VERGİ CEZA HUKUKU

Maddi unsur, hareket unsuru ve sonuç

Gerçekte olmayan kişiler adına defter açılması ağır nitelikli fiiller arasındadır.

Vergi ziyaı kabahati vergi kaybının varlığına bağlı olduğundan netice yoksa kabahat yoktur.

Eksik tahakkuk

Fiilin işlendiği an kabahat sayılması

İşi bırakmanın zamanında bildirilmemesi kabahati 2. derece usulsüzlük kabahatidir.

2. derece genel usülsüzlük

Maliye Bakanlığı

Ticari belge ve ünvanlara aykırılıklar

Öteden beri işe devam edenler yeni yılda (dönemde) yeni defter kullanacaklarsa defterin kullanılacağı yıldan (dönemden) önce gelen son ayda tasdik işlemini yaptırmaları gerekir. Bu şekildeki tasdike yenileme tasdiki adı verilir.

Vergi ziyaı kabahatinde netice, kabahate adını veren vergi ziyaının (vergi kaybının) varlığıdır. Vergi ziyaı kabahati vergi ziyaının varlığına bağlı bir netice kabahati olduğundan ağırlığı ne olursa olsun yapılan hareket vergi ziyaı doğurmuyorsa vergi ziyaı kabahatinden söz edilemez. Vergi ziyaının varlığının kabahatin meydana gelmesi açısından aranması nedeniyle bu kabahat netice kabahati kategorisinde yer alır.

Vergi Ziyaı: Mükelleflerin veya vergi sorumlularının vergilemeye ilişkin ödevlerini yerine getirmemeleri nedeniyle verginin eksik veya geç tahakkukuna sebebiyet verilmesi ile verginin haksız yere geri verilmesidir.

Kanunda, hafif nitelikli fiil olarak üç fiile yer verilmiştir. Biri beyannamenin kanunî süresinden sonra kendiliğinden verilmesi (VUK. m. 344/son), ikincisi beyannaamenin izaha davet kapsamında verilmesi (VUK m.370) ve üçüncüsü de transfer fiyatlandırılması yoluyla örtülü kazanç dağıtımıdır (KVK m.13/8).

Satım konusu malların alıcıya teslim edildiği kabul edildiğinde fatura düzenlememeye ilişkin kabahat ortaya çıkmaması için faturanın en geç teslim tarihinden itibaren 7 gün içerisinde düzenlenmesi gereklidir.

Ağır nitelikli fiiller olarak isimlendirdiğimiz fiiller taşıdıkları nitelikler itibariyle özellikli fiiller olup ilgili hareketlerin kabahat oluşturabilmesi için “vergi kanunlarına göre tutulan veya düzenlenen ve saklanma ve ibraz mecburiyeti bulunan defter ve belgeler” üzerinde işlenmesi esastır. Aşağıda açıklanan fiiller aynı zamanda hürriyeti bağlayıcı ceza gerektiren kaçakçılık suçunun fiilerini de oluşturduğuna dikkat çekmek gerekir.

Hesap ve Muhasebe Hileleri Yapmak

Gerçekte Olmayan Kişiler Adına Hesaplar Açmak

Çift Defter Kullanmak

Defter, Kayıt ve Belgeleri Tahrif Etmek veya Gizlemek

Beyannamelerin Süresinde Verilmemesi: Bu fiil beyana dayanan vergiler için geçerli bir fiildir. Beyanname verme mükellefiyetinin bulunmadığı durumda bu fiilin işlenmesi mümkün değildir. Vergi ve harç beyannamelerinin ne zaman verileceği kanunlarında belirtilmiştir. Kanunda belirtilen sürelerde beyannamelerin kağıt ortamında verilmemesi genel usulsüzlük fiili olarak cezalandırılacaktır. Elektronik ortamda verilmesi gereken beyannamelerin süresinde verilmemesi halinin özel usulsüzlük kabahati (VUK. mük.m.355/5) olarak ayrıca düzenlendiğini hatırlatmak gerekir.

Kabahatin cezası, ziyaa uğratılan vergi miktarı üzerinden hesaplanan idarî para cezasıdır. Ceza miktarının hesaplanmasında vergi ziyaı kabahatine sebep olan fiillerin ağır, orta ve hafif nitelikte olmalarına göre farklılaşmaya gidilir. Ceza fiilin niteliğine bağlı olarak belirlenmiş kat sayılar uygulanarak misli olarak hesaplanır. Formüle edersek; Vergi Ziyaı Cezası = Vergi Ziyaı Miktarı x Katsayı

Fiillerin farklılığına bağlı olarak değişen kat sayıların rolü cezanın şu kadar veya bu kadar artırılması veya azaltılması olmayıp cezanın kendisi bulunurken fiilin niteliğine bağlı olarak farklı değerlerde uygulanmasıdır. Vergi ziyaı ile çarpılacak kat sayılar fiillerin ağır nitelikli olması halinde 3 kat, orta nitelikli olması halinde 1 kat ve hafif nitelikli olması halinde beyannamenin geç verilmesi ve örtülü kazanç dağıtımında 1/2, izaha davet kapsamında 1/5 kat olarak dikkate alınır.

İşe Başlamanın Zamanında Bildirilmemesi: İşe başlama bildirimlerine ilişkin usul gerçek kişi ve şirketlerde ayrı esaslara bağlanmıştır: Gerçek kişilerde işe başlama bildirimi, mükellef tarafından veya avukat veyahut mali müşavir tarafından işe başlama tarihinden itibaren on gün içinde vergi dairesine yapılır. Kabahatin fiili, bildirimin hiç yapılmaması veya yapılmakla birlikte kanunî süre geçtikten sonra yapılmasıdır.

Genel kural bu şekilde olmakla birlikte, geçiçi vergi ve örtülü kazanç dağıtımında ayrık düzenlemelere yer verilmiştir. Geçici vergide vergi ziyaının cezalandırılabilmesi için noksan beyan tutarının beyan edilmesi gereken gelirin %10 luk yanılma payını aşması halinde cezalandırma %10’u aşan kısım üzerinden yapılır. “Transfer fiyatlaması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı” açısından vergi ziyaının doğmuş sayılması hazine zararının varlığına bağlanmıştır (KVK. m 13).

Levha Bulundurmaya İlişkin Aykırılıklar: Gelir vergisi mükellefleri ile sermaye şirketleri her yılın Mayıs ayının son gününe kadar vergi tarhına esas olan kazanç tutarları ile bunlara isabet eden vergi matrahlarını gösteren levhayı almak zorundadırlar (VUK. m.5/3).Vergi levhaları, mükelleflerin bizzat kendileri tarafından veya meslek mensupları aracılığıyla internet vergi dairesindeki kayıtlardan yazdırmak suretiyle elde edilir (VUK. Gn Teb. No.408). Vergi levhası bulundurma zorunluluğu bulunan mükelleflerin bu zorunluluğa uymama eylemleri özel usulsüzlük kabahatinin fiili olarak düzenlenmiştir (VUK.m.353/4). Kesilecek ceza her bir tespiti için, tespit başına 2018 yılı için 240 lira para cezasıdır.