UYGARLIK TARİHİ II

İmalathanelerde seri üretim başlayınca zanaatkarlar rekabet edememiş ve iflas etmişlerdir. Parça işi yaparak işçileşmişlerdir. Serfler de feodal beyler tarafından topraklarından çıkarılınca imalathanelerde çalışmak zorunda kalmış ve işçi sınıfına dahil olmuşlardır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Kapitalizm feodal sistemin içinden çıkmıştır ama onun zıttı bir üretim biçimine dayanır. Kendi kendine yeterli, kapalı ekonomik yapı yerini dışa açık, ticarete ve sermaye birikimine dayalı bir sisteme bırakmıştır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Siyasal birliğini en erken sağlayan Portekiz, coğrafi keşiflere ve sömürgecilik faaliyetlerine ilk başlayan Avrupa ülkesi olmuştur. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Magellan (1480-1521) ise sürekli batıya gidildiğinde Asya Kıtası’na ulaşılacağını düşünüyordu. Nitekim, Magellan’ın İspanya hizmetinde başlattığı (20 Eylül 1519) ve Sabastian del Cano’nun tamamladığı (6 Eylül 1521) seferin önemi, dünya çevresinde gerçekleştirilmiş ilk sefer olmasından kaynaklanmaktadır.

İtalya’da Machiavelli, İngiltere’de Hobbes ve Fransa’da Bodin mutlak monarşiyi savunan kuramlar geliştirmiştir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Anglikanizm İngiltere’de reform hareketleri sonrası ortaya çıkan Kalvenizm ve Katolikliğin birleşmesinden oluşan yeni bir mezheptir. Kral VIII. Hanri eşinden boşanabilmek için bu
mezhebi ve kilisesini kurmuştur. Kraliçe I.Elizabeth döneminde (1588-1603) ise resmî mezhep olarak tanınmıştır.

Seçeneklerin tamamı hümanizm ile ilgilidir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Türk temalarını işleyen eserler arasında Türkleri yücelten eserler de dikkat çekmektedir. 1735’te sahnelenen Rameau’nun operasının ilk perdesi Gönlü Yüce Türk (Le Turc Genereux) adını taşırken Carolet’in balesindeki bir perde de İyi Türk (Le Bon Turc) adını taşıyordu. Yüzyılın sonlarında Türk ezgileri Mozart, Haydn ve Beethoven gibi ünlü besteciler tarafından kullanılacaktır. Beethoven’in ünlü 9.senfonisinin sonundaki mehter ezgileri bu etkileşimin güzel bir örneğidir.

16. Yüzyılda gücünün zirvesinde olan Osmanlı Devletinin sahip olduğu otoritesi, yönetim biçimiyle ilişkilendirildi ve Avrupalı devletlere örnek oldu. Ayrıca Avrupalı devletlerin Papalık otoritesine karşı çıkarak ulusal devletlerini kurma sürecinde de Osmanlı Devleti’nin etkisi oldu.

Çünkü merkezi mutlak yönetim yapısı ve devlet denetimindeki kilise örgütlenmesi çıkarlarına daha uygun düşüyordu. Bir malın fiyatını dilediği gibi arttırmasını engelleyen Katolikliğin adil değer kuramı burjuvazinin işine gelmiyordu. Zamanını dini ayinlerde harcamak ve parasını da kiliseye kaptırmak istemiyordu. Bu nedenle Katolikliğin dışında ki mezhepler desteklendi. Pek çok yerde kapitalist birikime Kalvinizm aracılık etti. Bütün bunlardan ulaştığımız sonuç şudur ki Batı Avrupa’da yeni mezheplerin ortaya çıkışının tarihsel arka planında yatan gerçek, inanç özgürlüğünden çok ekonomik ve siyasal güç elde etme ve bu gücü sürdürme isteğidir.

Davut heykelinin sanatçısı Michelangelo'dur. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Fatih Sultan Mehmed'in portresini yapan sanatçı Gentile Bellini'dir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Feodal toplum yapısı içinde ayrıcalıklı sınışarı oluşturan aristokratlar ve ruhbanlar, feodal üretim biçiminin devamından yanaydılar. Ayrıcalıklı ve avantajlı konumlarını sürdürmeleri buna bağlıydı. Ancak sistem içinde zamanla sayıları artan ve beslenemeyecek duruma gelen tarımsal kökenli bir kitle oluşmaya başladı. Uzun yıllardır durumlarında bir iyileşme gözlenemeyen serşer genel bir hoşnutsuzluk içindeydiler. Hiçbir maddi varlığı olmayan toplumun bu alt tabakası, zaman içinde düzeni tehdit eden unsurlar olarak görüldü. Amaç düzenin devamlılığını sağlamak olduğundan bu kitlenin Avrupa dışına çıkarılmasına karar verildi ve Haçlı Seferleri örgütlendi (1095). Bu seferler, düzen için tehlikeli görülen işsiz güçsüz, hiçbir maddi varlığı olmayan bu kitlenin tama-men Avrupa dışına atılmasını sağlamak için 200 yıl sürdü.

