Geometrik Düzeltme (Rektifikasyon)

Yer kontrol noktalarından yararlanarak geometrik düzeltme (rektifikasyon) işlemi
GRASS GIS yazılımı kullanılarak yapılabilmektedir. Bu uygulama için koordinat bilgisi
olmayan bir görüntüye (resim) ihtiyaç vardır. Bu resmi elde edebilmek için en çok kullanılan yollardan biri Google Earth görüntüleridir

Google Earth sanal bir yerküre üzerinde tüm dünyayı gezmenize, uydu görüntülerini, arazileri, 3D binaları ve diğer pek çok özelliği görüntülemenize olanak sağlar. Google Earth’ün zengin, coğrafi içeriği sayesinde dünyanın daha gerçekçi görüntüsünü izleyip keşfedebilirsiniz. Sevdiğiniz yerlere uçabilir, bilgi almak istediğiniz işletmeleri arayabilir ve hatta yol tariflerinden yararlanarak gezebilirsiniz.

Arama paneli - Yerleri ve yol tariflerini bulmak ve arama sonuçlarını yönetmek
için kullanılır. Google Earth EC, burada ek sekmeler görüntülenebilir.

Yerler paneli - Yer işaretlerini bulmak, kaydetmek düzenlemek ve tekrar ziyaret
etmek için kullanılır.

Google Earth’e YKN ekleyebilmek için (yer işaretçisi) simgesi seçilir. Yer işaretçisi ekranda istenilen yere taşınabilmektedir. Yer işaretcisinin adı değiştirilebileceği gibi simgesi de değiştirilebilmektedir. Yer işaretcisinin yeri değiştikçe koordinat değerlerinin de değiştiği görülecektir. Ayrıca yer işaretcisine açıklama eklenebildiği gibi renk ve stil değişikliği de yapılabilmektedir

24 bitlik dosyamızı 8 bitlik dosya hâline getirmek için farklı görüntü işleme yazılımları da kullanılabilir ve farklı formatlarda (tif, jpg, png vb.) kaydedilip GRASS GIS yazılımına bu dosyalar eklenebilir.

GRASS GIS yazılımında geometrik düzeltme (rektifikasyon) işlemi yapabilmek için
Katman Yöneticisi araç çubuğunda yer alan Yersel düzeltme aracı (Georectifier Tool) seçilir. Karşımıza geometrik düzeltme (rektifikasyon) işlemi için gerekli ayarlamaların yapılacağı ekran gelir. Şekilde de görüldüğü gibi geometrik düzeltme (rektifikasyon) işlemi hem raster görüntüler üzerinde hem de vektör haritalar üzerinde yapılabilmektedir. Biz uygulamamızı raster görüntüler üzerinden gerçekleştireceğiz. Konum dosyasına Unite2 seçilir. Harita dosyasına Unite2_Harita seçilir, Sonraki (Next) tuşuna basılarak ilerlenir

Bütün düzeltme işlemelerini yapacağımız bu ekran Yer Kontrol Noktalarını Yönet (Manage Ground Control Points) ekranıdır. Yer Kontrol Noktası Yöneticisi, kullanıcının yer kontrol noktalarını oluşturması, düzenlemesi ve kontrol etmesini sağlayan bir eklentidir.

Yer Kontrol Yöneticisi (GCP Manager) üç panelden oluşur:
En üstteki “1” numaralı panel noktaları kontrol eden ve analiz etmeye yarayan araç
çubuğunu göstermektedir. Bu paneli sürükleyip bırakarak ya da başlık yanındaki iğneye
tıklayarak GCP manager penceresinin dışına çıkartılabilir. Ayrıca sürükleyerek harita ekranlarının altına da yerleştirilebilir.

Ortadaki “2” numaralı panel yer kontrol noktalarının bir listesini gösterir. Bu panel
yardımıyla hangi noktada işlem yaptığımızı, noktaların koordinatlarını ve hata paylarını
görmemiz mümkünüdür. Yer Kontrol Noktaları (YKN) sütun başlığına tıklanarak sıralanabilir. Sütun başlığına tıklamak YKN’leri artan şekilde sıralar, ikinci kez tıklanırsa azalan şeklinde sıralanacaktır. İlk sütun seçim kutusu ve nokta numarasını ifade eder. Soldaki seçim kutusu işaretliyse YKN’leri sadece RMS hatası hesaplama ve georektifikasyon için kullanılır. İşaret kaldırılırsa YKN deaktif olacaktır.

