Aof Panel

Soru 1

İmparator Heracleius dönemine ilişkin doğru olmayan belirleme aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 2

İslam ordusunun 674’ten 680 yılına dek süren Constantinopolis kuşatmasının sonlandırılmasında büyük rol oynayan en önemli Bizans savunma silahı aşağıdakilerden hangisidir?

Çözüm Açıklaması

Heracleius’un Halefleri

Heracleius 641’de ölünce, yerine oğlu III. Constantinus’geçti. Aynı yıl içinde ölen III. Constantinus’tan sonra taht, Heracleius’un ikinci karısı Martina’dan olan oğlu Heraclonas (Heracleon) tarafından işgal edildi. Bu imparator 641 yılı sonlarında tahttan indirilerek sürgüne gönderildi ve III. Constantinus’un küçük yaştaki oğlu II. Constans imparator ilan edildi. Senato, bu dönemde alışılmadık bir idari otorite kullandı. II. Constans döneminde (641-668), İslam ilerleyişi devam ediyordu. 642’de İskenderiye zapt edilerek Mısır egemenliğine kesin olarak son verildi. Suriye valisi Muaviye, Anadolu’ya saldırılar düzenledi. 649’da ilk Arap donanmasını inşa ettirdi. Bu durum Romalıların denizlerdeki üstünlüğüne meydan okumaydı. Muaviye, Kıbrıs (649), Rodos (654) ve Kos (654)’u fethetti. 655’te Constans’ı Finike’de yendi. Muaviye’nin Ali ile mücadelesi onu 659’da Constans ile barışa zorladı. Constans, geçici olarak dikkatini Balkanlar’a çevirebildi. 658’de Slavlara karşı savaştı ve onlardan tutsak ettiklerini Anadolu’ya yerleştirdi. Constans 663’de başkenti terk ederek Sicilya’da Syrakusa’ya yerleşti. Böylece hem Afrika’da ilerlemekte olan Müslümanları hem de İtalya’daki Lombardları kontrol altında tutacağını düşünüyordu. Çok düşman edindiğinden 668’de öldürüldü. Tahtı oğlu IV. Constantinos (668-685) devraldı. Bu arada Muaviye kontrolü ele geçirmişti. İslam orduları, 663’ten sonra Anadolu’yu her yıl istila ettilerse de Suriye’ye geri döndüler. 674’te deniz yoluyla gelen İslam ordusu karadan ve denizden Constantinopolis’i kuşattı. 680 yılına kadar devam eden kuşatmayı güçlü surlar, soğuk ve hastalığın neden olduğu ağır kayıplar ve Suriyeli mimar Kallinikos’un bulduğu suda bile yanan Grek Ateşi kurtardı. Müslümanlar kuşatmayı kaldırarak geri çekildiler. Constantinos 685’de öldü. Yerine geçen Heracleius sülalesinin son temsilcisi olan II. Justinianus ( 685-695, 705-711)’un kötü yönetimi imparatorluğu güç durumlara soktu. II. Jusinianus’un sert ve zalimce tutumu komutanlardan Leontios yönetiminde bir ayaklanmanın çıkmasına neden oldu. İmparator tahttan indirildi ve burnu kesilerek Kırım’a sürüldü. Bu nedenle ona Rhinometos (burnu kesik) lakabı verilmişti. Bundan sonra Leontios (695-698), II. Tiberius (698-705), II. Justinianus Rhinometos (705-711), Philippikus (711- 713), II. Anastasius (713-715) ve III. Theodosius (715-717)’dan oluşan bir dizi zayıf imparatorun tahta çıkması imparatorluğu yeniden Heracleius’tan önceki kötü duruma düşürdü. Bu durumdan kurtulmak için ordu, kilise ve halk kuvvetli bir komutan olan Leon’u imparator ilan etti (717).

Soru 3

III. Leon (711-741) döneminde yürürlüğe giren kanun reformu Ecloga’da getirilen hukuksal düzenlemeler ve iyileştirmeler arasında yer almayan hukuksal reform maddesi aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 4

726 yılında III. Leon tarafından çıkarılan bir emirle başlatılan, Aziz ve Meryem tasvirlerini tahrip etme, hareketine verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 5

Bizans'ta, Makedonya Hanedanı döneminde I. Basilios (867-886)'un hukukçulara eski kanunları inceletip bu kanunları sadeleştirerek ortaya koyduğu hukuk eseri aşağıdakilerden hangisidir?

