VERGİ CEZA HUKUKU

Vergi kabahatleri, “vergi ziyaı kabahati” ve “usulsüzlük kabahatleri” olmak üzere başlangıçta ikiye ayrılır. Usulsüzlük kabahatleri de “genel usulsüzlük kabahati” ve “özel usûlsüzlük kabahati” olmak üzere ayrıma tâbi tutulduktan sonra, genel usulsüzlük kabahatleri de kendi içinde I.inci (birinci) ve II. nci (ikinci) derece usulsüzlükler şeklinde derecelendirilmeye tâbi tutulur. Cevabımız E seçeneğidir.

Ağır nitelikli fiiller olarak isimlendirdiğimiz fiiller taşıdıkları nitelikler itibariyle özellikli fiiller olup ilgili hareketlerin kabahat oluşturabilmesi için “vergi kanunlarına göre tutulan veya düzenlenen ve saklanma ve ibraz mecburiyeti bulunan defter ve belgeler” üzerinde işlenmesi esastır. Aşağıda verilen fiiller aynı zamanda hürriyeti bağlayıcı ceza gerektiren kaçakçılık suçunun fiilerini de oluşturduğuna dikkat çekmek gerekir.

Hesap ve muhasebe hileleri yapmak,

Gerçekte olmayan kişiler adına hesaplar açmak,

Çift defter kullanmak,

Defter, kayıt ve belgeleri tahrif etmek veya gizlemek,

Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleme veya kullanmak,

Defter, kayıt veya belgeleri yok etmek,

Defter sayfalarını kopartarak yok etmek,

Sahte belge düzenlemek veya kullanmak,

Anlaşmasız matbaalarca basılan belgeleri kullanmak.

Cevabımız A seçeneğidir.

Kanunda, hafif nitelikli fiil olarak üç fiile yer verilmiştir. Biri beyannamenin kanunî süresinden sonra kendiliğinden verilmesi, ikincisi beyannaamenin izaha davet kapsamında verilmesi ve üçüncüsü de transfer fiyatlandırılması yoluyla örtülü kazanç dağıtımıdır. Cevabımız C seçeneğidir.

A ve E seçeneği geç tahakkuku tanımlamaktadır. C seçeneği usulsüzlüğü tanımlamaktadır. D seçeneği sahte belgenin tanımını yapmaktadır. Eksik tahakkuk"un tanımı ise B seçeneğinde verilmiştir. Cevabımız B seçeneğidir.

Kabahatin cezası, ziyaa uğratılan vergi miktarı üzerinden hesaplanan idarî para cezasıdır. Ceza miktarının hesaplanmasında vergi ziyaı kabahatine sebep olan fiillerin ağır, orta ve hafif nitelikte olmalarına göre farklılaşmaya gidilir. Ceza fiilin niteliğine bağlı olarak belirlenmiş kat sayılar uygulanarak misli olarak hesaplanır. Fiillerin farklılığına bağlı olarak değişen kat sayıların rolü cezanın şu kadar veya bu kadar artırılması veya azaltılması olmayıp cezanın kendisi bulunurken fiilin niteliğine bağlı olarak farklı değerlerde uygulanmasıdır. Vergi ziyaı ile çarpılacak kat sayılar fiillerin ağır nitelikli olması halinde 3 kat, orta nitelikli olması halinde 1 kat olarak dikkate alınır. Cevabımız D seçeneğidir.

Vergi ziyaı ile çarpılacak kat sayılar fiillerin ağır nitelikli olması halinde 3 kat, orta nitelikli olması halinde 1 kat ve hafif nitelikli olması halinde beyannamenin geç verilmesi ve örtülü kazanç dağıtımında 1/2, izaha davet kapsamında 1/5 kat olarak dikkate alınır. Cevabımız B seçeneğidir.

Birinci Ek Süreden Sonra Verilmesi: Verasete bağlı intikallerde veraset ve intikal vergisinin beyan süresi ölüm tarihine ve muris ile mirasçıların (mükelleflerin) Türkiye’de bulunup bulunmamasına göre farklılık arz etmekle birlikte, mirasçıların yerleşim yerinin Türkiye ve murisin de Türkiye’de ölmesi halinde mirasçılar için normal beyan tarihi ölüm tarihini takip eden dördüncü aydır. Kanunda normal beyan süresini takip eden 15 günlük süre birinci süre olarak belirlenmiştir. Bu başlık altındaki kabahat fiili beyannamenin birinci ek süreden sonra verilmesi durumunda ortaya çıkar. Cevabımız A seçeneğidir.

Kanun koyucu genel usulsüzlüğe yol açan hareketleri kendi içinde birinci derece ve ikinci derece olmak üzere ayırmış ve tek tek saymıştır. Birinci derece genel usulsüzlüğe yol açan hareketler şunlardır;

Cevabımız E seçeneğidir.

