VERGİ CEZA HUKUKU - Deneme Sınavı - 10

Küçük ve kısıtlıların vergi kanunlarında yazılı ödevlerinin kanunî temsilcileri tarafından yerine getirilmemesi ya da
eksik yerine getirilmesi şeklinde ortaya çıkan fiillerin, fiili işleyen kanunî temsilciye isnad edilmesi ve kanunî temsilcinin cezalandırılması, cezaların şahsiliği ilkesinin doğal sonucudur.

Kabahatin cezası, ziyaa uğratılan vergi miktarı üzerinden hesaplanan idarî para cezasıdır. Ceza miktarının hesaplanmasında vergi ziyaı kabahatine sebep olan fiillerin ağır, orta ve hafif nitelikte olmalarına göre farklılaşmaya gidilir. Ceza fiilin niteliğine bağlı olarak belirlenmiş kat sayılar uygulanarak misli olarak hesaplanır. Formüle edersek; Vergi Ziyaı Cezası = Vergi Ziyaı Miktarı x Katsayı

Fiillerin farklılığına bağlı olarak değişen kat sayıların rolü cezanın şu kadar veya bu kadar artırılması veya azaltılması olmayıp cezanın kendisi bulunurken fiilin niteliğine bağlı olarak farklı değerlerde uygulanmasıdır. Vergi ziyaı ile çarpılacak kat sayılar fiillerin ağır nitelikli olması halinde 3 kat, orta nitelikli olması halinde 1 kat ve hafif nitelikli olması halinde beyannamenin geç verilmesi ve örtülü kazanç dağıtımında 1/2, izaha davet kapsamında 1/5 kat olarak dikkate alınır.

Verginin Eksik Tahakkuku: Mükellefin eksik beyanı ile medenî veya şahsî durumların gerçeğe aykırı beyanlarından birine dayanan tahakkukda meydana getirilen eksikliktir.

İlk derece mahkemesinin ret kararı üzerine süresi içinde kanun yollarına gidilmesi

Tekerrür, daha önce işlemiş olduğu kabahatten sonra tekrar yeni bir kabahat işleyen kişiye uygulanacak ceza politikasının ne olduğunu göstermek için kullanılan bir kavramdır. Cezalandırmanın amacının kabahatlerin işlenmesini engellemek olduğu dikkate alındığında kabahati defalarca işleyen kişiye her defasında ilk defa işliyormuş gibi bir ceza mı verilmelidir? Bu soruya verilecek cevap hayırdır. Çünkü, kanunda yer alan cezanın kişiyi ıslah etmeye yeterli gelmemesi nedeniyle daha ağır bir ceza verilmesi aklın gereği kabul edilir. İşte bu noktada kabahatlerin tekerrürü devreye girer.

Kesinleşme, mahkemenin ret kararına karşı kanun yoluna gidilmemesi veya gidilmekle birlikte aşamalarının mükellefin aleyhine sonuçlanmasıyla meydana gelir. Aşağıdaki durumlardan birinin meydana gelmesiyle ceza kesinleşir:
• Cezanın itirazsız ödenmesi
• Uzlaşma sağlanması
• Cezalarda indirimden yararlanılarak cezanın indirimli ödenmesi
• Cezaların 30 günlük dava açma süresi içinde dava konusu edilmemesi
• İlk derece mahkemesinin ret kararı üzerine süresi içinde kanun yollarına gidilmemesi
• Cezaya karşı, süresinde dava açılmakla birlikte davanın reddedilmesi üzerine kanun yoluna (itiraz veya temyiz ve bunların sonunda karar düzeltme) gidilmişse bu
süreçte verilen mahkeme kararının tebliği anında kesinleşmiş sayılır.

Kabahatin vergi ziyaı veya genel usulsüzlük olması, önceki kabahatin cezasının kesinleşmiş olması, sonraki kabahate ilişkin cezanın belirli süre içinde kesilmesi tekerrürün şartlarındandır.

Vergi kabahatleri açısından iştirakin var olabilmesi, iştirak edilen kabahatin “vergi ziyaı” olmasına ve “vergi ziyaının ağır nitelikli fiillerle ortaya çıkmasına” bağlanmıştır (VUK’un 344/2). Bu nedenle iştirak, vergi ziyaı dışında kalan vergi kabahatleri itibarıyla öngörülmediği gibi vergi ziyaı kabahatinin tüm fiilleri itibariyle de geçerli kabul edilmemiştir. Bir başka deyişle, vergi kabahatleri açısından iştirak hali sadece vergi ziyaına üç kat üzerinden ceza uygulanan fiilleri itibarıyla geçerli sayılmıştır.

Hukuka uygun olarak kesilen vergi cezasının en doğal ortadan kalkma yolu usulüne uygun ödenmesidir.

Hukukta kişiliğin sona ermesi gerçek kişiler için ölümle; tüzel kişiler için tasfiye ile gerçekleşir.

Terkin, kanunda öngörülen şartların meydana gelmesi halinde vergi ve cezaların Maliye Bakanlığınca kısmen veya tamamen ortadan kaldırılması olarak ifade edilebilir.

Terkin, kanunda öngörülen şartların meydana gelmesi halinde vergi ve cezaların Maliye Bakanlığınca kısmen veya tamamen ortadan kaldırılması olarak ifade edilebilir.

Terkinin uygulanmasının genel nedeni mükellefin yangın, yer sarsıntısı, yer kayması, su basması, kuraklık, don, muzır hayvan, haşarat istilası, kasırga ve bunlara benzer âfetlere maruz kalmasıdır.

Hatalı cezayı ortadan kaldıran, geri alan ve baştan itibaren sonuçlarını ortadan kaldıran idari işleme düzeltme adı verilir. Düzeltmenin yapılmasıyla yargıya gitmeden uyuşmazlık çözülmüş olur.

"Hatalı vergi ve/veya ceza kesinleşmiş olsa bile, zamanaşımı süresi içinde hatanın varlığı ileri sürülerek düzeltilir. Hatalı cezalar için zamanaşımı süresi, ceza kesme zamanaşımı sürelerine atıf yapılarak belirlenmiştir."

Cezalarda indirimden yararlanmak isteyen kişi tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde vergi/ceza ihbarnamesini gönderen vergi dairesine başvurmuş olmalıdır.

Mücbir (zorlayıcı) sebep, genel olarak meydana gelmesi ve önlenmesi insan iradesine bağlı olmayan haller olarak belirtilebilir.

Pişmanlık ve ıslah, mükellef veya vergi sorumlusunun belirli bir vergi kabahatini işledikten sonra işlediği kabahatini kendiliğinden vergi idaresine haber vermesi halinde ceza kesilmesini önleyen bir kurumdur.

Cezalardan kurtulma yolları ödeme, kişiliğin sona ermesi, af, terkin, yanılma, hata, cezalarda indirme, mücbir sebep, zamanaşımı, ceza kesmeden vazgeçme, pişmanlık ve ıslah, uzlaşma ve dava yolu olarak ortaya konulabilir.

Terkin, kanunda öngörülen şartların meydana gelmesi halinde vergi ve cezaların Maliye Bakanlığınca kısmen veya tamamen ortadan kaldırılması olarak ifade edilebilir. Müessesenin mantığında doğal âfete maruz kalma nedeniyle ortaya çıkan zararın mükellefin ödeme gücünü belirli düzeyde düşürmesi halinde mükellefin mali açıdan korunması gereği yatar. Terkine hem VUK’un 115. maddesinde hem de AATUHK’nın 105. maddesinde yer verilmiştir.