UZAKTAN ALGILAMA UYGULAMALARI I - Deneme Sınavı - 7

Raster Analizleri bölümünde bu kitaptaki uygulamalara da esas olan uzaktan algılama kapsamında uydu görüntüleri girdi olarak kullanılarak görüntü ön işleme, zenginleştirme, sınıflandırma, görüntü işleme ve indis uygulamaları gerçekleştirilebilir.

Uzaktan algılama uygulamalarında temel girdi olan veri yapısı ‘‘raster’’dır

Histogram, uydu görüntülerindeki yansıma değerlerinin grafiksel olarak gösterilme şeklidir.

Vektörizasyon, uzaktan algılama uygulamaları sonucu oluşan raster çıktılardaki aynı renk değerine sahip olan piksellerinin gruplanarak vektör yapıya dönüştürülmesi işlemidir.

Vektör veriler; gerçek dünya üzerindeki konumu bilinen, koordinat bilgisine sahip verilerdir, temelde noktalara bağlı olarak temsil edilen, üç farklı geometriye sahip (nokta, çizgi, alan) verilerdir. Raster veriler, hücrelere (pikseller) bağlı olarak temsil edilen mekânsal verilerdir; eşit ölçüdeki satır ve sütunlara sahip hücrelerden oluşur. Her bir hücre bir renk değeri depolar. Raster veriler temelde vektör veri üretimi için altlık olarak kullanılır. Bu amaçla kullanılan veriler basit yapıdaki rasterlar olarak değerlendirilebilir. Basit düzeydeki raster veriler yönetilemez.

Raster yapıdaki veriler Netcad ortamına birçok yöntem kullanılarak eklenebilmektedir. Bunlardan en temeli Referanslar/Ekle/Raster seçeneğinin kullanımıdır. Örnek raster verinin proje ekranına yüklenmesi için Referanslar/Ekle/Raster seçeneğine girilir ve L49-A3.tif dosyası seçilir.

Referans Özellikleri penceresinde tüm referanslar içinde ortak Genel ve Projeksiyon sekmelerinin yanı sıra raster referanslar için özelleştirilmiş Raster, İşlemci, Palet ve Renklendirme sekmeleri bulunmaktadır. Genel, referansa ait genel özelliklerin görüntülendiği bölümdür. Saydamlık, görünürlük/görünmezlik alanı tanımlama ve dönüşüm gibi birçok özelliğe bu sekme altından ulaşılmaktadır. Projeksiyon, referans verinin projeksiyon tanımının yapılması için kullanılır. Referansın projeksiyonu proje projeksiyonunda farklı ise; buradan tanımlama yapılmalıdır. Bu sayede aynı projede farklı projeksiyon değerlerine sahip verilerin bir arada gözlenmesi sağlanabilir. Raster sekmesi raster verinin referanslar altındaki gösterim adı, genişlik ve yükseklik bilgisi; piksel büyüklüğü, 1 bit raster verilerin iyileştirme yöntemleri ile çok bantlı görüntülerin KYM bant ayarlamalarının gerçekleştirilebildiği seçenekleri içermektedir. İşlemci sekmesi raster verinin renk derinliğine bağlı farklı işlemcilerin listelendiği bölümdür. Listeden seçilen işlemin raster veri üzerinde uygulanması sağlanır. Palet sekmesi raster verinin sahip olduğu renklerin listelendiği sekmedir. Palette seçilen rengin bir açıklaması var ise tanımlanarak referanslar altında raster veri slotu olarak gözlenmesi sağlanır. Renklendirme sekmesi ise genellikle yükseklik bilgisi içeren raster verilerin belirlenen renk aralığında gösterimi için tercih edilmektedir.

Raster Dönüştür penceresinde aşağıdaki şekilde parametreler belirlenebilir. Dönüşüm Yöntemleri ile raster dönüşüm işleminde kullanılacak yöntem (afin, polinom, Enterpolasyon ve IDW) seçimi yapılmaktadır.