Kanun koyucu genel usulsüzlüğe yol açan hareketleri kendi içinde birinci derece ve ikinci derece olmak üzere ayırmış ve tek tek saymıştır. İkinci derece genel usulsüzlüğe yol açan hareketler şunlardır;

Cevabımız C seçeneğidir.

Özel usulsüzlük kabahati de genel usulsüzlük kabahatinde olduğu gibi vergi kanunlarınca öngörülen şekle ve usule ilişkin ödevlerin ihlâline dayanır. Kanunda özel usulsüzlük kabahatlerinin fiillerine ve fiillerin hemen arkasından cezalarına yer verilmiştir. Özel usulsüzlük kabahatinde fiili işleyenin kasıt sahibi olması şart değildir, taksirli olması kabahatin gerçekleşmesi açısından yeterlidir. Özel usulsüzlük kabahatini yaratan fiillerden benzer nitelikte olanlar bir araya toplanmak suretiyle açıklanma yolu seçilmiştir. Bunlardan bilgi verme ve bildirim zorunluluğuna uymamak ile alakalı kabahatler şunlardır:

Cevabımız D seçeneğidir.

Vergi kabahati, vergi ödevlilerinin, yargı kararına ihtiyaç göstermeksizin, idari para cezasıyla cezalandırıldığı, vergi kanunlarında öngörülen yükümlülüklere aykırı fiilleridir. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

Vergi ziyaı, mükelleflerin veya vergi sorumlularının vergilemeye ilişkin ödevlerini yerine getirmemeleri nedeniyle verginin eksik veya geç tahakkukuna sebebiyet verilmesi ile verginin haksız yere geri verilmesidir. Doğru cevap "E" şıkkıdır.

Vergi ziyaı kabahatleri, kesilecek cezaların ağırlık derecelerine göre ağır, orta ve hafif nitelikli fiiller olmak üzere üç grupta toplanır. Ağır nitelikli fiiller aynı zamanda hürriyeti bağlayıcı ceza gerektiren kaçakçılık suçunun fiilerini de oluşturmaktadır. "Hesap ve muhasebe hilesi yapmak" da ağır nitelikli fiiller arasında yer almaktadır. Bu nedenle bu fiil hem vergi ziyaının hem de kaçakçılık suçunun fiillerindendir. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

"Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlemek" ile "defter kayıt ve belgeleri yok etmek" fiilleri vergi ziyaı kabahatine neden olan ağır nitelikli fiillerdendir. Ancak "tahakkuk eden vergiyi ödememek" fiili neticesinde vergi ziyaı kabahati oluşmaz. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Belge gerçek bir muamele veya duruma dayanmakla birlikte bu muamele veya durumu mahiyet veya miktar itibariyle gerçeğe aykırı yansıtacak şekilde düzenlenmiş ise söz konusu fiil "Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlemek" fiilidir. Belge ilk haliyle meydana getirilirken gerçek iktisadi ilişkiyi yansıtmaktan uzak düzenlenmişse bu durumda yanıltıcılık vasfı kazanmış demektir. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Sahte belge, gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde varmış gibi düzenlenen belgedir. Kısacası hiçbir ekonomik faaliyette bulunulmamasına rağmen (mal veya hizmet hareketi olmaksızın) sanki öyle bir faaliyette bulunulmuş gibi düzenlenen belgedir.

Vergi ziyaı kabahatine neden olan hafif nitelikli fiiller şunlardır:

Vergi ziyaı cezası, eksik veya geç tahakkuk ettirilen ya da hiç tahakkuk ettirilmeyen vergi tutarının;

Beyannamenin geç verilmesi halinde geç tahakkuk ettirilen 50.000 TL tutarındaki verginin 1/2'si olan 25.000 TL vergi ziyaı cezası olarak kesilecektir.

Bildirimlerin zamanında yapılmaması ikinci dereceden genel usulsüzlük kabahatini oluşturur.  Mükelleflerin iş yeri adresi, ikametgah adresi, mükellefiyet değişiklikleri gibi bir takım değişikliklere ilişkin bildirimleri, olayın meydana geldiği tarihten başlayarak bir ay içinde yapması gerekir. Aksi takdirde ikinci dereceden genel usulsüzlük kabahati oluşur. Diğer şıklarda yer alan fiiller ise birinci dereceden genel usulsüzlük kabahatini oluşturan fiillerdendir.

Özel usulsüzlük kabahati fiillerinden olan bazı belgeleri vermemek, almamak veya farklı meblağlara yer vermek fiili neticesinde normal mükellefler için ceza miktarı belirli bir maktu tutardan (2019 yılı için 290 TL) aşağı olmamak üzere bu belgelerde yazılması gerekenin veya eksik yazılan meblağ farkının %10’u olan nispi para cezası olarak belirlenmiştir. Belge içeriğinin KDV’ye tabi olması halinde cezanın da KDV dahil tutarı üzerinden hesaplanması gerekir. 

Birinci sınıf tacir (A)’ya kesilecek ceza (30.000 x 0.10)= 3.000 TL olacaktır.