UZAKTAN ALGILAMA UYGULAMALARI I

Uzaktan algılamada doğal ve yapay kaynaklı enerjilerin yayılımları ve yansımalarının sağladığı veriler uzay aracı, uydu platformu, yere veya havada bir noktaya monte edilen aktif ve pasif algılayıcılar tarafından sağlanır.

Uzaktan algılama uygulama alanları temel olarak üç ana grup altında değerlendirilebilir. Bu gruplar ‘‘kara uygulamaları’’, ‘‘su uygulamaları’’, ‘‘atmosfer ve hava uygulamaları’’dır. Uzaktan algılama farklı algıla­yıcıların sağladıkları farklı özelliklerdeki uydu görüntüleri ve hava fotoğrafları sayesinde yeryüzü hakkında kara, su, atmosfer ve hava olayları hakkında bilgi edinmemizi sağlamaktadır.

Görüntü iyileştirme (Fusion), nesnelerin algılanan yüksek ‘‘spektral’’ ve ‘‘mekânsal’’ çözünürlüklü gö­rüntülerini bir araya getirerek bu iki çözünürlüğü bir arada değerlendirerek sonuç üretme işlemidir. Gö­rüntü iyileştirme (Fusion) Netcad/ANALIST yetenekleri ile gerçekleştirilebilen uzaktan algılama fonksi­yonlarından biridir.

Tarım, orman, hidroloji, maden, jeoloji, haritacılık, arazi kullanımı, afet, çölleşme vb. ‘‘kara uygulama­ları’’ konularında uzaktan algılama uygulamaları gerçekleştirilebilir.

Deniz, okyanus ve kıyı ilişkin araştırmalar, su kirliliği, gelgit, su kalitesi, dalga araştırmaları, su sıcaklığı, su kaynakları yönetimi vb. ‘‘su uygulamaları’’ uzaktan algılama uygulama konuları arasındadır. Tuz Gölü’nün hidrolojik değişimi uzaktan algılama su uygulamalarına örnek gösterilebilir.

Yüzey Analizleri bölümünde; yükseklik analizi ve yüksekliğin temel girdi olarak kullanıldığı temel ve ileri seviye analizler gerçekleştirilebilir. Temel yüzey analizleri yükseklik analizi, eğim analizi ve bakı analizidir. Temel yüzey analizleri ve bu analizlerin girdi olarak kullanılarak üretildiği türev yüzey analizleri Netcad/ANALİST yazılımı ile gerçekleştirilebilir. Yükseklik Analizi; topografyaya ilişkin her bir gridin deniz seviyesine göre yükseklik değerlerinin ne olduğunu ifade eder. Bu bilgi topografik, hidrotopografik, hidrolojik ve çevresel analizler için temel girdi konumundadır.

Eğim Analizi, yüksekliğin girdi olarak kullanıldığı temel topografik analizlerden biridir. Eğim, yük­sekliğin koordinat düzlemindeki x ve y yönlerindeki değişimini ifade eder. Eğim analizi, yükseklik girdisi üzerinden hesaplanan eğim gruplarının tematik aralıklarla gösterildiği haritadır.

Bakı Analizi, eğimin yönünü ifade eden temel topografik analizlerden bir diğeridir. Yükseklik modeli üzerinde kuzey yönüne göre hesaplanan yön değerlerinin tematik aralıklarla gösterildiği haritadır. Bakı ha­ritalarında dört ana yön ve bu ana yönler arasındaki ara yönler ve düz alanlar açısal aralık değerlerine göre ifade edilirler.

Şekil 1.4 Tuz gölü çevresinde hidrolojik olarak değişimi gösteren uzaktan algılama kara uygulamaları örneği (Landsat-5 TM uydu verileri (a) 02/07/1987 (b) 20/06/2006) (Ekercin, 2007, s.74)

Görüntü mozaikleme, birbirine bitişik uydu görüntülerinin renk dengeleme ayarlamaları yapılarak bir­leştirilmesi işlemidir. Netcad/ANALIST yetenekleri ile istenen sayıdaki komşu birbirini bütünleyen uydu görüntüsü mozaiklenebilir

Uzaktan algılama uygulama alanları temel olarak üç ana grup altında değerlendirilebilir. Bu gruplar ‘‘kara uygulamaları’’, ‘‘su uygulamaları’’, ‘‘atmosfer ve hava uygulamaları’’dır.

Deniz, okyanus ve kıyı ilişkin araştırmalar, su kirliliği, gelgit, su kalitesi, dalga araştırmaları, su sıcaklığı, su kaynakları yönetimi vb. ‘‘su uygulamaları’’ uzaktan algılama uygulama konuları arasındadır.

İklim değişiklikleri, hava kirliliği, meteoroloji, ozon tabakası dağılımı, atmosferik geçirimlilik, parçacık türleri dağılımı, atmosfer sıcaklığı, yağış vb. ‘‘atmosfer ve hava uygulamaları’’ uzaktan algılama uygulamaları ile analiz edilebilirler.

Raster Analizleri bölümünde bu kitaptaki uygulamalara da esas olan uzaktan algılama kapsamında uydu görüntüleri girdi olarak kullanılarak görüntü ön işleme, zenginleştirme, sınıflandırma, görüntü işleme ve indis uygulamaları gerçekleştirilebilir.

Bakı Analizi, eğimin yönünü ifade eden temel topografik analizlerden bir diğeridir.

Netcad/ANALIST ile gerçekleştirilebilecek türev yüzey analizleri aşağıda listelenmiştir. • Eğrisellik • Isı Yük Endeksi • Nehir Aşındırma Gücü Endeksi - SPI • Plan Yamaç Eğriselliği-Yöntem:Gallant and Wilson 2000 • Profil Yamaç Eğriselliği-Yöntem: Gallant and Wilson 2000 • Pürüzlülük - Relative Position • Pürüzlülük - Slope Variability • Pürüzlülük - Standard Deviation of Elevation • Pürüzlülük - TRI - Riley • Sediman Taşıma Kapasite Endeksi - LS • Topoğrafik Nemlilik Endeksi - TWI • Yamaç Eğimi-Yöntem: Horn 1981 • Yamaç Eğimi-Yöntem: Sonlu Farklar Wilson and Gallant 2000 • Yamaç Yönelimi-Yöntem: Horn 1981 • Yamaç Yönelimi-Yöntem: Sonlu Farklar Wilson and Gallant 2000 • Yıllık Güneş Radyasyonu • Özgül Havza Alanı

Histogram, uydu görüntülerindeki yansıma değerlerinin grafiksel olarak gösterilme şeklidir.

Uzaktan algılamada filtre uygulamaları, uydu verileri üzerindeki hücre frekansını kullanarak belli bir alandaki detayların ortaya çıkarılması ya da bastırılması için kullanılır.

Bant aritmetiği işlemi, bir uydu görüntüsünün belirli bandındaki piksel değerlerine karşılık gelen ikinci bir bandın piksel değerleri arasında matematiksel işlemler kullanılarak yeni piksel değerlerinin elde edilmesidir.

Görüntü iyileştirme (Fusion), nesnelerin algılanan yüksek ‘‘spektral’’ ve ‘‘mekânsal’’ çözünürlüklü görüntülerini bir araya getirerek bu iki çözünürlüğü bir arada değerlendirerek sonuç üretme işlemidir.

Uzaktan algılamada değişiklik analizleri, aynı algılayıcının aynı yere ait farklı zamanlarda aynı mekânsal çözünürlükte sağladığı iki görüntü arasındaki farkın analiz edilmesi için kullanılır.