En alttaki “3” numaralı panel ise haritaların gösterildiği paneldir. Harita ekranında
sadece yer kontrol noktalarından yararlanılarak düzeltme yapılacaksa sadece kaynak gösterimi (source display) olacak şekilde görülür (Şekil 2.13). Eğer koordinatlı bir görüntüden yararlanılarak düzeltme yapılacaksa iki ekran şeklinde görüntülenir. Sol
ekran kaynak konumunun haritasını, sağ ekran ise hedef konumunun referans haritasını gösterir. Numaralanmış yer kontrol noktaları her iki harita ekranında da görüntülenir

Yer Kontrol Yöneticisi’ nin en altında, pek çok fonksiyonu olan bir durum çubuğu
bulunur.Durum çubuğu varsayılan olarak GCP no’ya git olarak ayarlıdır. Okları kullanarak ya da rakam yazarak, haritayı yazılan numaralı GCP’ye odaklayabilirsiniz. Bu işlev yüksek yakınlaşma oranlarında kullanışlıdır.

Hedef ve kaynak pencerelerden haritaları görüntüler ve herhangi bir katmanda değişiklik olduysa ekranı yeniler.

Aktif görüntüleme penceresinde yeni bir harita merkezi tanımlamaya yarar. Pan yapabilmek için farenin sol tuşuna basılı tutarak fareyi hareket ettiriniz. Aynı işlemi yeni
merkez üzerinde farenin sol tuşuna tıklayarak da yapabilirsiniz. Pan görüntülenen bölgeyi değiştirir ama görüntülenen alanın boyutunu ya da çözünürlüğünü değiştirmez.

Aktif pencerede interaktif uzaklaşma sağlar. Bir dörtgen çizerek ya da uzaklaşılacak
alana farenin sol tuşuyla tıklayarak bu işlem gerçekleştirilebilir. Haritanın çözünürlüğü
değişmez. Fareye tıklayarak yapılan işlemde uzaklaşma seviyesi %30 olur.

Düzeltme işleminde ilk olarak düzeltme yapacağımız noktayı iyi bir şekilde belirleyebilmek için görüntüyü büyütmemiz gerekmektedir. Bunun için toolbarda yer alan “1” numaralı büyütme tuşunu kullanabiliriz. Daha sonra “2” numara ile işaretlenmiş olan YKN tanımla tuşuna basılır. Daha sonra “3” numara ile gösterilen şekilde hangi YKN’sinin koordinatlarını gireceksek o nokta işaretlenir. Görüntü üzerinde hassas bir şekilde işaretleme yapılır. İşaretlemenin ardından Şekil 2.14’te “5” numara ile gösterildiği şekilde kullanıcıya 1 numaralı YKN’yi kaydetme ekranı gelecektir. Burada “evet” tuşuna basılarak kayıt işlemi tamamlanır.

Tecvizi hata değeri ulusal ve uluslararası komisyonlarca belirlenmiş hata sınır değerleridir. Genellikle dikkatsizlikler sonucu meydana gelen büyük hata
değerleridir. Bu hata türünü tespit etmek kolaydır. Ölçü tekrarı ve/ veya işlemlerin tekrarı yapılarak çözüme ulaşılabilirsiniz.

Map Swipe [g.gui.mapswipe] komutu kullanıldığı zaman karşımıza farklı bir ekran
gelecektir. Bu ekran üzerinde karşılaştırma yapacağımız görüntüler seçilir. Örneğimizde görüntülerimiz “denge_keskin” ve “Ataturk_brj_rec” dosyalarıdır. Şekil 2.21’de baraj
içerisinde bir alan büyültülmüş ve düzeltme (rektifikasyon) işleminin ne kadar düzgün
yapıldığı görülmektedir. Görüntünün altındaki sağa ve sola kaydırma tuşu kullanılarak
düzeltme (rektifikasyon) yaptığımız dosyanın farklı alanları büyültülüp kontrol edilebilir.

Görüntüden geometrik düzeltme (rektifikasyon) çalışmasında en önemli şey, her iki görüntüde belirgin ve net yerlerin bulunmasıdır. Bunun için değişmesi zor mühendislik yapıların (yollar, binalar, köşe noktaları vs.) seçilmesinde fayda vardır.

Görüntünün farklı noktalarından yararlanılarak yapmış olduğumuz geometrik düzeltme (rektifikasyon) işleminin kontrolü sağlanabilir. Bunun için Swipe komutu kullanılabilir. Swipe komutunu kullanarak yapmış olduğumuz işlemle daha net bir şekilde görsel olarak kontrolü yapılmış olur.