Yeniçağ’da Avrupa ve Osmanlı (15-17. Yüzyıl)

Burjuvazi: Yeniçağ Batı Avrupa’sının sınıfsal yapısı içinde yükselen sınıfı oluşturan, zenginliği ticarete dayalı olan, ekonomik yapıda üstünlüğü ele  geçiren ve sonrasında siyasal yapıda hak arayışlarıçine giren, döneme damgasını vuran bir sınıf.

Kara yolunu güvenli görmeyen Haçlılar’ın, daha sonra seferlerini deniz yoluyla yapmayı tercih etmeleri aynı zamanda ticaretin gelişmesini de sağladı.

Ortaçağ’ın kan soyluluğuna dayalı ayrıcalıklı sınıfı aristokratlar, bu değişime ayak uydurma çabası içine girdiler. Bir kısmı topraklarını girişimcilere kiralamaya başladılar. Bir kısmı da topraklarındaki serfleri, özgürlüklerini de bağışlayarak topraklarından çıkarıp, topraklarını çayır hâline dönüştürerek koyun sürüleri beslemeye başladılar.

Yeniçağ Avrupa’sında ekonomik ve sosyal yapıda meydana gelen değişimle birlikte ortaya çıkan ve imalathanelerde iş bölümü esasına göre çalışan, ücret karşılığı emeklerini satarak geçinen yeni sınıfa verilen isim. Bu sınıfı oluşturanlar serfler ve zanaatçılardı.

İşçi sınıfını besleyen diğer bir kesim de serflerdi. Feodal beyler serfleri topraklarından çıkarıp, değişen yapıya ayak uydurma çabası içine girdikleri zaman, işsiz güçsüz kalan ve hiçbir maddi varlığı olmayan serfler de imalathanelere gidip çalışmaya başladılar. Böylece serfler de işçileşti. İmalathanelerin iş gücüne ihtiyacı vardı. İmalathaneleri örgütleyen sermaye sahibi girişimci sınıf, serf ve zanaatçıları imalathanelere çekmeyi başardı. Böylece serfler ve zanaatçılar işçileşerek ister istemez sistemin bir parçası oldular.

Yeniçağ’da Batı Avrupa’da ortaya çıkan, üretici güçlerin üretim araçlarından ayrılığı esasına dayanan, sermaye sahibi girişimci bir sınıf ile işçi sınıfının ekonomik ilişkisine dayalı sisteme verilen isim.

Yeniçağ’da Batı Avrupa’da ortaya çıkan, ekonomik sistemin değişmesini sağlayan sermaye sahibi, girişimci sınıf

Coğrafi keşiflerden önce Avrupalının bildiği dünya, Avrupa Kıtası’ndan başka Asya’nın bir bölümü ve Afrika’nın kuzeyi ile sınırlıydı. Avrupa’yı sömürgeci faaliyetlere iten başlıca sebep, değişen ekonomik yapıyı devam ettirebilmek ve aralarındaki rekabettir. Yeniçağ’da dış politikada genel olarak denge politikası izlenmeye çalışılsa da siyasal birliğini tamamlayan her devlet diğerinden daha güçlü olma yarışı içindeydi.

Siyasal birliğini en erken sağlayan Portekiz, coğrafi keşiflere ve sömürgecilik faaliyetlerine ilk başlayan Avrupa ülkesi oldu.

Portekiz, Afrika kıyılarına yönelik seferleri sonucunda 1442 yılında ilk Afrikalı köleleri Avrupa’ya getirecek, hatta papadan bu işin tekelini alacaktır.

1497’de Vasco de Gama Afrika Kıtası’nı güneyden geçerek Hindistan’a ulaştı. Böylece Batı Avrupa ile Hindistan arasında ilk kez doğrudan ilişki sağlanmış oldu.

Siyasal birliğini sağlayan İspanya da Portekiz’in ardından sömürgeci yarışa girdi. İspanya hizmetinde yola çıkan Kristof Kolomb (1446-1506), yeni bir kıta buldu (1492). Gerçi kendisi Asya Kıtasına gittiğini düşünecektir ama Asya ile Avrupa arasında yeni bir kıtanın olabileceği ihtimali de düşünülmeye başlanmıştır. Nitekim Floransalı denizci Amerigo Vespucci (1454-1512), burasının yeni bir dünya olduğunu kanıtlamaya çalışır. Kolomb’un bulmuş olduğu bu yeni kıta da Amerigo Vespucci’nin ismiyle Amerika olarak adlandırılır.

Meksika’daki Aztek Uygarlığı’na son veren (1521) Fernandez Cortez'dir.

Peru’daki İnka Uygarlığı’na son veren (1532) Francisco Pizarro'dur.

Magellan’ın İspanya hizmetinde başlattığı (20 Eylül 1519) ve Sabastian del Cano’nun tamamladığı (6 Eylül 1521) seferin önemi, dünya çevresinde gerçekleştirilmiş ilk sefer olmasından kaynaklanmaktadır.

Aztek ve İnka uygarlıklarına ait hazineler ile Meksika ile Peru’dan getirilen çok miktarda altın ve gümüş, değerli madenlerin fiyatının düşmesine ve malların fiyatlarının yükselmesine yol açtı. Bu fiyat artışı öyle boyutlara ulaştı ki bazı yerlerde fiyatlar 4 kat arttı. Fiyatlarda meydana gelen bu yükselişe Fiyat Devrimi denildi.

Mutlak Monarşi: Kapitalist sistemle birlikte ortaya çıkan yeni yönetim biçimine verilen isim. Kral, burjuvazinin desteği ile feodal özerkliklere karşı iktidarını güçlendirerek, çok başlı feodal siyasal yapılanmaya son verecek ve merkezî mutlak yönetimini yerleştirecektir. Böylece değişen ekonomik yapıya uygun bir yönetim biçimi oluşturulacaktır ki bu yönetim biçimi, ilk aşamada mutlak monarşi olacaktır.

Machiavelli’nin savunduğu yönetim biçimi mutlak monarşidir.

Rönesans, Ortaçağ kültürü ve sanatının reddedilmesi ve antik dönem sanat ve kültürünün yeniden diriltilmesi anlayışından dolayı Yeniden Doğuş olarak nitelendirilmiştir. Bu, genel olarak Ortaçağ’ın, Karanlık Çağ olarak kabul edilme yanlış anlayışından kaynaklanmaktadır.

Uzun deniz seyahatlerini, Hint Okyanusundaki gözlemlerini astronomi ve coğrafi bilgilerini kaleme aldığı el-Muhitdir.