VERGİ HUKUKU - Deneme Sınavı - 22

Vergi ve diğer kamu alacaklarının nasıl tahsil edileceği konusunu inceleyen vergi hukukunun alt dalı vergi icra hukukudur.

Anayasamızda verginin genelliği ilkesini ifade eden ibare herkestir. “Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, malî gücüne göre,
vergi ödemekle yükümlüdür” hükmünde herkes ibaresi, genelliği ifade etmektedir.

kıyas yasağı kanunilik ilkesinin bir sonucudur.

Milletlerarası vergi anlaşmaları vergi hukukunun yasama organından doğan kaynaklardan biridir

Kamu ekonomisi, toplumun ihtiyaçlarının devlet tarafından siyasî ve idarî organların kararları altında sağlandığı, bütçe yoluyla organize edilen iktisadî faaliyet alanı olarak tanımlanabilir. Kamu ekonomisinde, topluma götürülen hizmetlerden kamusal (kolektif) ve yarı kamusal (yarı kolektif) mal ve hizmetlerin üretim süreci incelenir. Doğru cevap A'dır.

İsteğe bağlı (ihtiyarî) (Özel hukuk kurallarına göre alınan) kamu gelirleri (özel ekonomi gelirleri): Bunlara devletin mülk ve teşebbüs gelirleri, borçlanma gelirleri örnek gösterilebilir. Devlet de özel hukuk kişileri gibi mülk edinebilir, bunları satabilir, kiralayabilir. Özel hukuk kuralları geçerli olup bu gelirlerin elde edilmesinde zor kullanma söz konusu değildir.

Vergiler Cebri kamu geliri olduğu için doğru cevap C'dir.

Vergilere ilişkin bazı temel kavramlar şunlardır:

Doğru cevap B'dir.

Vergi Hukukunun Alt Dalları:

Genel vergi hukuku, bütün vergilerde uygulanacak temel ilke ve kuralları, vergi ilişkisinin niteliği, vergi alacağının doğması ve sona ermesi, vergilendirme alanında çıkan uyuşmazlıklar, kabahat ve suçlar ile bunların çözüm yolları ve vergi alacağının zorla tahsiline ilişkin hükümleri inceleyen vergi hukuku kısmıdır.

Özel vergi hukukunda ise konularına göre vergiler ve bunları düzenleyen vergi kanunları ayrı ayrı inceleme konusu yapılmaktadır. Türk Vergi Sistemi olarak anılmaktadır.

Maddî vergi hukuku, vergi alacağının doğması, bununla ilgili vergi idaresi ve mükelleflerin hak ve ödevleri, vergi alacağının sona ermesi ve bunların içeriğine ilişkin olarak tüm hukukî ilke ve kuralları inceleyen vergi hukuku bölümüdür.

Şeklî vergi hukuku, maddî hukukça belirlenen vergi ilişkisindeki hak ve yükümlülüklerin gerçekleştirilme usullerini düzenleyen vergi hukuku dalıdır.

Vergi Usul Hukuku: Vergiye ilişkin usul kurallarını ihtiva eder. Verginin nasıl hesaplanacağı (tarh), tebliğin nasıl olacağı, uyuşmazlıkların hangi usullerle çözüleceği ve vergi cezaları gibi konular yer alır. Vergi Usul Kanununda düzenlenmektedir. VUK’un 1. maddesi gereğince, gümrük vergileri VUK kapsamı dışındadır.

Vergi İcra Hukuku: Vergi ve diğer kamu alacaklarının nasıl tahsil edileceği konusunu inceler. Özel hukuktan doğan alacaklar İcra İflas Kanununa göre tahsil edilirken; kamu alacakları 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanununa göre tahsil edilmektedir.

İnceleme konusu itibariyle diğer alt dallar ise, Vergi Ceza Hukuku, Vergi Yargılama Hukuku, Milletlerarası Vergi Hukuku’dur.

Doğru cevap D'dir.

Doğduğu organ esas alınmak suretiyle vergi hukukunun kaynakları 4’e ayrılır:

Hepsi doğru olduğu için doğru cevap E'dir.

