VERGİ HUKUKU - Deneme Sınavı - 10

Vergi kaçakçılığı suçu ancak vergi kanunları gereğince tutulması, düzenlenmesi, saklanması ve ibraz edilmesi mecburiyeti bulunan defter, kayıt ve belgeler üzerinde işlenebilecek bir suçtur. Bu bağlamda, kaçakçılık suçuna yol açan hareketleri, üç grup içinde şöyle sıralamak gerekir.

1. Defter ve kayıtlarda muhasebe hilesi yapmak

2. Defter, kayıt ve belgeleri yok etmek,

3. VUK hükümlerine göre ancak Hazine ve Maliye Bakanlığı ile anlaşması bulunan kişilerin basabileceği belgeleri, bakanlık ile anlaşması olmadığı halde basmak veya bilerek kullanmak.

vergiye ilişkin hesaplarda veya vergilemede yapılan hatalar yüzünden, verginin hukuka aykırı olarak fazla veya eksik istenmesi veya alınmasına vergi hatası denir.

Hesap hataları, vergi miktarını etkileyen maddi hatalar ve hesaplama yanlışlıkları olarak tanımlanabilir. Hesap hataları, vergi ile ilgili hesaplarda yapılan basit ve kolayca görülebilecek nitelikteki aritmetik hatalardır. İlgili maddeye göre hesap hataları; verginin matrahında hata, verginin miktarında hata ve verginin mükerrer olmasıdır.

Vergi mahremiyetinin ihlali suçu bir özgü suç olup suçun cezası, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasıdır.

Uzlaşma, “vergi yükümlüsü ya da ceza sorumlusu ile vergi idaresi arasında, vergi veya ceza nedeniyle ortaya çıkan uyuşmazlıkları yargı yoluna gidilmeksizin çözümleyen bir anlaşmadır”.

Bölge idare mahkemelerinin görevleri şunlardır:
a) İstinaf başvurularını inceleyip karara bağlamak. (2018 yılı için 5.000 TL’yi aşan vergi davaları).
b) Yargı çevresindeki idare ve vergi mahkemeleri arasında çıkan görev ve yetki uyuşmazlıklarını kesin karara bağlamak.
c) Diğer kanunlarla verilen görevleri yapmak. (Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun md 3/A).

Mükellefin özel işlerini yapma suçu da bir özgü suçtur; ancak VUK md.6, son fıkrada sayılan memurlar tarafından işlenebilir. Bunlar ise 1. vergi muameleleri ve incelemeleri ile görevli memurlar; 2. vergi mahkemeleri, bölge idare mahkemeleri ve Danıştay’da görevli olan memurlardır.

Dava dilekçesinde bulunması gerekli hususular şunlardır:
i. Tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları, unvanları ve adresleri,
ii. Davanın konusu, sebepleri ve dayandığı deliller,
iii. Davaya konu olan idari işlemin yazılı bildirim tarihi,
iv. Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin ve bunların zam ve cezalarına ilişkin davalarda uyuşmazlık konusu,
v. Vergi davalarında davanın ilgili bulunduğu verginin veya cezanın nevi ve yılı, tebliğ edilen ihbarnamenin tarihi, numarası ve mükellefin hesap numarasıdır (İdari Yargılama Usulü Kanunu md 3).

Kendisine para cezası kesilen kimse, kesilen cezayı hemen (kanun yoluna başvuru süresi içinde) öderse dava açma hakkından feragat etmese dahi, derhal dörtte bir oranında bir indirimden yararlanacaktır.

