Görüntü Çeşitleri ve Özellikleri

Analog bir görüntünün dijital görüntüye dönüştürülmesi ya da “dijitalleştirme” olarak da adlandırılan bu işlem, örnekleme (sampling) ve nicemleme (quantization - genliğin ayrıklaştırılması) adımlarından oluşur.

Örnekleme noktalarının düzlemde sıralanmasıyla oluşan geometrik ilişki grid olarak tanımlanır. Gridi oluşturan her bir örnekleme noktası piksel (pixel; picture x element) olarak adlandırılan bir resim elemanına karşılık gelir.

Bir pikselin bir veri dosyasında veya görüntüdeki konumu bir koordinat sistemi ile gösterilir. İki boyutlu koordinat sisteminde, satır ve sütundan (N x M) oluşan grid sistemi ile belirtilen her bir piksel konumunun 2 koordinat değeri (x,y) vardır. Böyle bir grid içinde yer alan görüntü verileri raster veri olarak adlandırılır

Djital görüntü verisinin boyutu veri katmanı (bant) sayısı ile saptanır.

Genel olarak dijital görüntüler dört grupta toplanır:

1) Binari görüntü

2) Gri renk seviyeli görüntü

3) Renkli görüntü

4) Çok spektrumlu görüntü

Binari görüntü en basit görüntü çeşidi olup sadece 0 veya 1 olmak üzere 2 değer (siyah ve beyaz) alırlar. 

Gri renk seviyeli görüntü monokrom veya tek renkli görüntülerdir. Renk bilgisi içermeyip sadece parlaklık bilgisi içerirler. 

Renkli görüntü renk, cisimlerin farklı dalga boyuna sahip elektromanyetik dalgaları farklı şekilde yansıtma özellikleri (parlaklık değeri) ile ilişkilidir. Doğal renkli görüntü, elektromanyetik spektrumun kırmızı, yeşil ve mavi bölgelerinden alınmış dijital görüntülerin bilgisayar ekranında RGB katmanlarında görüntülenmesi ile elde edilir.

Çok spektrumlu görüntü görünür spektrumun dışındaki bölgelerden alı- nan ve yanlış renkli görüntü olarak da adlandırılan görüntülerdir. Örneğin morötesi, kızıl ötesi dalga boyları gibi. Bu tür verilerin kaynağı, uydu sistemleri, su altı algılama sistemleri, değişik tipteki uçak radarları, kızıl ötesi görüntüleme sistemleri ve tıbbi tanı görüntüleme sistemleridir.

Uzaktan algılamada görüntü depolamada kullanılan gri renk tonu skalası genellikle 256 (8bit) dır.

Bir cismin uydu görüntüsünde ayırt edilebilirliğigörüntünün mekânsal, spektral ve radyometrik çözünürlükleri ile ilişkilidir. Buna ek olarak cismin; boyutu, doğrultusu, rengi (ya da spektral yansıtım özelliği), dokusu, arka plan ile kontrastı, örüntüsü ve diğer cisimlerle olan birleşimi de dikkate alınması gereken diğer faktörlerdir.

Yakın kızıl ötesi bölgesi bitki yansıtımın en yüksek, kırmızı bölge ise en düşük olduğu bölgedir.

Kontrast, bir cismi (veya görüntüdeki temsilini) diğer cisimlerden ve arka plandan ayırt etmeye yarayan görsel özelliklerdeki farklılıktır. Görsel algılamada kontrast, bir cismin aynı görüş alanında bulunan diğer cisimlerle olan renk ve parlaklığındaki farklılıklar ile belirlenir. En basit ifade ile kontrast, görüntüdeki en parlak bölüm ile en karanlık bölüm arasındaki fark olarak tanımlanabilir.

Görüntü histogramı, dijital bir görüntüdeki tonal frekans dağılımının grafik gösterimidir. Diğer bir ifade ile görüntüdeki her bir parlaklık değerini içeren toplam piksel sayısı ile görüntü piksellerinin istatistiksel dağılımı gösterilmektedir.

Piksel ölçü vektörü (xij); tek bir pikselin tüm bantlar için veri dosya değeridir.

Mod; histogramın maksimum olduğu diğer bir deyişle frekansı en büyük parlaklık değeridir. 

Medyan; histogram alanını eşit iki parçaya bölen dijital değerdir. Toplam piksellerin %50’ si bu değerin altında ve %50’si de bu değerin üstündedir. Diğer bir ifadeyle, görüntüdeki bütün pikseller parlaklık değerlerine göre küçükten büyüğe sıralandığında tam orta sıradaki parlaklık değeri verinin medyanıdır.

Mekânsal çözünürlük görüntüde ayırt edilebilir detay seviyesini gösteren bir özelliktir. Diğer bir ifade ile bir uydu görüntüsünde görünen detaylar algılayıcının mekânsal çözünürlüğüne bağlı olup, bu değer görüntünün en küçük elemanı olan bir pikselin yeryüzündeki kapladığı alana karşılık gelmektedir.

Mekânsal çözünürlük açısından uydu görüntüleme sistemleri:

• Düşük mekânsal çözünürlüklü sistemler (30 - ı1 km)

• Orta mekânsal çözünürlüklü sistemler (4 m - 30 m)

• Yüksek mekânsal çözünürlüklü sistemler (0.5 m - 4 m) olarak gruplandırılmaktadır.

Spektral dalga boyu genişliği: Bir algılayıcının, elektromanyetik spektrumda kaydedebildiği spesifik dalga boyu aralığıdır.

Radyometrik Çözünürlük: Bir görüntü veren algılayıcı sistemin radyometrik çözünürlüğü gelen ışınım enerjisindeki en küçük farklılıkları ayırt edebilme yeteneği olarak tanımlanır.

Zamansal çözünürlük bir uydu algılayıcısının aynı bölgenin görüntüsünü hangi sıklıkta algıladığını belirtir.