VERGİ CEZA HUKUKU - Deneme Sınavı - 16

Vergi Ceza Hukuku, hem kabahat hem de suç niteliği taşıyan vergi kanunlarına aykırılıkları ve bunlara ilişkin ceza ve/ya da yaptırımları incelemektedir.

Vergilerin ve diğer malî yükümlülüklerin kanuna dayanması ilkesi ilk temel dayanağını Anayasada bulmaktadır (Any.m.73).

Vergi Usul Kanunu, vergi kabahatlerini ve suçlarını ayrıntılı olarak düzenlemektedir. Ancak, vergi mahremiyetinin ihlâli suçu ile mükelleflerin özel işlerini yapma suçunun cezası, Türk Ceza Kanunu’na atıf yapılmak suretiyle belirlenmektedir.

Mükellefleri ve/ya da vergi sorumlularını ve özellikle yargı organlarını bağlayıcı niteliğe sahip olmayan, yeni vergi ceza normu koyma özelliği taşımayan, ancak vergi ceza hukuku uygulamalarına yön veren, yol gösteren kaynaklara yardımcı kaynaklar denilmektedir. Bağlayıcılık ve yeni vergi ceza normu koyma ölçütüne göre bağlayıcı kaynak niteliği taşımayan yardımcı kaynaklar arasında yargı kararları, (Tüzük), Yönetmelik, Hazine ve Maliye Bakanlığının genel tebliğleri, özelgeleri (muktezaları), sirkülerleri ile bilimsel görüşler yer almaktadır.

Genel tebliğler, vergi kanunlarının uygulanması konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan ve kanunların açıklanmasını ve yorumlanmasını kapsayan genel nitelikteki direktiflerdir. Hazine ve Maliye Bakanlığının vergi kanunlarının uygulanmasına yön vermek için çıkardığı Tebliğler, kural olarak bağlayıcı değil, yol gösterici kaynak niteliği taşımaktadır.

Mükelleflerin Vergi Usul Kanunu’nun 413’üncü maddesi uyarınca, vergi durumları ve vergi uygulaması bakımından şüpheli ve/ya da tereddüde yol açan hallerde, Gelir İdaresi Başkanlığı’na veya bu konuda yetkili kılınan makamlara yaptıkları yazılı başvurularına verilen cevaplar, özelge (mukteza) olarak adlandırılmaktadır.

Hukuk alanında teorik ya da uygulama düzeyinde faaliyet gösteren kişilerin hukukî konular ve sorunlar hakkında açıkladıkları görüş ve düşüncelerine bilimsel görüş (doktrin/öğreti) denilmektedir.

Türk Ceza Kanunu, mülkîlik ilkesini esas almakla birlikte, karma sistemi benimsemektedir (TCK. m. 8 vd) Vergi ceza hukukunda da esas olarak mülkîlik ilkesi benimsenmektedir. Bu itibarla, vatandaş olsun veya olmasın, bir ülkede yaşayan kişiler, ülkede yürürlükte bulunan kanunların getirdikleri yükümlülüklere (vergi ve vergi kabahati/suçu) uymak zorundadır. Ancak, bazı durumlarda bu ilkenin istisnaları da bulunmaktadır. Diplomat muaflığı bunun bir örneğini oluşturmaktadır. Nitekim, diplomat muaflığı bulunan bir kişinin Türkiye’de bir vergi suçu işlemiş olması halinde, bu kişiyi Türk Vergi Mevzuatına göre vergilendirmek ve cezalandırmak mümkün değildir.

İdarî yorum, vergi idaresinin vergi kanunlarını anlayış ve uygulayış biçimidir. İdarî yorum, yargı organları yönünden bağlayıcı olmayıp, idarenin tüm eylem ve işlemlerinin yargı denetimine tâbi tutulması ilkesi (Any. m.125) gereği, yargı denetimine tâbidir.

Hem vergi borcunu ödemeyi hem de vergilendirme sürecinde ortaya çıkan şeklî ödevleri yerine getirmeyi ifade eden kavram vergi ödevi ilişkisidir.

Kanunsuz suç ve ceza olmaz ilkesinin birinci kısmını suçların kanunîliği ilkesi oluşturmaktadır. Suçların kanunîliği ilkesine göre, kişilerin işlemiş oldukları fiiller nedeniyle suçlanabilmeleri için,sözkonusu fiillerin suç olarak nitelendirildiğinin açıkça kanunda belirtilmiş olması gerekmektedir.

