Renkli Band Kombinasyonu Uygulamaları

Ana hatları ile sayısal görüntüler dört farklı grupta özetlenebilir.

En basit görüntü çeşidi “Binari” Formattaki görüntüdür. Binari görüntü sadece 0 (siyah) veya 1 (beyaz) olmak üzere 2 değeri kullanarak harita elemanlarını oluşturur. 

Gri renk tonlarına sahip görüntü monokrom (tek renkli) görüntülerdir. Renk bilgisi yerine sadece parlaklık bilgisi içerir.

Renkli görüntüde; renkler, cisimlerin farklı dalga boyuna sahip elektromanyetik dalgaları farklı şekilde yansıtma özelliklerinden yararlanılarak oluşturulur.

Doğal renkli görüntü, elektromanyetik spektrumun kırmızı (R), yeşil (G) ve mavi (B) bölgelerinden alınmış sayısal görüntülerin bilgisayar ekranında RGB katmanlarında görüntülenmesi ile elde edilir.

“Çok spektrumlu görüntü”, bilimin sınırlarını zorlayan bir teknolojinin kullanılması ile gerçekleştirilir. Çok spektrumlu görüntü; morötesi, kızıl ötesi dalga boyları gibi, görünür spektrumun dışındaki bölgelerden alınan ve yapay renkli görüntü olarak da adlandırılan görüntülerdir. Uydu sistemleri, su altı algılama sistemleri, uçak radarları, kızıl ötesi görüntüleme sistemleri, tıbbi tanı görüntüleme gibi sistemlerden bu veriler elde edilebilmektedir

Grafik ekranlarda rengi tanımlamak için değişik modeller kullanılır. Bunların arasında sık kullanılanı, rengi RGB (Kırmızı, Yeşil ve Mavi) değerleriyle tanımlama yöntemidir. Bu yöntemde bir renk değişik tondaki kırmızı, yeşil ve mavi temel renklerinin bir arada karıştırılmasıyla elde edilmektedir.

1999 yılında göreve başlayan, Landsat 7 (ETM+: Enhance Thematic Mapper) uydusunun görüntüleri, bu gün bile bir çok yer bilimleri projelerinden etkin olarak kullanılmaktadır. Uydunun farklı dalgaboylarına duyarlı bandlarının kullanıldığı kompozit görüntüler, çalışmaların hedeflerine uygun yeni bandların oluşturulmasını sağlamaktadır.

30m çözünürlüğe sahip olan bu bandlardan, 1.55-1.75µm Kısa Dalga Kızılötesi bölgeye karşılık gelen 5. bandı, 0.75- 0.90µm Yakın Kızılötesi bölgeye karşılık gelen 4. bandını ve 0.63- 0.69 µm Kırmızı bölgeye karşılık gelen 3. bandı kullanarak bitkilerin karakteristik özelliklerine duyarlı yeni bir band elde edilebilmektedir.

0.525-0.605µm Yeşil bölgeye karşılık gelen 2. bandı ve 0.450-0.515µm Mavi bölgeye karşılık gelen 1. bandı, 3. band ile kompozit açarak kullandığımızda, yapay renkli görüntü sınırlamasını aşıp gerçeğe en yakın görüntüyü elde edebiliriz.

Kırmızı, yeşil ve maviyi gerçek değerlerinde kullanarak, yukarıdan yeryüzüne baktığımızda elde edeceğimiz görüntüye yakın bir resim karşımıza çıkar. 

1.09-2.35µm Kısa Dalga Kızılötesi bölgeye karşılık gelen 7. bandı, 5. ve 4. bandlar ile kompozit açtığımızda jeolojij ve toprak ile ilgili araştırmaların ön planda olduğu projelerde kullanılabilecek görüntü elde edilir.

Bitki ve toprak arasındaki farklılıkları, ormanlık alanları ve kıyı çizgisinin haritalanması çalışmalarında 1. band önemli rol oynar.

Canlı bitkilerin yeşil bölümlerini 2. bandın kullanımı ile belirlemek daha kolay olmaktadır.

3. Band kullanımı ile  farklı bitki türlerinin tespiti, litoloji ve toprak arasındaki sınırın saptanması işlemleri kolaylaşmaktadır.

Bitkilerin miktarını saptamada, litolojilerin tanımlanmasında, toprak/litoloji ve kara/ su arasındaki kontraslığın belirlenmesinde 4. band etkindir

5. band genellikle kurak alanlar, su miktarı, kar ve buz arasındaki farkın bulunmasında kullanılır.