Yargılamanın yenilenmesi nedenleri şunlardır (İdari Yargılama Usulü Kanunu md 53):
i. Zorlayıcı sebepler nedeniyle veya lehine karar verilen tarafın eyleminden doğan bir sebeple elde edilemeyen bir belgenin, kararın verilmesinden sonra ele geçirilmiş olması,
ii. Karara esas olarak alınan belgenin, sahteliğine hükmedilmiş veya resmi makam veya mahkeme önünde sahteliğinin ikrar edilmiş olması,
iii. Karara esas olarak alınan bir mahkeme kararının, kesinleşen bir mahkeme kararıyla bozularak ortadan kalkması,
iv. Bilirkişinin kasıtlı olarak gerçeğe aykırı beyanda bulunduğunun mahkeme kararıyla belirlenmesi,
v. Lehine karar verilen tarafın, karara etkisi olan bir hile kullanmış olması,
vi. Vekil ya da kanuni temsilci olmayan kimselerle davanın görülüp karara bağlanmış olması,
vii. Çekinmek zorunda olan başkan, üye ya da hâkimin katılmasıyla karar verilmiş olması,
viii.Tarafları, konusu ve nedeni aynı olan bir dava hakkında verilen karara aykırı yeni bir kararın verilmesine neden olabilecek kanuni bir dayanak yokken aynı mahkeme ya da başka bir mahkeme tarafından önceki kararın aksine bir karar verilmiş olması,
ix. Hükmün İnsan Hakları ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin ve eki protokollerinin ihlali suretiyle verildiğinin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ nin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olmasıdır.

İlk inceleme sonucunda kanuna aykırılık görülürse;
i. Adli yargının görevli olduğu konularda açılan dava reddedilir. İdari yargının görevli olduğu konularda ise görevli veya yetkili olmayan mahkemeye açılan davanın, görev veya yetki yönünden reddedilerek dava dosyasının görevli veya yetkili mahkemeye gönderilmesine,
ii. Dava ehliyetinin yokluğu, idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlemin bulunmaması, davanın süresinde açılmamış olması hâllerinde davanın reddine,
iii. Davanın hasım gösterilmeden veya yanlış hasım gösterilerek açılması hâlinde, dava dilekçesinin tespit edilecek gerçek hasma tebliğine,
iv. Dava dilekçesinin kanuna uygun olmadığının ya da tek dilekçe ile dava açmanın mümkün olmadığının belirlenmesi hâlinde, dava dilekçelerinin kanuna uygun şekilde yeniden düzenlenmek veya noksanları tamamlanmak üzere dilekçeler reddedilir. Bu durumda 30 gün içerisinde dava dilekçesinin yeniden düzenlenerek verilmesi gerekir. Ayrıca, fiil ehliyeti olmayan kişiler veya avukat olmayan vekilleri tarafından dava açılmış ise, 30 gün içinde bizzat veya bir avukat vasıtasıyla dava açılmak üzere dilekçelerin reddine,
v. İdari merci tecavüzü hâlinde dilekçelerin görevli idare merciine karar vermek üzere gönderilmesine karar verilir.

Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun vergi icra hukuku ilkeleri çerçevesinde cebren tahsil konusu kamu alacağının ileride herhangi bir şekilde tahsilinin imkânsızlaşması tehlikesine karşı hazinenin gelecekteki durumunu sağlamlaştırmak üzere bir kısım güvence önlemleri getirmiştir. Teminat, rüçhan hakkı, ihtiyati haciz ve ihtiyati tahakkuk bu güvence önlemleri arasındadır. Cevabımız B seçeneğidir.

Örneğimizde; borçlu Bay T’ nın Bay Ü’ ye 400 TL, Bay R ye 500 TL, vergi dairesine de 100 TL borcu bulunmaktadır. Bay T'nin malvarlıklarının satışı sonrası elde edilen para 750 TL dir. Toplam borç 1000 TL olduğuna göre, 750/1000 = 3/4. Bu durumda her alacaklı alacağının 3/4 ünü almak suretiyle garameten paylaşmış olacaktır. Cevabımız C seçeneğidir.

Kanunda sayılan nedenlerin meydana gelmesi hâlinde vergi dairesi başkanı veya mahallin en büyük memurunun kararı ile borçlunun haczedilebilen malları üzerine tasarruf hakkının sınırlandırılması işlemi ihtiyati hacizdir. İhtiyati tahakkuk, rüçhan hakkı, teminat ve kefalet Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un vergi icra hukuku ilkeleri çerçevesinde cebren tahsil konusu kamu alacağının ileride herhangi
bir şekilde tahsilinin imkânsızlaşması tehlikesine karşı hazinenin gelecekteki durumunu sağlamlaştırmak üzere getirdiği diğer güvence önlemleridir. Cevabımız E seçeneğidir.

