VERGİ CEZA HUKUKU

Vergi kabahatlerinin belirlenmesi ve bunlara birtakım yaptırımların uygulanması görev ve yetkisi yargı organlarına değil, vergi idaresine aittir.

Vergi ziyaı bir zarar kabahatidir.

Vergi hukukunda ceza kesme işlemlerinden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümlenmesine ilişkin hükümler İdari Yargılama Usulü Kanununda yer alır.

Vergi kabahatlerinin ve suçlarının belirlenmesi; kabahat işlemiş olanlar hakkında ceza kesilmesine ilişkin hükümler Vergi Usul Kanununda düzenlenmiştir.

Gümrük idarelerince tahsil edilen vergilere uygulanacak yaptırımlar vergi ceza hukukunun konusu değildir.

Yönetmelik vergi ceza hukukunun yardımcı kaynakları arasındadır.

Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını
ilgilendiren konularda, kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını gösteren ve bunlara aykırı olamayan düzenleyici işlemlere yönetmelik denir.

Vergi kanunlarının uygulanması konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan ve kanunların açıklanmasını ve yorumlanmasını kapsayan düzenlemelere genel tebliğler denir.

Soyut yorum vergi hukukunda başvurulabilecek bir yorum türü değildir

Hiyerarşik âmirlerin ve özellikle bakanların, sahip oldukları hiyerarşi gücüne
dayanarak, astlarına onların uygulamakla yükümlü oldukları kanun, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (tüzük) ve yönetmelik hükümlerinin yorumlanması ve uygulanması konusunda verdikleri emir, talimat ve görüşlere sirküler denir.

Vergi Ceza Hukuku, hem kabahat hem de suç niteliği taşıyan vergi kanunlarına aykırılıkları ve bunlara ilişkin ceza ve/ya da yaptırımları incelemektedir.

Vergilerin ve diğer malî yükümlülüklerin kanuna dayanması ilkesi ilk temel dayanağını Anayasada bulmaktadır (Any.m.73).

Vergi Ceza Hukuku hükümleri Vergi Usul Kanunu’nda ayrı bir bölümde toplanmaktadır. Bu bölüm, başlı başına özel bir ceza kanunu niteliği taşımaktadır.

Vergi Usul Kanunu, vergi kabahatlerini ve suçlarını ayrıntılı olarak düzenlemektedir. Ancak, vergi mahremiyetinin ihlâli suçu ile mükelleflerin özel işlerini yapma suçunun cezası, Türk Ceza Kanunu’na atıf yapılmak suretiyle belirlenmektedir.

Mükellefleri ve/ya da vergi sorumlularını ve özellikle yargı organlarını bağlayıcı niteliğe sahip olmayan, yeni vergi ceza normu koyma özelliği taşımayan, ancak vergi ceza hukuku uygulamalarına yön veren, yol gösteren kaynaklara yardımcı kaynaklar denilmektedir. Bağlayıcılık ve yeni vergi ceza normu koyma ölçütüne göre bağlayıcı kaynak niteliği taşımayan yardımcı kaynaklar arasında yargı kararları, (Tüzük), Yönetmelik, Hazine ve Maliye Bakanlığının genel tebliğleri, özelgeleri (muktezaları), sirkülerleri ile bilimsel görüşler yer almaktadır.

Genel tebliğler, vergi kanunlarının uygulanması konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan ve kanunların açıklanmasını ve yorumlanmasını kapsayan genel nitelikteki direktiflerdir. Hazine ve Maliye Bakanlığının vergi kanunlarının uygulanmasına yön vermek için çıkardığı Tebliğler, kural olarak bağlayıcı değil, yol gösterici kaynak niteliği taşımaktadır.

Mükelleflerin Vergi Usul Kanunu’nun 413’üncü maddesi uyarınca, vergi durumları ve vergi uygulaması bakımından şüpheli ve/ya da tereddüde yol açan hallerde, Gelir İdaresi Başkanlığı’na veya bu konuda yetkili kılınan makamlara yaptıkları yazılı başvurularına verilen cevaplar, özelge (mukteza) olarak adlandırılmaktadır.

Hukuk alanında teorik ya da uygulama düzeyinde faaliyet gösteren kişilerin hukukî konular ve sorunlar hakkında açıkladıkları görüş ve düşüncelerine bilimsel görüş (doktrin/öğreti) denilmektedir.

Türk Ceza Kanunu, mülkîlik ilkesini esas almakla birlikte, karma sistemi benimsemektedir (TCK. m. 8 vd) Vergi ceza hukukunda da esas olarak mülkîlik ilkesi benimsenmektedir. Bu itibarla, vatandaş olsun veya olmasın, bir ülkede yaşayan kişiler, ülkede yürürlükte bulunan kanunların getirdikleri yükümlülüklere (vergi ve vergi kabahati/suçu) uymak zorundadır. Ancak, bazı durumlarda bu ilkenin istisnaları da bulunmaktadır. Diplomat muaflığı bunun bir örneğini oluşturmaktadır. Nitekim, diplomat muaflığı bulunan bir kişinin Türkiye’de bir vergi suçu işlemiş olması halinde, bu kişiyi Türk Vergi Mevzuatına göre vergilendirmek ve cezalandırmak mümkün değildir.

İdarî yorum, vergi idaresinin vergi kanunlarını anlayış ve uygulayış biçimidir. İdarî yorum, yargı organları yönünden bağlayıcı olmayıp, idarenin tüm eylem ve işlemlerinin yargı denetimine tâbi tutulması ilkesi (Any. m.125) gereği, yargı denetimine tâbidir.