UZAKTAN ALGILAMA UYGULAMALARI I

Projelerde altlık olarak kullanılacak raster verilerin, veri üretimine geçilmeden önce doğru lokasyonlarına taşınması işlemine coğrafi referanslama denir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Renklendirme sekmesi, genellikle yükseklik bilgisi içeren raster verilerin belirlenen renk aralığında gösterimi için tercih edilmektedir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Raster Hazırla penceresinde farklı işlemlerin yürütülebileceği seçeneklerin yer aldığı sekmeler şunlardır: Pafta Adı Biliniyor, Boyut ve Yerleştirmeyi Manuel Yapacağım, Raster Ön Düzeltmeleri, 2 Noktadan Yerleştir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Raster Dönüştür penceresinde belirlenebilecek parametreler şunlardır: Dönüşüm Yöntemleri, Afin Yöntemi, Polinom Yöntemi, IDW (Inverse Distance Weighted) Yöntemi, Enterpolasyon Yöntemi, Arka fon Rengi, Örnekleme Aralığı, Vektörleri de Dönüştür, Karelaj Göster. Saydamlık ise, Referans Özellikleri sekmesinde bulunur. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Uzaktan algılama uygulamalarında kullanılan raster veriler proje sürecine göre; boyutu değiştirme, kenar silme veya istenilen sayıda parçalara bölme, renk ayarları ve renk derinlikleri değişikliği gerçekleştirilebilir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Birbirine bitişik iki veya daha fazla görüntünün renk dengeleme ayarlarının yapılarak birleştirilmesi işlemine mozaikleme denir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Raster verinin radyometrik çözünürlüğünün değiştirilmesine yarayan düzenleme özelliği Derinliği Değiştir'dir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Tecviz Değeri (mm. cinsinden) = Ölçek x Göz Yanılma Oranı (0,2)

Dolayısıyla, 1/25000 ölçeğinde bir paftanın kabul edilebilir maksimum hata
oranı şöyle hesaplanır:

(1/25000 x (0,2) =) 5000 mm

Doğru yanıt B seçeneğidir.

Uzaktan algılama kapsamında kullanılan raster veriler ise mekânsal, zamansal, radyometrik ve spektral çözünürlüğe sahip gelişmiş yapıdaki yönetilebilir rasterlardır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Vektör veriler; gerçek dünya üzerindeki konumu bilinen, koordinat bilgisine sahip verilerdir, temelde noktalara bağlı olarak temsil edilen, üç farklı geometriye sahip (nokta, çizgi, alan) verilerdir.

Raster veriler, hücrelere (pikseller) bağlı olarak temsil edilen mekânsal verilerdir; eşit ölçüdeki satır ve sütunlara sahip hücrelerden oluşur. Her bir hücre bir renk değeri depolar. Raster veriler temelde vektör veri üretimi için altlık olarak kullanılır. Bu amaçla kullanılan veriler basit yapıdaki rasterlar olarak değerlendi­rilebilir. Basit düzeydeki raster veriler yönetilemez. Uzaktan algılama kapsamında kullanılan raster veriler ise mekânsal, zamansal, radyometrik ve spektral çözünürlüğe sahip gelişmiş yapıdaki yönetilebilir rasterlardır. Özel kamera sistemleri ile uydudan ve hava­dan elde edilen görüntülerdir.

Mekansal (Uzaysal/Konumsal) Çözünürlük uydu görüntülerinde pikselin yeryüzündeki temsil ettiği alanı, bir başka deyişle ayırt edilebilen en küçük obje boyu­tunu ifade etmektedir.

Algılayıcının aynı alandan hangi sıklıkta veri (görüntü) kazandığı ile ilgilidir. Aynı yerin ardışık görüntülerinin alınması için gerekli süre zamansal çözünürlük ola­rak tanımlanır. Bir uydu algılayıcısının yeniden ziyaret periyodu (uydunun tam bir yörünge dönüşünü tamamlaması için geçen zaman uzunluğunu) genellikle birkaç gündür. Bu nedenle, ikinci kez aynı görünüm açısından, tam olarak aynı alanı gö­rüntülemek için bir uzaktan algılama sisteminin mutlak zamansal çözünürlüğü bu periyoda eşittir. Örneğin gelişme mevsimi boyunca çoğu vejetasyon türleri sürekli bir değişim durumundadır ve uzaktan algılamayı kullanarak bu ince değişimleri izleme yeteneğimiz ne zaman ve hangi sıklıkta görüntü topladığımıza bağlıdır.

Spektral Çözünürlük, uydu görüntüsünün band sayısını ve bu bantların temsil ettiği dalga boyu aralığını ifade eder. Bantların temsil ettiği aralık daraldıkça spektral çözünürlük artar, geniş­ledikçe spektral çözünürlük azalır. Farklı algılayıcılar elektromanyetik spektrumda farklı dalga boylarında algılama yapabilme yeteneğine sahiptir. Uzaktan algılama çalışmalarında çalışma amacına uygun elektromanyetik spektrum aralığında veri elde edilebilmesi için spektral çözünürlük önemlidir.

Radyometrik Çözünürlük, algılayıcılar yardımıyla elde edilen görüntülerin elektromanyetik enerjinin bü­yüklüğüne karşı duyarlılığını ifade eder. Algılayıcılar elektromanyetik enerjiyi bit değerleri arasında ölçmektedir. Bit değerleri 0’dan başlayarak 2’nin kuvveti olan sayısal değerlerle ifade edilmektedir. Örneğin; radyometrik çözünürlüğü 1 bit olan görüntüde 21 = 2 renk (siyah ve beyaz) değer sayısı sahiptir.

Mekansal (Uzaysal/Konumsal) Çözünürlük uydu görüntülerinde pikselin yeryüzündeki temsil ettiği alanı, bir başka deyişle ayırt edilebilen en küçük obje boyu­tunu ifade etmektedir.

Datum, bir elipsoidin şeklini tarif eden matematiksel bir modeldir. Dünya çevre­sindeki basıklık her yerde eşit değildir; kıtaların etkisiyle dünyanın şekli farklılık göstermektedir ve farklı ölçümlere bağlı olarak dünyanın farklı bölgeleri için geliştirilmiş çeşitli datumlar (European Datum (ED) 1950, World Geodetic System (WGS) 84 vd.) mevcuttur. Türkiye’ nin bulun­duğu konuma uygun datumlar; ED50, WGS84, ITRF96 ve GDA94’dür.

Afin Yöntemi, raster üzerinde koordinatı bilinen en az dört nokta kullanılarak gerçekleştirilen dönüşüm yöntemidir. Bu yöntem teorik olarak veri üzerinde belirlenen en az 3 nokta seçilerek gerçekleştirilebilir ancak dönüşüm hata oranının düşük olabilmesi için bu işlemin köşelere ya­kın en az 4 nokta seçilerek yapılması daha doğru bir yöntem olacaktır.

IDW (Inverse Distance Weighted) Yöntemi, referans olarak alınan dönüşüm noktalarının hata paylarını minimize etmeye yarayan işlemdir. Bu işlemin yapılması için öncesinde Afin ya da Polinom dönüşümünün yapılmış olması gerekmektedir.