VERGİ CEZA HUKUKU

Hukuka uygun olarak kesilen vergi cezasının en doğal ortadan kalkma yolu usulüne uygun ödenmesidir.

Hukukta kişiliğin sona ermesi gerçek kişiler için ölümle; tüzel kişiler için tasfiye ile gerçekleşir.

Terkin, kanunda öngörülen şartların meydana gelmesi halinde vergi ve cezaların Maliye Bakanlığınca kısmen veya tamamen ortadan kaldırılması olarak ifade edilebilir.

Terkin, kanunda öngörülen şartların meydana gelmesi halinde vergi ve cezaların Maliye Bakanlığınca kısmen veya tamamen ortadan kaldırılması olarak ifade edilebilir.

Terkinin uygulanmasının genel nedeni mükellefin yangın, yer sarsıntısı, yer kayması, su basması, kuraklık, don, muzır hayvan, haşarat istilası, kasırga ve bunlara benzer âfetlere maruz kalmasıdır.

Hatalı cezayı ortadan kaldıran, geri alan ve baştan itibaren sonuçlarını ortadan kaldıran idari işleme düzeltme adı verilir. Düzeltmenin yapılmasıyla yargıya gitmeden uyuşmazlık çözülmüş olur.

"Hatalı vergi ve/veya ceza kesinleşmiş olsa bile, zamanaşımı süresi içinde hatanın varlığı ileri sürülerek düzeltilir. Hatalı cezalar için zamanaşımı süresi, ceza kesme zamanaşımı sürelerine atıf yapılarak belirlenmiştir."

Cezalarda indirimden yararlanmak isteyen kişi tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde vergi/ceza ihbarnamesini gönderen vergi dairesine başvurmuş olmalıdır.

Mücbir (zorlayıcı) sebep, genel olarak meydana gelmesi ve önlenmesi insan iradesine bağlı olmayan haller olarak belirtilebilir.

Pişmanlık ve ıslah, mükellef veya vergi sorumlusunun belirli bir vergi kabahatini işledikten sonra işlediği kabahatini kendiliğinden vergi idaresine haber vermesi halinde ceza kesilmesini önleyen bir kurumdur.

Cezalardan kurtulma yolları ödeme, kişiliğin sona ermesi, af, terkin, yanılma, hata, cezalarda indirme, mücbir sebep, zamanaşımı, ceza kesmeden vazgeçme, pişmanlık ve ıslah, uzlaşma ve dava yolu olarak ortaya konulabilir.

Terkin, kanunda öngörülen şartların meydana gelmesi halinde vergi ve cezaların Maliye Bakanlığınca kısmen veya tamamen ortadan kaldırılması olarak ifade edilebilir. Müessesenin mantığında doğal âfete maruz kalma nedeniyle ortaya çıkan zararın mükellefin ödeme gücünü belirli düzeyde düşürmesi halinde mükellefin mali açıdan korunması gereği yatar. Terkine hem VUK’un 115. maddesinde hem de AATUHK’nın 105. maddesinde yer verilmiştir.

Cezalarda indirim ceza muhatabının tek taraflı irade ile kullanabildiği yenilik doğuran nitelikte bir haktır. Cezalarda indirim talebini reddetme konusunda idarenin takdir hakkı bulunmamaktadır.

Mücbir Sebep; Mükellefin iradesiyle yönlendirilemeyen ve etkisinden kaçınılamayan vergi ödevlerinin yerine getirilmesini engelleyen hallerdir.

Zamanaşımının dolması halinde kabahatten dolayı kişi hakkında para cezasına karar verilemez. Vergi idaresinin işlenen cezayı öngörülen süre içinde keserek muhatabına tebliğ etmesi gerekir.

Pişmanlık duyan mükellef esasen bu duygusunu haber verme dilekçesini vermekle ortaya koyar. Ancak, dilekçe vermesi yeterli değildir; bunu takiben belirli süre içinde beyanda bulunması gerekir.

Uzlaşmaya Başvuru ve Şartları Kapsamı yukarıda açıklanan vergi ve vergi ziyaı kabahati için uzlaşma yoluna başvurabilmek mükellefçe kanunda belirtilen sebeplerden en az birinin ileri sürülmesine ve bunun varlığına bağlıdır. Bu sebepler;

• Vergi ziyaına sebebiyet verilmesinin kanun hükümlerine yeterince nüfuz edilememesinden kaynaklanması,

• Mükellefin “yanılma” hali içinde bulunması,

• Tarhiyatın vergi hatasını içermesi,

• Yargı ile idarenin görüş farklılığı içinde bulunması.

Uzlaşma talebi, mükellefin bizzat veya noter aracılığıyla düzenlenen özel vekâletname ile yetkilendirilen vekili (tüzel kişiler, küçük ve kısıtlılarla, vakıflar ve cemaatler ile tüzel kişiliği olmayan teşekküllerde bunların kanunî temsilcileri) aracılığıyla yapılır.

Uzlaşma tutanağının vergi dairesine ulaşması üzerine uzlaşma öncesi tarh ve tebliğ edilen vergi/ceza uzlaşılan şartlara göre düzeltilir.

Vergi mahkemelerinin parasal tutarı 2018 yılı için 5.000 geçmeyen nihai kararları kesindir istinaf veya temyiz yoluna gidilemez. Bu sınırı aşan tutardaki uyuşmazlıklar için önce istinaf yoluna gidilir.

Karar mükellefin aleyhine çıkmışsa (dava reddedilmişse), vergi dairesi tarh edilen vergi ve kesilen cezaları davacıya tebliğ eder ve bir ay içinde vergi ve/veya cezanın ödenmesini ister.