VERGİ CEZA HUKUKU

Başvuru yapılması cezadan kurtulmak için değil cezalarda indirim yapılması içindir.

Mücbir Sebep; Mükellefin iradesiyle yönlendirilemeyen ve etkisinden kaçınılamayan vergi ödevlerinin yerine getirilmesini engelleyen hallerdir.

Mücbir sebepler kanunda dört bent halinde aşağıdaki şekilde sayılmıştır 
• Vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk,
• Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi âfetler (âfetlere kasırga, heyelan, yoğun kar yağışı, çığ düşmesi, tipi örnek olarak verilebilir).
• Kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler (Bu hallere kişinin elinde olmayan nedenlerle vergi ödevini yerine getirecek mahalde bulunamayışı, iradesi dışında istediği yerlerin dışında kalması, göz altına alınma, fidye veya siyasî amaçlarla zorla kaçırılarak alıkonulma, seyahat esnasında kaybolma, kötü hava koşulları nedeniyle mahsur kalmak örnek olarak verilebilir).
• Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması (resmî makamlara verilmesi, görülen bir dava ile ilgili mahkemeye teslim edilmesi, kaybolmuş, çalınmış veya yanmış olması) halleridir

Mükellefçe haber verilen ödeme süresi geçmiş vergilerin geciktiği her ay ve kesri için gecikme zammı oranında bir “pişmanlık zammı” ile birlikte haber verme tarihinden başlayarak on beş gün içinde ödenmesi gerekir.

Uzlaşmaya Başvuru ve Şartları
Kapsamı yukarıda açıklanan vergi ve vergi ziyaı kabahati için uzlaşma yoluna başvurabilmek mükellefçe kanunda belirtilen sebeplerden en az birinin ileri sürülmesine ve bunun varlığına bağlıdır. Bu sebepler;
• Vergi ziyaına sebebiyet verilmesinin kanun hükümlerine yeterince nüfuz edilememesinden kaynaklanması,
• Mükellefin “yanılma” hali içinde bulunması,
• Tarhiyatın vergi hatasını içermesi,
• Yargı ile idarenin görüş farklılığı içinde bulunması

Dava, davacının mahkemeye vereceği dava dilekçesi ile açılır. Dava dilekçesi görevli ve yetkili mahkemeye verilebileceği gibi bu mahkemelere gönderilmek üzere başka mahkemelere de verilebilir (İYUK m. 4). Cezalandırma işlemlerine karşı vergi mahkemelerine dava açma süresi işlemin tebliğ tarihinden itibaren 30 gündür. Dava açma süresinin adlî tatil (ara verme) süresi olan 20 Temmuz - 31 Ağustos arasına isabet etmesi halinde davanın adlî tatilin bitimini takip eden yedi gün içinde (7 Eylül) açılması mümkündür (İYUK.m.61). Dava açma tarihinin son gününün resmî tatile rastlaması durumunda, dava takip eden ilk iş günü içinde açılmalıdır.

Tarhiyat öncesi uzlaşmanın kapsamına giren vergi ve cezalara çeşitli açılardan sınırlar getirilmiştir. Kapsam açısından şartlar; • Tarh edilecek vergi veya kesilecek ceza bir vergi incelemesine dayanılarak salınmak durumunda olan bütün vergi, resim, ve harçlara ilişkin olmalıdır. • Uzlaşma kapsamına orta ve hafif nitelikteki fiillerle sebebiyet verilen vergi ziyaı kabahati girer. Ağır nitelikli fiillerle işlenmiş vergi ziyaı kabahati uzlaşma dışına çıkartılmış olup uzlaşmaya konu edilemez.

Cezalarda indirim ceza muhatabının tek taraflı irade ile kullanabildiği yenilik doğuran nitelikte bir haktır.

Gelir ve kurumlar vergilerinde terkinden yararlanma mükellefin doğal âfetler nedeniyle varlıklarının en az üçte birini kaybetmiş olmasına, arazi vergilerinde mahsullerin en az üçte birinin kaybedilmesine bağlanmıştır.
Yukarıdaki seçeneklerden yalnızca gelir ve kurumlar vergisi terkin kapsamındadır.

VUK’da cezaların şahsîliği ilkesine uygun şekilde “ölüm halinde vergi cezası düşer” hükmüne yer verilmiştir (VUK. m. 372). Çünkü cezaların şahsîliği ilkesi cezanın sadece kabahati işleyenin üzerinde kalmasına izin verir. Bu nedenle, cezaların mirasçılardan istenememesi cezalarda şahsîlik ilkesinin bir gereğidir. Ancak, ölümden önce kesilmiş ve ödenmiş cezalar üzerinde ölümün etkisi olmaz. Ölüme benzeyen biri “ölüm karinesi” diğeri “gaiplik” olmak üzere iki kurum vardır. Ölüm karinesinin vergi cezalarına etkisi ölüm gibi olmakla birlikte, salt gaiplik kararıyla vergi cezalarının ortadan kalktığı söylenemez. Ölüm konusu, sekizinci ünitede de “ÖLÜM” başlığı altında ele alınmıştır.

Hukukta kişiliğin sona ermesi gerçek kişiler için ölümle; tüzel kişiler için tasfiye ile gerçekleşir.