Vergi Hukukunun Yürütme Organından Doğan Kaynakları:

Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi

Kanun, yasama organından doğan bir kaynak olduğu için doğru cevap D'dir.

Kanunun ruhuna (özüne) göre yorumlanmasına amaçsal yorum denir.

Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Vergi kanunları da diğer tüm kanunlar gibi kural olarak, yürürlüğe girdikleri andan itibaren yürürlükten kalkıncaya kadar kapsamlarına giren tüm olay ve kişiler hakkında uygulanacaktır. Kanunlar Resmî Gazetede yayımlanmadıkça yürürlüğe giremezler. Kanunlar yürürlüğe girmelerinden önceki olaylara uygulanamadığı gibi, yürürlükten kalktıktan sonraki olaylara da uygulanamazlar. Vergi kanunlarının geçmişe yürümezliğine dair anayasada herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak vergi kanunlarının (ve vergiyle ilgili idarî düzenlemelerin) zaman bakamından uygulanmasında da diğer kanunlarda olduğu gibi, yürürlük tarihinden önceki dönemler için geçerli olmama, geçmişi kapsamama (makable ademi şümul) ilkesi vardır. Vergi hukuku alanında kural olarak kanunların geçmişe yürümesi mümkün değildir. Hukukî güvenlik ilkesi, vergi kanunlarının geçmişte meydana gelen olaylara uygulanmamasını gerektirir. Fakat zaman zaman vergi kanunlarının yürürlüğe gireceği tarih olarak, Resmî Gazetede yayımından daha önceki bir tarih belirlenebilmektedir.

Madde IV yanlış bilgi içerdiği için doğru cevap C'dir.

Vergiyi doğuran olayın kanunla yasak edilmiş bulunması mükellefiyeti ve vergi sorumluluğunu kaldırmaz (VUK md. 9/2). Ön koşullar arasında yer almaz. Doğru cevap D'dir.

Türk Vergi hukukunda vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesi ile birlikte vergi borcu kendiliğinden ortaya çıkmaktadır. Sonra gelen aşamalar onun somutlaşmasını ve uygulanabilir hale gelmesini sağlamaktadır. Doğru cevap B'dir.

Tarh; vergi alacağının kanunlarda gösterilen matrah ve nispetler üzerinden vergi dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar itibariyle tespit eden idari işlemdir (VUK Md. 20). Tarh kısaca verginin hesaplanması işlemidir. Doğru cevap B'dir.

Tarh, idari bir işlem olup aşağıdaki özellikleri taşır.
• Tarh, idari bir işlemdir.
• Tarh, asli bir işlemdir.
• Tarh bireysel bir işlemdir.
• Tarh, yükümlendirici bir işlemdir.
• Tarh tek tek yükümlüler hakkında hukuki sonuçlar doğuran kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlemdir.
• Tarh işlemi dava konusu yapılabilmekte, ancak hazırlık aşamasında yapılan işlemler, yani matrahın belirlenmesi, yoklama, arama ve vergi incelemesi gibi işlemler dava konusu yapılamamaktadır. Doğru cevap C'dir.

Tarh işlemi için bilinmesi gereken Vergi matrahı ya mükellef tarafından veya idare tarafından saptanmaktadır. Matrah belirleme yöntemleri ise şunlardır:
1. Beyana Dayanan Tarh (Ana yöntem)
2. İkmalen Vergi Tarhı
3. Re’sen Vergi Tarhı
4. İdarece Vergi Tarhı. Doğru cevap E'dir.

İdarece Tarh Edilen Vergiler;
• Diğer ücretlilerin vergisi
• Emlak Vergisi
• Damga Vergisidir. Doğru cevap D'dir.

Mükellefin yerine getirmediği bir vergi ödeviyle ilgili yararlanabileceği özel sürelerdir. Örneğin pişmanlık ve ıslah süresi - 15 gün (VUK md. 371), Cezalarda indirim süresi – 30 gün (VUK md. 376). Bu sürelere uyulmadığı takdirde bir daha kanun hükümlerinden yararlanmak mümkün değildir. Doğru cevap A'dır.

Kanunda ödeme yeri gösterilmemiş ise
vergi borçları yükümlünün ikametgâhının
bulunduğu yer vergi dairesine ödenir.