UZAKTAN ALGILAMA UYGULAMALARI I

Sayısal Yükseklik Modeli, topografik yüzeyde bulunan tüm detaylara (şev, dere, vadi, sırt, bina, ağaç vb.) ait konum ve koordinat bilgilerinin, farklı enterpolasyon yöntemleri kullanılarak matematiksel olarak ifade edilmesidir. Sayısal yükseklik modelleri raster veya vektör yapıda gösterime sahiptir.

Raster veriler hücrelere (pikseller) bağlı olarak temsil edilen mekânsal verilerdir; eşit ölçüdeki satır ve sütunlara sahip hücrelerden oluşur. Her bir hücre bir renk değeri tutmanın yanı sıra yeryüzünden örnekle- nen bölgeye ilişkin yükseklik bilgisi de bulundurabilir

N40E035_dem_cografi raster verinin Referans Özellikleri/Projeksiyon sekmesinde Coğrafi WGS84 tanımında olduğu görülür.

Yapılan çalışmaların UTM projeksiyon sisteminde oluşturulması için mevcut raster istenen projeksiyon tanımına dönüştürülmelidir. Raster verinin UTM projeksiyona Raster dönüşümü için Referanslar/N40E035_dem_cografi.tif üzerinden sağ tuş Raster Dönüştür işlemine girilir.

DEM verisi N40E035_DEM.tif Netcad yazılımına Referanslar/Ekle/Raster işlem adımı ile eklenir.

Eklenen raster veri olması gereken konum ve boyutları ile Netcad çizim alanında görülebilir.

N40E035_DEM raster verinin Referans Özellikleri/Raster sekmesinden veri üzerindeki minimum ve maksimum yükseklik bilgileri görülür.

Sayısal yükseklik raster verinin istenen bölgesinde Giriş/Sorgu Araçları/XYZ Sor işlemi ile nokta sorgulaması yapılabilir. Sorgulama işlemi ile çizim alanında belirlenen noktanın; x koordinatı, y koordinatı, z (kot) bilgisi ve pafta bilgisi görülür.

Yükseklik analizi temelde mimar iş akışı yapısındadır.

Raster veriler üzerinden yükseklik analizi yapılması isteniyorsa mevcut iş akışının düzenlenmesi gerek- mektedir. İş akışını düzenlemek için klavye Shift tuşuna basılı tutularak Analiz/Yüzey Analizleri/Yükseklikişlemine fare sol tuş ile girilir. İş akışı düzenleme ile Mimar içerisinde Yükseklik (Tema) iş akışı yüklenir.

Tema Oluştur penceresinde Gradient ve Sayısal Aralık olmak üzere iki farklı tema seçeneğinin bulunduğu görülür.

Gradient; belirtilen değerler arasındaki kısımlar için ara renkler oluşturulacak, dolayısıyla değerler arasında yumuşak bir renk geçişi sağlanacaktır.

Sayısal Aralık; belirtilen her aralığın başlangıç ve bitiş değerleri arasındaki değerler için tanımlı tek renk kullanılmaktadır.

Sayısal Yükseklik Modeli, topografik yüzeyde bulunan tüm detaylara (şev, dere, vadi, sırt, bina, ağaç vb.) ait konum ve koordinat bilgilerinin, farklı enterpolasyon yöntemleri kullanılarak matematiksel olarak ifade edilmesidir. Sayısal yükseklik modelleri raster veya vektör yapıda gösterime sahiptir.

Raster veriler hücrelere (pikseller) bağlı olarak temsil edilen mekânsal verilerdir; eşit ölçüdeki satır ve sütunlara sahip hücrelerden oluşur.

Eğim analizi, yükseklik girdisi üzerinden hesaplanan eğim gruplarının tematik aralıklarla gösterildiği haritadır.

Eğim, yüksekliğin x ve y yönlerindeki değişiminin derece veya yüzde cinsinden hesaplatılmasıdır.

Derece cinsinden eğim, düşey mesafenin yatay mesafeye oranının tanjant açısıyla ifadesidir.

Yüzde cinsinde eğim ise, yüksekliğin yatay mesafeye oranının yüzde olarak ifadesidir.

Örnek uygulamamızda kullanılacak yükseklik haritası bulunan Yüzey_Analizleri.NCZ Netcad yazılımına Uygulama Menüsü/Aç işlem adımı ile eklenir.

Bakı (Yön) Analizi, sayısal yükseklik modeli üzerinde kuzeye göre hesaplanan yön değerlerinin tematik aralıklar ile gösterilme- si için uygulanmaktadır. Analiz sonrası oluşan bakı haritalarında dört ana yön ve bu ana yönler arasındaki ara yönler ile düz alanlar açısal aralık değerlerine göre gözlenir. Bakı eğimin yönüdür; bir pikseli komşularına göre değerlendirerek en yüksek eğimli değere göre yöneliminin belirlenmesidir.

Rölyef Haritalar, güneşin azimuth ve yükseklik (Altitude) açı değerleri ile sayısal arazi modeli üzerinde gölgeleri hesaplanan, iki boyutlu düzlemde üç boyut algısı yaratan haritalardır.

Yükseklik(Altitude), bir amacı ufkun üzerinde olduğu görülmektedir. mesafedir. Açı ufukta en yakın noktadan ölçülür.

Azimuth, bir gökcisminden geçen düşey daire ile gözlemcinin meridyen dairesi arasındaki açıdır. Ufuk düzleminde kuzey veya güney noktasından başlayarak saat yönünde ölçülür.

Rölyef Haritalar, güneşin azimuth ve yükseklik (Altitude) açı değerleri ile sayısal arazi modeli üzerinde gölgeleri hesaplanan, iki boyutlu düzlemde üç boyut algısı yaratan haritalardır.

Tema Oluştur penceresinde Gradient ve Sayısal Aralık olmak üzere iki farklı tema seçeneğinin bulunduğu görülür.

Gradient; belirtilen değerler arasındaki kısımlar için ara renkler oluşturulacak, dolayısıyla değerler arasında yumuşak bir renk geçişi sağlanacaktır.

Sayısal Aralık; belirtilen her aralığın başlangıç ve bitiş değerleri arasındaki değerler için tanımlı tek renk kullanılmaktadır.

N40E035_DEM raster verinin Referans Özellikleri/Raster sekmesinden veri üzerindeki minimum ve maksimum yükseklik bilgileri görülür.

Görüntü sınıflandırma ve doğruluk analizi uygulamaları gerçekleştirilirken Netcad/ANALIST modül yetenekleri kullanılacaktır. Analist modül kategorilerinden yüzey analizleri bölümünden gerçekleştirilecektir.

Tema Oluştur penceresinde belirlenen aralık biçimine göre atanacak renkler; Tema Aralıkları ve Stiller penceresinde Renk Aralığı Seç (Hue Renkler) seçeneği kullanılarak tanımlanabilir.