UZAKTAN ALGILAMA

Görüntü vermeyen algılayıcılar, algılanan hedeflerden alınan ışınımı bir elektrik sinyal gücü veya diğer nicel birimde ölçen sistemlerdir.

Görüntü veren algılayıcılar, açığa çıkan elektronları harekete geçiren veya iyonize etmek (örn. film tabakasındaki gümüş iyonları) için kullanan veya görüntü üreten aygıtlarda (örn. TV, bilgisayar monitörü, katod ışın tübü, vb.) gösteren sistemlerdir.

Pasif Algılayıcılar, doğal kaynaklardan yansıtılan veya yayılan elektromanyetik ışınımı saptayan algılayıcılardır.

Aktif algılayıcılar, yapay olarak üretilen enerji kaynaklarından cisimlere ışınım gönderen ve geri yansıtılan ışınımı saptayan algılayıcılardır.

Günümüzde keşif ve haritalama amaçlı kullanılan uydu sistemlerindeki teknolojik gelişmeler göz önüne alındığında mevcut uydu sistemleri;

-Birinci kuşak uydu sistemleri (1970-1982),

-kinci kuşak uydu sistemleri (1982-1997),

-Üçüncü kuşak uydu sistemleri (1997 ve sonrası) olarak 3 ayrı grupta toplanmaktadır.

Yer-bazlı platformlar: yer, araç ve/veya kule gibi 50 m’ye kadar olan uzaklıklarda kullanılmaktadır.

Uzay istasyonları 300-400 km mesafeden algılama yapabilmektedir.

Uydular kütlelerine göre;

-Büyük uydular: ağırlığı 1 tondan fazla (Hubble)

-Orta boy uydular: 500 kg - 1 ton (THEOS)

-Mini uydular: 100 kg - 500kg (Göktürk -II)

-Mikro uydular: 10 kg - 100 kg (UoSAT-1)

-Nano uydular: 1 kg — 10 kg (Delfi C3)

-Piko uydular: 0,1kg - 1kg (‹TÜpSAT1)

-Femto uydular: Ağırlığı 0,1 kg’dan az olarak sınıflandırılırlar.

ABD Federal İletişim Komisyonu (FCC) tarafından yapılan yönetmeliklerde bu iki uydu yörüngesi için yapılan tanımlamalar aşağıda verilmektedir:

Jeosenkronize uydu: Dönüş periyodu Dünya’nın dönüş hızına eşit hızı sahip uydu.

Jeosabit uydu: Dairesel ve direkt Dünya’nın ekvator düzleminde yer alan ve böylelikle Dünya’ya göre sabit konumda olan uydu, diğer bir deyişle Dünya’ya göre yaklaşık sabit konumda bulunan uydu.

Bir uydunun Dünya çevresindeki tam bir dönüşü “devir süresi” ile adlandırılmakta ve yüksekliğe bağlı olarak bu süre değişmektedir. Diğer bir deyişle uydular ne kadar yüksekte ise, Kepler yasalarına göre o kadar yavaş hareket etmektedirler. Örneğin Dünya’dan 160 km yükseklikteki bir uydunun devir süresi, yaklaşık 1,5 saat, 36000 km yükseklikteki bir uydunun devir süresi yaklaşık 24 saattir.

Tüm alandan gelen ışınımı bir kerede alan algılayıcı sistemler (örn. bir fotoğraf kamerası veya TV vidikon) Çerçeveleme Sistemleridir. Çerçevelenen alanın büyüklüğü sistemde kullanılan optik sistem ve açıklığı tanımlayan görüş alanına (FOV) bağlıdır. Doğru cevap " B " dir.

Yapay açıklıklı radar görüntüleme sistemleri kullanılan frekans bandı ile polarizasyon modu' nun kombinasyonuna göre gruplandırılmaktadır:
• Tek frekansl› (L -bant veya C -bant veya X -bant) sistemler,
• Çoklu frekans (iki veya daha fazla frekans bandının kombinasyonu) sistemleri,
• Tek polarizasyonlu (DD veya YY veya YD) sistemler,
• Çoklu polarizasyon (iki veya daha fazla polorizasyon modunun kombinasyonu)
sistemleri. Doğru cevap " E " dir.

Polarizasyon, genelde elektromanyetik dalganın elektrik alan vektör yönünü belirtmek için kullanılan bir kavramdır. Radar sisteminde alıcı ve verici antenlerinin tasarımı da bu doğrultuda yapılır. Doğru cevap " A " dır.

İlk uzay istasyonu Sovyetler Birliği’nin Salyut uzay istasyonudur. Daha sonra
NASA’nın Skylab istasyonu ve Sovyetler Birliği’nin ikinci uzay istasyonu olan Mir yörüngeye oturtulmuştur. Günümüzde 1998 yılında yapımına başlanan ve 350 km yükseklikteki bir yörüngede Dünya etrafında günde 15,7 kez dönmekte olan
Uluslararası Uzay İstasyonunda (ISS), yerçekimsiz ortamın yarattığı etkiler
araştırılmaktadır. Uluslararası uzay istasyonu bulutsuz gecelerde çıplak gözle
görülebilmektedir. Doğru cevap " C " dir.

Uydular kullanım amaçlarına göre;
• Askeri amaçlı uydu sistemleri
• Haberleşme amaçlı uydu sistemleri
• Meteoroloji uydu sistemleri
• Navigasyon amaçlı uydu sistemleri
• Uzaktan algılama (yeryüzü gözlem) amaçlı uydu sistemleri
• Uzay araştırma uydu sistemleri
olarak gruplandırılmaktadır. Doğru cevap " D " dir.

Kepler’in gezegensel hareket yasaları, Güneş sisteminde bulunan gezegenlerin hareketlerini açıklayan üç matematiksel kuralı açıklar. Doğru cevap " D " dir.

Prograde yörünge: Uydu konumunun Dünya’nın Ekvator düzlemi üzerindeki izdüşümünün dönüşü Dünya’nın dönüşü (batıdan doğuya) ile aynı yönde olması durumudur. Böyle bir uydunun yörünge eğimi 90 dereceden azdır. Doğru cevap   " A " dır.

Genelde yüksekliklerine, merkezinde bulunduğu cisme, inklinasyona, dış merkezliliğe ve senkronize durumlarına göre sınıflandırılan farklı yörüngelere sahip uydu sistemleri etki faktörü anlamında " Misyon ömrü " kavramı hariç diğer seçenekleri kapsar. " Misyon ömrü " ise Gereksinim Faktörü kapsamındadır. Doğru cevap " C " dir

Yörüngesel Düşüş: Yörüngenin yarı-büyük eksen uzunluğunun istem dışı nedenlerle ( örn. atmosferik sürükleme )yavaş yavaş azalmasıdır. Bir yörüngenin eğimi veya inklinasyonu uydu yörünge düzleminin ekvator düzlemiyle yaptığı açıdır. Doğru cevap " B " dir.

İlk Jeosabit uydu 1964 yılında uzaya fırlatılan SYNCOM-3 uydusudur. Görünür
ve kızıl ötesi bantları ile yeryüzü ve atmosfer hakkında bilgi sağlayan meteorolo-jik amaçlı GEO ( Jeosabit ve Jeosenkronize Uydular ) uydulara örnek olarak " A, B, C ve D " seçenekleri gösterilirken, " E " seçeneği ise daha çok keşif ve çevresel izleme çalışmalarına yönelik kullanılan bir tip uydudur. Doğru cevap " E " dir.