60m çözünürlüğe sahip 6. bandın kullanımında, sıcaklık miktarı, bitkiler, termal kirliliğin ve jeotermal alanların belirlenmesi işlemleri gerçekleştirilebilir. 

 7. band, Litoloji ve toprak arasındaki sınırın belirlenmesi, toprak ve bitkilerdeki su miktarının saptanması gibi çalışmalarda kullanılabilir.

Sayısal veri oldukları için, bu bandlar üzerinde yapılan işlemler ile farklı amaçlarda kullanılabilecek yeni bandlar üretilebilmektedir. Örneğin 4. band - 3. band sonucu bitkiler ile ilgili analizlerde kullanılır.

3. bandın 1. banda oranı Demir Oksit mineralini belirlemede kullanışlı yeni bandları oluşturmaktadır.

5. bandın 7. banda oranı kil minerallerini belirlemede kullanışlı yeni bandları oluşturmaktadır.

5. bandın 4. banda oranı demirli mineralleri belirlemede kullanışlı yeni bandları oluşturmaktadır.

3. bandın 1. banda oranı hidrotermal kompozisyonu belirlemede kullanışlı yeni bandları oluşturmaktadır. 

Kullanıcı tarafından seçilen, yükseklik ve genişlik boyutları uyumlu herhangi 3 farklı raster verinin istenilen bantlarını, renkli raster veri haline getirilmesi işlemi, renk bandı birleştirme olarak bilinmektedir.

Adım 1: “Raster/Raster Yöneticisi” işlemine girilir. Ekrana gelen “Referans Raster Dosyası Ekle” penceresinden örnek uygulamada kullanılan kırmızı bandın bulunduğu “germtm_red_Band.PNG” dosyası seçilir

Adım 2: “Raster Yöneticisi” penceresinde, birleştirilmek istenilen diğer raster verileri de eklemek için, pencere üzerinde farenin sağ tuşuna basılarak açılan menüden “Raster Ekle” seçilir ve gelen “Referans Raster Dosyası Ekle” penceresinden örnek uygulamada kullanılan kırmızı bandın bulunduğu “germtm_green_Band.PNG” dosyası seçilir

Adım 3: “Raster Yöneticisi” penceresinden, uygulamada kullanılan bir diğer raster veri olan, mavi bandın bulunduğu “germtm_blue_Band.PNG” dosyası seçilir. Tüm raster veriler “Raster Yöneticisi”ne eklendiğinde “Tamam” düğmesine basılarak pencere kapatılır

Adım 4: Ekrana yüklenen raster verilerin birleştirilme işlemi için “NetRS/ Renk Bandı Birleştir” işlemine girilir

Adım 5: İşleme girildiğinde, fare imlecinin ucunda “Kırmızı bandı oluşturacak olan raster veri bilgisi” gözlenecektir. Ekrana eklenen ve kırmızı bandı temsil eden raster veri, farenin sol tuşuna basılarak seçilir

Adım 6: Seçim işlemi gerçekleştirildiğinde, ekrana gelecek olan pencereden kırmızı bandı temsil eden “germtm_red_Band.PNG” raster veri seçilir ve “Tamam” düğmesine basılarak pencere kapatılır

Adım 7: Bu kez ekranda “Yeşil bandı oluşturacak olan raster veri” bilgisi gözlenecektir. Raster verilerden seçim işlemi tekrarlanır ve gelen pencereden yeşil bandı temsil eden raster veri seçilir, pencere “Tamam” düğmesine basılarak kapatılır

Adım 8: Bu aşamada ekranda “Mavi bandı oluşturacak olan raster veri” bilgisi gözlenecektir. Raster verilerden seçim işlemi tekrarlanır ve gelen pencereden mavi bandı temsil eden raster veri seçilir, pencere “Tamam” düğmesine basılarak kapatılır

Adım 9: Pencerede “Tamam” düğmesi seçildikten sonra, birleştirme işleminin yapıldığı ve işlem sonucunda elde edilen yeni renkli raster verinin, “Bant Birleştir” penceresinde ekrana geldiği gözlenir

Adım 10: Bant birleştirme işlemi ile oluşan yeni raster veriyi kaydetmek için “Bant Birleştirme” penceresinde “Tamam” düğmesine basılır. Bu aşamada, önce band birleştirme işlemi sonucu ekran görüntüsü (Şekil 8.13) ve ardından “Raster Veri Sakla” penceresi ekrana gelir

Adım 11: “Raster Veri Sakla” penceresinde “dosya adı” “germtm_rgb_1” ve “dosya tipi” “.tif ” olarak belirtilerek “Tamam” düğmesine basılır ve işlem sonlandırılır

Adım 12: Band birleştirme işlemi ile elde edilen renkli raster veriyi ekranda görebilmek için “Raster/Raster Yöneticisi” komut penceresine girilir. Açılan pencereden band birleştirme işlemi için kullanılan diğer raster verilerin görünürlükleri pasif duruma getirilir ve “Tamam” düğmesine basılarak işlem sonlandırılır. 