Çözüm Açıklaması

Makedonya Hanedanı ile birlikte Bizans’ta yeni bir refah dönemi başladı. Bizans imparatorluğu diğer uluslarının örnek, ilham ve destek aldığı itibarlı bir noktaya çıktı. I. Basilios (867-886), Araplara karşı bir dizi askeri operasyon başlattı. O sırada, iç bölünmeler ve isyanlar hilafeti zayıf düşürmüştü. I. Basilios, bundan faydalandı. 870’den sonra ordularını doğuya gönderdi. İmparatorluk kuzeydoğu, doğu, güneydoğu yönlerinde genişledi. Kısmen Sicilya’ya hâkim olan Araplar, Güney İtalya şehirlerini ve Malta’yı ele geçirmişti. Bizans orduları İtalya’da yeni üsler ele geçirerek Bizans’ın Akdeniz’deki gücünü perçinledi. Basileios, fakirlere karşı merhametliydi, zengin, aristokrat ve servetini köylü ya da küçük zanaatkârların sefaleti üzerine kuran büyük arazi sahiplerine karşı ise çok sertti. Görevini suiistimal eden memurları affetmeyerek bürokratları sıkıca denetledi. Hukukçulara eski kanunları inceletti ve sadeleştirtti. Hazırlanan Prokiron (Hukuk Elkitabı) isimli eser medeni hukukun esas kurallarını ve çeşitli suçlara verilecek cezaların tam bir listesini içermekteydi. O döneme dek bir prens ancak babasının sağlığında imparator ilan edilirse tahta çıkabiliyordu. Basileios, toprak gibi hanedanın mülkü olan tahtın sahibinin bunu çocuklarına aktarma hakkı olduğunu kabul ettirdi. Toplumsal düzen ve barışın teminatı olan bu anlayış hemen kabul edildi. Basilios, bir av kazasında ölünce oğlu VI. Leon 29 Ağustos 886’da imparator oldu.

VI. Leon (886-912), babası gibi tahtın babadan oğula geçmesine inanıyordu. İç yönetimde babasının hukuk eserini tamamladı. Justinianus’un hukukî içtihatlarının Grekçe özetlerini yaptırdı. Bundan Basiliki (İmparatorluk Kanunları) adı verilen yeni bir kanun külliyatı doğdu. Bu eser, çağdışı uygulamalara son verdi. Birçok yeni emirnameler yayınlandı. İmparatorluk otoritesinin bir danışma kurulu olan senato ve hükümdara boyun eğmek zorunda kalan patriklik makamına üstünlük sağlanmaya çalışıldı. Themalar yeni bir düzene konuldu. Araplar, Girit’ten kovuldu. Bulgar Çarı Simeon Trakya’yı istila etti. Barış güney Makedonya’nın teslimiyle sağlanabildi (897).

Soru 6

Komnenos Hanedanı döneminde gerçekleştirilen vergiden muaf toprakların devlete askeri yükümlülük karşılığında özel şahıslara bağışlanması uygulamasına ne ad verilmektedir?

Çözüm Açıklaması

Aleksios Komnenos, tahta çıktığında imparatorluk kötü yönetim yüzünden dağılmaya başlamıştı. Peçenekler, Selçuklu Türkleri ve Normanlar saldırıya hazırdı. Yeni imparator masraflı savaş finansmanını sağlayıp çok cepheli savaştan kaçınmak zorundaydı. Kiliselerdeki altın ve gümüş eşya zorla ödünç alınıp ergitilerek altın ve gümüş para bastırıldı. İznik sultanı Süleyman ile bir barış yapıldı (Haziran 1081). Bithynia ‘daki Drakon (Yalakdere) nehri Bizans-Selçuklu sınırı oldu. Aleksios, Batı’da Alman imparatoru IV. Heinrich ve Papa VII. Gregorios’u Normanlara karşı kışkırtmaya çalıştı. 1081’de Venedik, ticari kapitülasyonlar karşılığında denizden Bizans’a yardım etmeyi kabul etti. Aleksios, orduyu güçlendirdi ve en iyi adamlarını komutan atadı. 1081 yazında Güney İtalya’daki Normanlar, Dalmaçya’daki Draç kenti üzerinden Makedonya’ya ilerleyerek Kuzey Yunanistan’ı ele geçirdiler. Aleksios, kuvvetlerini Thessaloniki (Selanik) ‘de toplamıştı. Bizans diplomasisi, Norman şeflerini böldüğünden İtalya’ya geri çekildiler. Diplomat imparator kaybedilen tüm şehirleri geri aldı. 1086’da sorun çıkaran Peçeneklerden Kumanlarla ittifak ederek kurtuldu. Bizanslılar, İznik sultanının işbirliğiyle İzmir’deki Çaka Bey’i altetti (1093). Aleksios, 1094’de Sırpları ve Kumanları durdurdu. İşgal altındaki Anadolu’yu Türklerden kurtarmak için harekete geçti. I. Haçlı Seferi planları bozdu. Disiplinsiz Haçlı birlikleri Bizans başkentine vardıklarında Aleksios olası bir yağmadan korkarak ilk Haçlıları Anadolu’ya geçirdi. Profesyonel Haçlı birlikleri 1096 sonunda Constantinopolis’e vardı. Aleksios, seferi amaçlarına uydurmak istedi: anlaşmayla Haçlılara ele geçirecekleri bölgeleri Bizans’a teslim edeceklerine söz verdirdi. Bizans gemileriyle Anadolu’ya geçirilen (1097 baharı) Haçlılar İznik’i ele geçirdiler. Frigya’ya yönelerek Dorylaion (Eskişehir), Philomilion (Akşehir) ve İkonio (Konya) üzerinden Antiokhia (Antakya)’ya ilerlediler. Kent güçlü surlarına rağmen düştü. Zaptettikleri yerleri Aleksios’a veren Haçlılar sayesinde Batı Anadolu kıyısı Bizans idaresine girdi. Ancak dini açıdan önemli bir kent olan Antiokhia’yı fetheden Haçlılar sözlerini unuttu. Norman şefi Bohemund burayı bir Haçlı prensliği yaptı. I. Haçlı Seferi Aleksios’un umutlarını boşa çıkardı. Onun tek hatası 1082’de Venedik ile 1111’de Pisa ile kapitülasyon antlaşmaları yapmasıydı. Bizans’ı köleleştiren ve İtalyan devletlerine Bizans sularında ticaret serbestîsi sağlayan bu antlaşmalar devlet ekonomisinin kontrolünü yabancı ellere geçirdi. İçerde yönetim iyice merkezîleşti. Thema sistemi işlemez hale geldi. Bizans ordusu yabancı paralı askerlerin eline düştü. Yanlış harcama ve sürekli savaşlar Bizans altın parasının devalüasyonunu ve halka ağır vergiler yüklenmesini getirdi. Pronoia kurumu ve bağışlar güçlü sınıfları daha da zenginleştirdi. Hazine ve manastırların ise aleyhinde işledi. I. Aleksios’un halefi oğlu II. Ioannes (1118-1143), babasının politikasını sürdürdü. İyi bir asker ve siyasetçi olan Ioannes, Peçenekleri yendi (1122). 1125’den sonra Selçuklu Türklerine seferler düzenledi. İmparator yaralanıp 1143’de ölünce yerine oğlu I. Manuel geçti. Bu dönemde II. Haçlı seferi gerçekleşti. Sefer Alman- Fransız çekişmesi, seferin kötü idaresi, zor yol koşulları yüzünden başarısız oldu. Bizanslılar, Venediklilerin kendi topraklarındaki ekonomik ayrıcalıkları suistimal etmesinden bıkmıştı. Manuel, Venedik tekelini kırmak için rakip Cenova’ya (1169) ve Pisa’ya (1170) da ekonomik ayrıcalıklar verdi. Ancak Bizans ekonomisi iyice kötüleşti.