Afin Yöntemi, raster üzerinde koordinatı bilinen en az dört nokta kullanılarak gerçekleştirilen dönüşüm yöntemidir. Bu yöntem teorik olarak veri üzerinde belirlenen en az 3 nokta seçilerek gerçekleştirilebilir ancak dönüşüm hata oranının düşük olabilmesi için bu işlemin köşelere yakın en az 4 nokta seçilerek yapılması daha doğru bir yöntem olacaktır.

Derinliği Değiştirme, raster verinin radyometrik çözünürlüğünün değiştirilmesidir. Raster renk derinliğinin değiştirilmesinde kullanılabilecek renk azaltma yöntemleri işlem için seçilen raster veri renk derinliğine bağlıdır. Renk derinliği azaltılabilir, fakat artırılamaz. Yani; 24 bit renk derinliğine sahip raster veri daha az derinliğine 8 bit hale getirilebilir.

Tecviz Değeri (mm. cinsinden) = Ölçek x Göz Yanılma Oranı (0,2) Örneğin:1/50000 ölçeğinde bir paftanın kabul edilebilir maksimum hata oranı (1/50000 x (0,2) =) 1000 mm olarak hesaplanmaktadır.

IDW (Inverse Distance Weighted) Yöntemi, referans olarak alınan dönüşüm noktalarının hata paylarını minimize etmeye yarayan işlemdir. Bu işlemin yapılması için öncesinde Afin ya da Polinom dönüşümünün yapılmış olması gerekmektedir.

Renk Ayarla, raster verinin kontrast, parlaklık ve renk ayarlarının yapılabildiği özelliktir. Raster veri renk değerlerindeki bozuklukların giderilmesi sağlanabilir. Raster veri üzerinde çeşitli nedenlerden kaynaklı görüntülenmeyen piksellerin kontrastı veya parlaklığı arttırılarak ya da düşürülerek daha net görüntülenmeleri ya da diğer piksel aralarındaki farkların kapanması amacıyla kullanılabilir.

Mekânsal çözünürlük uydu görüntülerinde pikselin yeryüzündeki temsil ettiği alanı, bir başka deyişle ayırt edilebilen en küçük obje boyu­tunu ifade etmektedir. Cevap B seçeneğidir.

Raster veriler hücrelere bağlı olarak temsil edilen meaknsal verilerdir. Eşit ölçüdeki satır ve sütunlara sahip hücrelerden oluşurlar. Cevap C seçeneğidir.

Zamansal çözünürlük algılayıcının aynı alandan hangi sıklıkta veri kazandığı ile ilgilidir. Aynı yerin ardışık görüntülerinin alınması için gerekli süre zamansal çözünürlük olarak tanımlanır. Cevap A seçeneğidir.

Raster veriler temelde vektör veri üretimi için altlık olarak kullanılır. Bu amaçla kullanılan veriler basit yapıdaki rasterlar olarak değerlendi­rilebilir. Cevap D seçeneğidir.

Projelerde altlık olarak kullanılacak raster verilerin, veri üretimine geçilmeden önce doğru lokasyonlarına taşınması işlemine “coğrafi referanslama” denir. Cevap  E seçeneğidir.

Datum, bir elipsoidin şeklini tarif eden matematiksel bir modeldir. Dünya çevre­sindeki basıklık her yerde eşit değildir; kıtaların etkisiyle dünyanın şekli farklılık göstermektedir ve farklı ölçümlere bağlı olarak dünyanın farklı bölgeleri için geliştirilmiş çeşitli datumlar (European Datum (ED) 1950, World Geodetic System (WGS) 84 vd.) mevcuttur. Cevap C seçeneğidir.

Afin Yöntemi, raster üzerinde koordinatı bilinen en az dört nokta kullanılarak gerçekleştirilen dönüşüm yöntemidir. Bu yöntem teorik olarak veri üzerinde belirlenen en az 3 nokta seçilerek gerçekleştirilebilir ancak dönüşüm hata oranının düşük olabilmesi için bu işlemin köşelere yakın en az 4 nokta seçilerek yapılması daha doğru bir yöntem olacaktır. Cevap B seçeneğidir.