Ticaret sayesinde zenginleşen, kentlerde oturan, bu yüzden kendisine kent soylu anlamına gelen burjuvazi denilen tüccar sınıfı 15.yüzyıldan itibaren yükselişe geçti. Ticaretle uğraşarak zenginleşen burjuvazi, ekonomik yapıda ağırlığını hissettirdi  ve sonrasında siyasal yapıda hak arayışları içine giren, döneme damgasını vuran bu sınıf Burjuvalardı.

Feodal ekonomik sistem çözülmüştü, ticaretle zenginleşen burjuvazi sınıfının yük-selişe geçmesi, imalathanelerin örgütlenmesi ve işçilerin ortaya çıkması ile yeni bir ekonomik sisteme, kapitalizme geçiş süreci başladı. Kapitalizm feodal sistemin içinden çıkmıştı ama onun zıttı bir üretim biçimine dayanıyordu. Kendi kendine ye-terli, kapalı ekonomik yapı, yerini dışa açık, ticarete ve sermaye birikimine dayalı bir sisteme bıraktı. Ana malın yani sermayenin esas olduğu bu sistem üretici kitle-nin üretim araçlarından ayrılığı esasına dayanıyordu. Değişen bu sistemin sürekliliğini sağlamak gerekiyordu. Bunun için daha çok ham madde ve iş gücüne ihtiyaç vardı,sermaye sahibi girişimci bir sınıf ile işçi sınıfının ekonomik ilişkisine dayalı bu sisteme kapitalizm denildi.

Kapitalizm feodal sistemin içinden çıkmıştı ama onun zıttı bir üretim biçimine dayanıyordu. Kendi kendine yeterli, kapalı ekonomik yapı, yerini dışa açık, ticarete ve sermaye birikimine dayalı bir sisteme bıraktı. Ana malın yani sermayenin esas olduğu bu sistem üretici kitle-nin üretim araçlarından ayrılığı esasına dayanıyordu. Değişen bu sistemin süreklili-ğini sağlamak gerekiyordu. Bunun için daha çok ham madde ve iş gücüne ihtiyaç vardı. Bu ihtiyaç siyasal birliğini tamamlayan devletleri yeni arayışlara itti. Böylece coğraŞ keşişer başladı. Keşfedilen yerlerden getirilen ham madde, iş gücü ve değerli madenler ile sistemin devamlılığı sağlandı.

Siyasal birliğini en erken sağlayan Portekiz, coğraŞ keşişere ve sömürgecilik fa-aliyetlerine ilk başlayan Avrupa ülkesi oldu. Ticari ilişkilerde, Akdeniz havzasının dışında kalmış olması da Portekiz’i yeni arayışlara itmiş olmalıdır. Portekiz, Afrika kıyılarına yönelik seferleri sonucunda 1442 yılında ilk Afrikalı köleleri Avrupa’ya getirecek, hatta papadan bu işin tekelini alacaktır. Köle ticareti çok kârlı bir iş ola-rak görülecektir. Portekiz, köle ticaretinin yanı sıra Avrupa’ya altını da getirecektir.

1497’de Vasco de Gama Afrika Kıtası’nı güneyden geçerek Hindistan’a ulaştı. Böylece Batı Avrupa ile Hindistan arasında ilk kez doğrudan ilişki sağlanmış oldu. Portekiz amacına ulaşmıştı. Sonuç olarak Portekiz, Afrika Kıtası ve Hint Okyanu-su’nun kıyı ülkeleri üzerinde hâkimiyetini kurdu ve ticaret kolonileri oluşturarak sömürgeciliğe başladı.

Ortaçağ’ın feodal dinsel ideolojisine karşı tepki olarak, Yeniçağ’da bilimsel siyasal düşünüş gelişmeye başlayacak, din merkezli düşüncenin yerini, insan merkezli, aklı ve bilimi esas alan, deney ve gözleme dayalı olan bilimsel düşünce alacaktır.

Machiavelli’nin savunduğu yönetim biçimi mutlak monarşidir. Ünlü eseri Prens’te mutlak monarşik yönetim biçimi ve prensin nitelikleri üzerinde durur. Ona göre, devletin üzerinde, devleti durduracak herhangi bir güç yoktur. Dolayısıyla, amaca ulaşmak için her türlü aracı meşru sayan Makyavelizm; devleti amaç, bireyi ise araç olarak gören ideoloji ve rejimlerin esin kaynağı olmuştur.