Topografik Analiz Uygulamaları

Sayısal Yükseklik Modeli, topografik yüzeyde bulunan tüm detaylara (şev, dere, vadi, sırt, bina, ağaç vb.) ait konum ve koordinat bilgilerinin, farklı enterpolasyon yöntemleri kullanılarak matematiksel olarak ifade edilmesidir.

Raster veriler hücrelere (pikseller) bağlı olarak temsil edilen mekânsal verilerdir; eşit ölçüdeki satır ve sütunlara sahip hücrelerden oluşur.

Her bir hücre bir renk değeri tutmanın yanı sıra yeryüzünden örneklenen bölgeye ilişkin yükseklik bilgisi de bulundurabilir. Topografik olarak daha yüksek olan bölgeler beyaz piksel renginde, düşük olan bölgeler ise siyah piksel rengi ile temsil edilir.

Sayısal yükseklik bulunduran raster veriler (SRTM, GDEM vb.) Netcad yazılımında gerçekleştirilecek iki boyutlu ve üç boyutlu proje aşamalarında girdi olarak kullanılabilir.

Netcad/Analist yüzey analizleri kategorisi altında yükseklik ve yüksekliğin ikincil türevleri (plan/profil yamaç yönelimi ve eğimi, eğrisellik, pürüzlülük, topografik nemlilik endeksi, nehir aşındırma gücü endeksi, sediman taşıma kapasite endeksi, ısı yük endeksi, yıllık güneş radyasyonu, özgül havza alanı) analizlerine yönelik seçenekler yer almaktadır.

Yüksekliğin ikincil türevleri; plan/profil yamaç yönelimi ve eğimi, eğrisellik, pürüzlülük, topografik nemlilik endeksi, nehir aşındırma gücü endeksi, sediman taşıma kapasite endeksi, ısı yük endeksi, yıllık güneş radyasyonu, özgül havza alanıdır.

Yükseklik analize girdi olarak vektör (üçgen model) veya raster (SRTM, GDEM vb.) formattaki yükseklik bilgisi içeren veriler kullanılabilir.

Yükseklik analizi ile sayısal yükseklik modeli üzerinden tematik ve global olmak üzere iki farklı analiz gerçekleştirilebilir.

Yükseklik Tema seçeneği Yükseklik Global seçeneğinden farklı olarak yükseklik değerleri arası farklı renklerle tematize edilebilmektedir. Yükseklik analizi temelde mimar iş akışı yapısındadır.

Tema Oluştur penceresinde Gradient ve Sayısal Aralık olmak üzere iki farklı tema seçeneğinin bulunduğu görülür.

• Gradient; belirtilen değerler arasındaki kısımlar için ara renkler oluşturulacak, dolayısıyla değerler arasında yumuşak bir renk geçişi sağlanacaktır.
• Sayısal Aralık; belirtilen her aralığın başlangıç ve bitiş değerleri arasındaki değerler için tanımlı tek renk kullanılmaktadır.

Minimum ve Maksimum; analiz için kullanılan verideki en yüksek ve en düşük yükseklik değerleridir.

Eğim analizi, yükseklik girdisi üzerinden hesaplanan eğim gruplarının tematik aralıklarla gösterildiği haritadır.

Eğim, yüksekliğin x ve y yönlerindeki değişiminin derece veya yüzde cinsinden hesaplatılmasıdır.

Derece cinsinden eğim, düşey mesafenin yatay mesafeye oranının tanjant açısıyla ifadesidir.

Yüzde cinsinden eğim, yüksekliğin yatay mesafeye oranının yüzde olarak ifadesidir.

Bakı eğimin yönüdür; bir pikseli komşularına göre değerlendirerek en yüksek eğimli değere göre yöneliminin belirlenmesidir.

Bakı (Yön) Analizi, sayısal yükseklik modeli üzerinde kuzeye göre hesaplanan yön değerlerinin tematik aralıklar ile gösterilmesi için uygulanmaktadır. Analiz sonrası oluşan bakı haritalarında dört ana yön ve bu ana yönler arasındaki ara yönler ile düz alanlar açısal aralık değerlerine göre gözlenir.

Rölyef Haritalar, güneşin azimuth ve yükseklik (Altitude) açı değerleri ile sayısal arazi modeli üzerinde gölgeleri hesaplanan, iki boyutlu düzlemde üç boyut algısı yaratan haritalardır.

Yükseklikte (Altitude) açı ufukta en yakın noktadan ölçülür.

Azimuth, bir gökcisminden geçen düşey daire ile gözlemcinin meridyen dairesi arasındaki açıdır. Ufuk düzleminde kuzey veya güney noktasından başlayarak saat yönünde ölçülür.

Netcad/Analist modülü ile rölyef haritalama uygulamaları iki farklı şekilde gerçekleştirilebilir. Gri tonlamalı rölyef haritası ve renkli rölyef haritası üretilebilir.