VERGİ HUKUKU - Deneme Sınavı - 2

Vergilendirme yetkisi; bir devletin ülkesi üzerinde vergi alma konusunda sahip olduğu hukuki ve fiili gücü olarak ifade edilir. Doğru cevap C'dir.

Kaynak ilkesinde devlet, vergilendirme yetkisini vergi konusu ile kurduğu bağ temelinde kullanmaktadır. Buna göre, eğer vergi konusu devletin sınırları içinde bulunuyorsa, devlet bu vergi konusu üzerinden vergi alabilecektir. Doğru cevap B'dir.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ nin bozma kararlarında yargılamanın yenilenmesi için dava açma süresi kararın tebliğinden itibaren bir yıldır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Uluslararası çifte vergilendirme aşağıdaki sorunlardan herhangi birinden ortaya çıkabilir:

- İkamet - İkamet Çatışması

- Kaynak - İkamet Çatışması 

- Kaynak - Kaynak Çatışması

- Üçlü Durumlar

Transit durumlar isminde bir sorunlar türü bulunmamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Uluslararası hukuksal çifte vergilendirmenin unsurları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• Aynı mükellef,
• Aynı vergi konusu,
• Aynı vergilendirme dönemi,
• Aynı ya da benzer vergiler,
• İki ya da daha fazla devlet (ya da vergilendirme yetkisine sahip yerel idare).

Buna göre doğru cevap E'dir.

Danıştay, Anayasa’da yerini almış yüksek idare mahkemesi, danışma ve inceleme merciidir. Vergi
yargılamasında, bazı hâllerde ilk yargı mercii olarak görev yaparken asıl önemli görevi, Bölge İdare Mahkemelerinin belirli tutarları aşan vergi davaları için (2018 yılı için 117.000 TL) verdiği kararları temyiz mercii olarak incelemesidir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Danıştay biri idari daire olarak dokuz tanesi de dava dairesi olarak görev yapan on daireden oluşur. Her daire bir başkan ve en az dört üyeden kurulur. Görüşme için gereken sayı dörttür. Vergi ve İdari Dava Daireleri yanında İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu, Başkanlık Kurulu ve Yüksek Disiplin Kurulu’ndan oluşur. Doğru cevap D seçeneğidir.

Uluslararası çifte vergilendirmede gelirin aynı ya da farklı mükellefler nezdinde vergilendirilmesi uluslararası hukuksal ya da ekonomik çifte vergilendirmenin
ortaya çıkması bakımından önemlidir. Doğru cevap E'dir.

Uluslararası çifte vergilendirmenin kaldırılmasını amaçlayan tek taraflı yöntemler;

Doğru cevap D'dir.

Türk gelir vergisi sisteminde, tam yükümlülerin yurt dışında elde ettikleri kazançlar bakımından ortaya çıkabilecek uluslararası çifte vergilendirmenin ortadan kaldırılması amacıyla mahsup yöntemi kabul edilmiştir. İkametgâh esasına dayalı tam yükümlülükte kabul edilen mahsup yöntemi normal mahsup yöntemidir. Doğru cevap C'dir.

İstisna yöntemi esas olarak sermaye ithalat tarafsızlığını (capital import neutrality) sağlamayı amaçlamışken, mahsup yöntemi sermaye ihracat tarafsızlığını (capital export neutrality) sağlamayı amaçlamıştır. Doğru cevap E'dir.

Vergilendirme yetkisi çatışmalarının en çok karşılaşılanı ikamet-kaynak çatışmalarıdır.
Buna göre bir mükellef kaynak devleti ile gelirin doğduğu ülke olması nedeniyle, ikamet devletiyle de yerleşik olduğu ülke olması nedeniyle vergilendirme ilişkisine girmektedir. Doğru cevap D'dir.

Kaynak ilkesi, bütün devletler tarafından diğer ilkelerle birlikte kullanılan bir ilkedir. Türkiye’de de gelir ve kurumlar vergisinde ikametgâh ilkesi tam yükümlülüğün temelini oluştururken, dar yükümlülükte kaynak ilkesi benimsenmiştir. Doğru cevap B'dir.

1992 yılında ise Model Vergi Anlaşmanın periyodik güncellenmesine imkân tanıyan “Gelir ve Servet Vergilerinde Vergi Anlaşması Modeli” (bundan sonra kısaca OECD Model Vergi Anlaşması olarak ifade edilecektir) yayınlanmıştır.

Tahkim Anlaşmasında öngörülen uyuşmazlık çözüm mekanizmasında ilk aşamada mükellef çifte vergilendirmeye neden olan işlemin kendisine tebliğinden itibaren 3 yıl içinde yerleşiği bulunduğu ülkenin yetkili makamına çifte vergilendirmenin giderilmesi için başvuruda bulunur.

Türkiye taraf olduğu vergi anlaşmalarının genelinde OECD Model Vergi Anlaşmasını temel almıştır.

Avrupa Birliği Tahkim Anlaşmasının amacı bağımlı teşebbüsleri farklı Avrupa Birliği ülkelerinde bulunan şirketlerde transfer fiyatlandırması işlemlerinden doğan ekonomik çifte vergilendirmenin giderilmesidir. Tahkim anlaşması bu amaçla bir uyuşmazlık çözüm mekanizması ortaya koymuştur.

OEEC tarafından yürütülen model vergi anlaşması çalışmaları OECD tarafından da yürütülmüş ve 1963 yılında Gelir ve Servet Vergilerinde Çifte Vergilendirilmenin Önlenmesi Model Anlaşması yayınlanmıştır.

Andean Uluslar Topluluğu, 1971 yılında Andean Modeli olarak da bilinen bir “çok taraflı anlaşma modeli” (Andean Modeli) yayınlamıştır.

Uygulamada genellikle normal mahsup yöntemi tercih edilmektedir. Kanada, Kolombiya, Danimarka, Almanya, Finlandiya, Japonya, İspanya, İsveç, İngiltere ve ABD mahsup yöntemini uygulayan ülkeler arasındadır.