Kanunsuz suç ve ceza olmaz ilkesinin ikinci kısmını ceza ve güvenlik tedbirlerinin kanunîliği ilkesi oluşturmaktadır. Buna göre, sadece suçların kanun ile düzenlenmesi yeterli olmamakta, cezaların ve güvenlik tedbirlerinin de mutlaka kanun ile düzenlenmesi gerekmektedir. Kişiler açısından, hangi fiillerin suç oluşturduğunun bilinmesi kadar, suç sayılan fiiller için ne gibi ceza ve/ya da güvenlik tedbiri uygulanacağının bilinmesi de önemlidir ve bir güvence oluşturmaktadır.

Kabahatler bakımından, kusur derecesinin kasta varması aranmaz. Bu nedenle verilen bilgi yanlıştır. Vergi suçlarında ise, kural olarak, kasıtlı bir davranışın varlığı şarttır. Çünkü, kanuna aykırı bir fiilin suç oluşturabilmesi için, kural olarak, bilerek ve isteyerek işlenmiş olması gerekir.

Kabahat, kanunun, karşılığında idarî yaptırım uygulanmasını gerekli gördüğü haksızlıktır (KabK.m.2). Hangi fiillerin kabahat oluşturduğunun kanunlarda açıkça belirtilmesi veya kanunlarda hangi fiillerin kabahat oluşturduğunun kapsam ve şartlarının çerçevesi belirlenerek, bu kapsam ve şartlara ilişkin çerçeve hükmün içeriğinin idarenin genel ve düzenleyici işlemleri ile doldurulması gerekmektedir (KabK.m.4). Bu şekilde, kanunla düzenlenmeyen veya kapsam ve şartlarının çerçevesi kanunla belirlenmeyen bir fiilin kabahat olarak nitelendirilmesi ve buna idare tarafından bir yaptırım uygulanması mümkün değildir.

Velayet altında bulunan küçüklerin veya kendilerine vasi ya da kayyım atanan kimselerin, gerek mallarının idaresi, gerekse bunlara ilişkin işlerin yürütülmesi nedeniyle vergilendirilmeleri gerektiğinde, Vergi Usul Kanunu’nun 10’uncu maddesi gereğince, mükellefe düşen ödevlerin veli, vasi ya da kayyım tarafından yerine getirilmesi gerekmektedir.

Mükellef, vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettüp eden gerçek veya tüzel kişidir. Vergi sorumlusu ise, verginin ödenmesi bakımından, alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişidir

Vergi suçunun faili, vergi kanunlarında suç olarak tanımlanan fiil(ler)i işleyen kişidir.

Vergi beyannamelerini imzalayan serbest muhasebeci malî müşavir ve yeminli malî müşavirlerin, imzaladıkları beyannamelerde veya yeminli mali müşavirlerin düzenledikleri tasdik raporlarında yer alan bilgilerin defter kayıtlarına ve bu kayıtların dayanağını oluşturan belgelere uygun olmamasından dolayı ortaya çıkan vergi kaybına bağlı olarak tarh edilen vergi, kesilecek ceza ve talep edilecek gecikme faizlerinden mükellef ile birlikte müşterek ve müteselsilen sorumlu tutulmaları gerekmektedir. (VUK.Mük.m.227/III).

Vergi kabahatleri, “vergi ziyaı kabahati” ve “usulsüzlük kabahatleri” olmak üzere başlangıçta ikiye ayrılır. Usulsüzlük kabahatleri de “genel usulsüzlük kabahati” ve “özel usûlsüzlük kabahati” olmak üzere ayrıma tâbi tutulduktan sonra, genel usulsüzlük kabahatleri de kendi içinde I.inci (birinci) ve II. nci (ikinci) derece usulsüzlükler şeklinde derecelendirilmeye tâbi tutulur. Cevabımız E seçeneğidir.

Ağır nitelikli fiiller olarak isimlendirdiğimiz fiiller taşıdıkları nitelikler itibariyle özellikli fiiller olup ilgili hareketlerin kabahat oluşturabilmesi için “vergi kanunlarına göre tutulan veya düzenlenen ve saklanma ve ibraz mecburiyeti bulunan defter ve belgeler” üzerinde işlenmesi esastır. Aşağıda verilen fiiller aynı zamanda hürriyeti bağlayıcı ceza gerektiren kaçakçılık suçunun fiilerini de oluşturduğuna dikkat çekmek gerekir.

Hesap ve muhasebe hileleri yapmak,

Gerçekte olmayan kişiler adına hesaplar açmak,

Çift defter kullanmak,

Defter, kayıt ve belgeleri tahrif etmek veya gizlemek,

Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleme veya kullanmak,

Defter, kayıt veya belgeleri yok etmek,

Defter sayfalarını kopartarak yok etmek,

Sahte belge düzenlemek veya kullanmak,

Anlaşmasız matbaalarca basılan belgeleri kullanmak.

Cevabımız A seçeneğidir.