UZAKTAN ALGILAMA

Cisimleri tepeden algılayan uydu görüntüleri, elde ediliş geometrisine göre farklı açı ve perspektife sahiptirler. Uzaktan algılamanın doğal bir sonucu olan çok spektrumlu görüntüleme insan gözünün duyarlı olmadığı spektral bölgelerde de görüntü elde etme olanağı sağlar. Uydu görüntülerinin farklı çözünürlük ve ölçeklerde elde edilmesi objelerin alışkın olunmayan şekillerde görünmesine neden olur.

Her iki göz ile bir şeye bakıldığında, her bir göz aynı cismi, farklı doğrultulardan ve değişik açı altında görür. Daha sonra bu cismin gözlerde oluşan iki farklı görüntüsünü beyinde birleştirerek “stereoskopik görüş” denilen üç boyutlu görüşü oluşturur.

Objelerin fiziksel dış sınırlarının oluşturduğu genel formu veya  konfigürasyonu biçimdir. İki boyutlu değerlendirmelerde sadece uzunluk ve genişlik söz konusu olurken, üç boyutlu stereoskopik değerlendirmelerde yükseklik bilgisi de biçim özelliğine dahildir.

Herhangi bir algılayıcı sistem kullanıarak ölçülen ışınırlık, aydınlanma geometrisindeki, atmosferik koşullardaki, bakış geometrisindeki ve algılayıcı karakteristiklerindeki değişimlerden etkilenir. Bu etkilerin düzeltilmesi algılayıcı sisteme ve uygulama çeşidine bağlı olarak farklılık gösterir.Uzaktan algılama görüntülerinin yorum ve analizinde  ölçülen sinyalin kalibrasyonuna Radyometrik Düzeltme denir.

Uzaktan algılama görüntülerinin yorum ve analizinde 2 temel kabulden bahsedilmektedir. Bunlar:

1- Görüntü piksel değerleri, yeryüzü yansıtmasının mekânsal dağılımını doğru bir şekilde temsil etmektedir,
2- Bu yansıtım büyüklüğü yeryüzünün fiziksel, kimyasal veya biyolojik özellikleriyle ilişkilidir

Geometrik düzeltme demek görüntünün ait olduğu gerçek yüzey konumundan dolayı oluşan hataların düzeltilmesi demektir.

Işığı ölçmek için kullanılan birimlere fotometrik birimler denir. Bu birimler, ışığın algılayıcısı olarak insan gözünü temel alır ve gözün duyarlılığına göre oluşturulur. Uzaktan algılamada algılayıcı sistemler insan gözünden farklı dijital sistemler olduğu için radyometrik birimler kullanılmaktadır.

Radyometri, elektromanyetik enerjinin ölçümüdür,

Kantitatif analiz görüntülerin bilgisayar ortamında oldukça karmaşık olabilen matematik istatistik algoritmalarla işlenmesine denir.

İşlemin başarısı, analizcinin görüntüdeki mekânsal, spektral ve zamansal öğeleri analiz edebilme yeteneğine sıkı sıkıya bağlıdır. Bilginin mekânsal özellikleri genellikle objelerin şekil, büyüklük, oryantasyon, örüntü ve doku nitelikleriyle açıklanır.

Doku, görüntüdeki ton değişiminin frekansıdır. Bu özellik, fark edilemeyecek kadar küçük olabilen bireysel objelerin bir araya gelmesiyle oluşur. Dokusuna göre objeler “ince” veya “kaba” olabilirler. Doku ölçeğe çok bağlı olup ölçek küçüldükçe doku özelliği kaybolur.

Uzaktan algılama görüntülerinin yorum ve analizinde görüntü piksel değerleri yeryüzü yansıtımının mekânsal dağılımını doğru bir şekilde temsil etmesi temel kabul edilen noktalardandır.

Geometrik bozulma (distorsiyon) düzeltilmesinde 2. derece polinom modelinde 12 tane bilinmeyen model parametresi vardır.

Bazı algılayıcılar geniş bakış açısına sahip oldukları için bozulmalar olabilir. Bununla birlikte topoğrafik rölyef etkisi, görüntüleme geometrisiyle ilişkili panaromik etkiler de bozulmalara neden olabilir.

Radyometrik etkiler göz önüne alındığında oran görüntülerinde yeryüzü topoğrafyasına bağlı etkilerin diğerlerine göre daha az etki gösterdiği söylenebilir.

Topoğrafik etkilere bağlı geometrik distorsiyonların düzeltilmesi için seçenekler arasında verilenlerden digital yükseklik modeline ihtiyaç duyulur.

Histogram Eşitleme: Bu yöntemde amaç, çıktı görüntü histogramının uniform bir dağılımda olmasını yani her bir parlaklık seviyesi için yaklaşık aynı sayıda piksel bulunmasını amaçlar.

Mekânsal dönüşümler, uzaktan algılama görüntülerindeki bilgiyi çıkartmak veya değiştirmek için uygulanırlar. En yaygın dönüşüm uygulaması mekânsal filtrelemedir.

Dijital görüntü, cisimlerden yansıyan veya yayılan elektromanyetik enerjinin mekânsal (pikseller) ve radyometrik (piksel parlaklık değerleri) nicemlenmesi sonucu elde edilir ve matematiksel olarak x,y satır-sütun koordinatlarındaki piksellerin parlaklık değerlerini üreten ayrık bir f (x,y) fonksiyonuyla gösterilir. Özellikle uzaktan algılamada çok spektrumlu görüntüleme yapıldığından f (x,y) fonksiyonu, spektrumun görüntüleme yapılan dalga boyu da eklenerek üç boyutlu bir f(x,y,λ) sistemine dönüşür. Bu şekilde matematiksel ifade edilen çok spektrumlu dijital görüntüler küresel-bölgesel farklı ölçeklerde askeri ve sivil birçok farklı  uygulamalar için kullanılmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Dijital görüntülerden amaca uygun bilgilerin çıkartılmasında genel olarak iki farklı yöntem kullanılır: Görsel analiz olarak adlandırılan birinci yaklaşımda, görüntüler bu konuda tecrübe sahibi kişiler tarafından görsel/optik olarak yorumlanırlar. Kantitatif analiz olarak bilinen ikinci yaklaşımda ise görüntüler bilgisayar ortamında oldukça karmaşık olabilen matematik istatistik algoritmalarla işlenirler. Doğru cevap C'dir.