Kamu alacağının tahsilinin tehlikede bulunduğu hallerde başvurulacak yollardan biri de ihtiyatî hacizdir. Şu hallerde ihtiyati haciz yoluna başvurulur;

Kamu borçlusunun gerçekleştirdiği bir kısım temlik işlemleriyle borç taahhütlerinin, adli yargıda açılacak davalar ile hükümsüz saydırılması suretiyle kamu alacağının tahsilinin sağlanmasına yönelik düzenlemelere hükümsüz sayılan işlemler adı verilmektedir. Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun md 24- 31'e göre zaman aşımı süresi içinde kalmak şartıyla;

Hükümsüz sayılarak iptal ettirilebilmektedir. Böylece kamu alacaklısı, borçlunun mal varlığında sayılan, iptale ilişkin işlemlere konu değerler üzerinden alacağını tahsil etme imkanına kavuşmaktadır. Cevabımız D seçeneğidir.

Konkordato hükümlerinden yararlanmak isteyen herhangi bir borçlu, icra mahkemesine başvurur (İcra ve İflas Kanunu md 285). Borçlu dilekçesinde, konkordato projesini bildirir ve ayrıntılı bir bilançosunu da verir. Konkordatonun icra mahkemesi tarafından tasdiki için şu şartların bulunması gereklidir.

Cevabımız A seçeneğidir.

Vadesinde ödenmeyen kamu alacağı için ödeme emri çıkarılmaktadır. Borç 15 gün içinde ödenmez ya da ödeme emrine karşı dava açılmazsa veya borçlu dava açıp davayı kaybederse alacağın cebren tahsili yoluna gidilir. Kanun, borçlunun mal bildiriminde bulunmasını sağlamak için üç ayı geçmemek üzere mal bildiriminde bulunması amacına yönelik zorlama amaçlı hapis uygulanması hükmüne yer vermektedir. Ödeme emrine karşı açılan davalar İdari Yargılama Usulü Kanunu hükümlerine göre çözümlenir. Ancak davanın açılma safhasında ve dava nedenlerinin belirlenmesinde Amme Alacakları Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri de uygulanmaktadır. Buna göre dava açılma süresi olarak İYUK’ de olduğu gibi 30 gün değil Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’ de düzenlenmiş olan onbeş günlük özel dava açma süresi dikkate alınacaktır. İtirazında tamamen veya kısmen haksız çıkan kamu borçlusundan, hakkındaki itirazın reddolunduğu miktardaki kamu alacağı %10 zamla tahsil edilir. Cevabımız E seçeneğidir.

İhtiyati tahakkuk, ileride tahakkuk edebilecek vergi borcunun tahsilini güvence altına almak üzere defterdarın veya vergi dairesi başkanının takdiriyle verginin tahakkuk ettirilmesidir. İhtiyati haciz, kanunda sayılan nedenlerin meydana gelmesi hâlinde vergi dairesi başkanı veya mahallin en büyük memurunun kararı ile borçlunun haczedilebilen malları üzerine tasarruf hakkının sınırlandırılması işlemidir. Garameten paylaştırma, borçlunun paraya çevrilen varlıklarının, belli sıradaki alacaklılara yetmemesi durumunda, alacaklıların alacağının toplam alacaklar içerisindeki payı oranında tatmin edilmesidir. Konkordato, borçlunun alacaklılarının çoğunluğu ve alacakların en az 2/3’ üne sahip alacaklıların onayı ile yapılan ve icra mahkemesinin tasdiki ile hüküm ifade eden bir anlaşmadır. Tacir olan vergi borçlusunun ödeme emrine rağmen borçlarını ödememesi durumunda gidilen bütüncül takip yöntemi ise  İflastır. Cevabımız D seçeneğidir.

İhtiyati tahakkuk, ileride tahakkuk edebilecek vergi borcunun tahsilini güvence altına almak üzere defterdarın veya vergi dairesi başkanının takdiriyle verginin tahakkuk ettirilmesidir. Cevabımız B seçeneğidir.