Pronoia: 1108’den sonra vergiden muaf toprakların devlete askeri yükümlülük karşılığında özel şahıslara bağışlanması.

Soru 7

Aşağıdaki kanunlardan hangisi Akkadça yazılmıştır?

Soru 8

İştar Kapısı, Babil Kulesi ve dünyanın yedi harikasından biri olan Babil’in Asma Bahçeleri hangi krallık zamanında yapılmıştır?

Soru 9

Assurlular’ın Anadolu’daki ana ticaret merkezi neresiydi?

Soru 10

Sümerler’in İ.Ö. 2900-2350 tarihleri arasındaki Erken Hanedanlar Dönemi, Mezopotamya’ya hangi kavmin gelişiyle son bulmuştur?

Soru 11

İnsanoğlunun ilk köy yerleşimlerini kurduğı, tarım yapıp, hayvanları evcilleştirdiği Çağ’a ne ad verilir?

Soru 12

Byzantion, İ.Ö. 7. yüzyılın ilk yarısında kurulmuş bir koloni kentidir. Bu koloni kentini kuran kişiler hangi şehirden gelmiştir?

Soru 13

Hristiyanlara ve diğer din mensuplarına, seçtikleri bir dine ve mezhebe girme özgürlüğü veren, Constantinus ile Licinius tarafından İ.S. 313'de yayınlanan belge aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 14

Ortaçağ Bizans Devletinin eyalet idaresine damgasını vuran Thema Sistemi aşağıdaki imparatorlardan hangisi tarafından düzenlenmiştir?

Soru 15

Aşağıdakilerden hangisi Heracleius döneminde yaşanan gelişmelerden biri değildir?

Soru 16

Aşağıdakilerden hangisi 726'da yürürlüğe giren Ecloga adı verilen kanun düzenlemesinin içerik ya da özelliklerinden biri değildir?

Soru 17

III. Leon İkonalara tapmayı yasa dışı ilan ederek el konulmalarını emreden sinodu hangi tarihte organize etmiştir?

Soru 18

Aşağıdakilerden hangisi VIII. Constantinus Dukas döneminde yaşanan gelişmelerden biridir?

Soru 19

1082 ve 1111'de Bizans’ı köleleştiren, İtalyan devletlerine Bizans sularında ticaret serbestîsi sağlayan kapitülasyon anlaşmaları aşağıdakilerden hangisiyle yapılmıştır?

Soru 20

Aşağıdakilerden hangisi önemli Bizans şairlerinden biridir?

UYGARLIK TARİHİ II