AY md.73, f.1). Başka bir deyişle vergi borcunu (alacağını), başta kanunilik ve eşitlik ilkeleri olmak üzere hukuka uygun şekilde tespit (tarh) ve tahsil etmek, kısaca vergi toplamaktır. Türk Hukuku’nda bu amacı gerçekleştirme görevi vergi idaresine verilmiş ancak başka pek çok ülkede olduğu gibi, başta mükellef olmak üzere başka bazı kimselere de bu amaca etkin bir şekilde ulaşılmasını sağlamak üzere çeşitli ödevler getirilmiştir. Ancak Homo ekonomus tipinde bir vergi ödevlisi, gelirini ve servetini fazlalaştırmak için bu ödevlere pek uymak istemez, mümkün olduğunca az vergi ödemek ister. Dolayısıyla ilk iki önerme doğrudur, üçüncü önerme yanlıştır. Doğru cevap C'dir.

Bir yandan yürütmenin bir parçası olan idare tarafından belirlenen ödevlere uymamak kabahat olarak kabul edilmekte, diğer yandan idari para cezalarının her takvim yılı başından itibaren idare tarafından belirlenen (Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından Resmi Gazete’de ilan edilen) yeniden değerleme oranında artırılması kabul edilmektedir. Bunun anlamı, anayasal kanunilik ilkesine aykırı şekilde, hem kabahat teşkil eden hukuka aykırılığın hem de para cezasının yeni miktarının yürütme organı tarafından belirlenmesidir.

Hukuki güvenlik ilkesinin bir başka alt ilkesi olan geriye yürüme yasağı, yapıldığı anda kanunla kabahat ya da suç olarak kabul edilmemiş olan bir davranışın/fiilin, -davranış/fiil gerçekleştirildikten- sonra çıkartılan bir kanunla kabahat ya da suç olarak kabul edilmesi ile kabahat ya da suç karşılığında öngörülen yaptırımın, -kabahat ya da suç teşkil eden davranışın/fiilin gerçekleşmesinden- sonra çıkartılan bir kanunla artırılmasını yasaklamaktadır (AY md.38, f.1).

Verilen metnin anlam bütünlüğü dikkate alındığında, metinde yer alan boşluk, "ceza sorumluluğunun şahsiliği ilkesi" ile doldurulmalıdır. Zira verilen metin, kusur ilkesi ile ceza sorumluluğunun şahsiliği ilkesi arasındaki ilişkiyi irdelemektedir. Doğru cevap E'dir.

Mükellefin en önemli ödevi, vergi borcunu -hukukun emrettiği şekilde- ödemesidir. Çünkü, en başta açıklandığı üzere, vergilendirme sisteminin temel amacı devlete verilen görevlerin finansmanı için gerekli geliri vergiler yoluyla elde etmektir. İşte, vergi ceza sisteminde yer alan bütün kabahat ve suç tipleri arasından mükellefin bu maddi ödevini yerine getirmesini sağlamaya yönelik tek hukuka aykırılık tipi, “vergi ziyaı kabahati”dir. Doğru cevap A'dır.

Damga vergisinde özel üsulsüzlük sadece noterler tarafından işlenebilecek bir kabahat olup; noterin, damga vergisi ödenmemiş veya eksik ödenmiş kağıtları, vergi ve cezası tahsil edilmeden tasdik etmesi veya örneklerini çıkarıp vermesi halinde söz konusu olur. Her bir kağıt için 2 TL’den az olmayacak şekilde nispi para cezası öngörülmüştür. Doğru cevap B'dir.

Vergi kaçakçılığı suçunu işlemiştir. Çünkü, VUK md.359’de belirtildiği şekilde, Bay (B), kasten, faturada, satım hukuki ilişkisini miktar itibariyle gerçeğe aykırı şekilde yansıtarak muhteviyatı itibariyle yanıltıcı fatura (belge) düzenlemiştir. Doğru cevap E'dir.