Renkli bir dosyanın istenen bantlarını, kullanıcı tarafından seçilen dosyalar şeklinde, gri paletle ya da isteğe bağlı olarak kırmızı-yeşil-mavi renk paletlerinde ayrılarak saklanabilmesi Renk Bandı Ayırma İşlemi ile mümkündür.

Adım 1: “Raster/Raster Yöneticisi” işlemine girilir. Ekrana gelen “Referans Raster Dosyası Ekle” penceresinden örnek uygulamada kullanılan renkli raster verinin bulunduğu “Landsat_TM_541.PNG” dosyası seçilir

Adım 2: “Raster Yöneticisi”ne eklenen renkli raster veriye ait bandları incelemek için, raster görüntü üzerinde farenin sağ tuşuna basılarak açılan menüden “Özellikler” seçilir

Adım 3: Açılan “Raster Bilgileri” penceresinde “Bandlar” düğmesine basılarak, raster verinin sahip olduğu bandları incelemek mümkündür. Daha sonra pencereler sırasıyla “Tamam” düğmesine basılarak kapatılır

Adım 4: Ekrana yüklenen renkli raster veriye uygulanacak olan bant ayırma işlemi için “NetRS/Renk Bandı Ayır” alt komut penceresine girilir

“Renk Bandı Ayır” işlemine girildiğinde ekrana “Band Ayırma” penceresi gelir. Bu pencerede renkli raster veriden, hangi banda sahip raster veri elde edilmek isteniyorsa o band seçilir

Adım 5: Renkli raster veriden kırmızı banda sahip bir raster görüntü elde etmek için “Bant Seçimi” kısmından “Kırmızı” seçilir ve işlem “Tamam” düğmesine basılarak sonlandırılır.

verinin “dosya adı” “Landsat_TM_red” ve “dosya tipi” “.tif ” olarak seçilir ve işlem “Tamam” düğmesine basılarak sonlandırılır

Adım 7: Renkli raster veri, “Yeşil” ve “mavi” bandlara ait raster verilerinden elde edilmesi için, yeniden “Raster Yöneticisi”ne eklenir, bir önceki oluşturulan kırmızı banda ait raster verinin görünürlüğü “pasif ” hale getirilir ve pencere “Tamam” düğmesine basılarak kapatılır

Adım 8: Renkli raster veriden yeşil banda sahip raster veri elde etmek için “NetRS/Renk Bandı Ayır” işlemine girilir ve ekrana gelen “Bant Ayır” penceresindeki “Bant Seçimi” kısmından “Yeşil” seçilerek işlem “Tamam” düğmesine basılarak sonlandırılır

Adım 9: Ekrana gelen “Raster Veri Sakla” penceresinden yeni elde edilen raster verinin “dosya adı” “Landsat_TM_green” ve “dosya tipi” “.tif ” seçilir ve işlem “Tamam” ile sonlandırılır. Adım 10: “Mavi banda” ait raster verinin elde edilmesi için renkli raster verinin yeniden “Raster Yöneticisi”ne eklenir, kırmızı-yeşil banda ait raster verilerin görünürlükleri “pasif ” hale getirilir ve pencere “Tamam” düğmesine basılarak kapatılır

Adım 11: Renkli raster veriden mavi banda sahip raster veri elde etmek için “NetRS/Renk Bandı Ayır” işlemine girilir ve ekrana gelen “Bant Ayır” penceresindeki “Bant Seçimi” kısmından “Mavi” seçilerek işlem “Tamam” düğmesine basılarak sonlandırılır

Adım 12: Ekrana gelen “Raster Veri Sakla” penceresinden yeni elde edilen raster verinin “dosya adı” “Landsat_TM_blue” ve “dosya tipi” “.tif ” seçilir ve işlem “Tamam” düğmesine basılarak sonlandırılır.