UYGARLIK TARİHİ I

Romalılar Yunan heykeltıraşlığını temel olarak alıp geliştirmişlerdir. Buna karşılık özellikle mitolojik konularda kullanılan modeller Yunan başyapıtlarıdır. Roma kentleri ve resmî yapıları bunların kopyaları ile süslenmiştir. Gerçek Roma heykeltıraşlığının özellikleri portre heykellerinde görülebilir. Oldukça realist bir üslup izleyen bu sanatta sadece önemli kişiler değil, normal halk da tasvir edilmiştir.

Cumhuriyet Dönemi’nin sonundan itibaren asker ihtiyacını karşılamak için yabancılar da lejyonlara alınmaya ve belirli sürelerle orduda hizmet vererek Roma vatandaşlık hakkı kazanmaya başlamışlardır. Bu nedenle Roma ordusu, Romalı olma fikrinin ele geçirilen topraklarda yayılması için anahtar bir rol üstlenmiştir. Roma ordusu sadece askerî birliklerden oluşmaz. Roma lejyonlarında mühendisler, mimarlar, doktorlar, zanaatkârlar ve diğer mesleklerde uzmanlaşmış kişiler de bulunmaktaydı. Bu nedenle Roma ordusu görev yaptığı bölgelerde yol, köprü, su kemerleri gibi kamu inşaatlarını gerçekleştirmiş, bu bölgelerin ekonomik olarak kalkınmasında önemli rol oynamıştır. Ordu aynı zamanda madencilik ve maden işleme yöntemleri, seramik ve cam üretimi gibi zanaatların yaygınlaşmasında önemli rol oynamıştır. Aynı şekilde yiyecek ve erzak ihtiyacı için pek çok ürünün de en büyük alıcısı olarak ordu önemli bir ekonomik pazar yaratıyordu. Roma ordusu aynı zamanda yollar üzerinde istasyonlar kurarak posta hizmetlerini gerçekleştirmiştir. Çeşitli kentlere yerleştirilen küçük askerî birlikler, vergilerin toplanması ve polislik görevlerini de yerine getirmiştir. Roma Cumhuriyet Dönemi’nin sonlarından itibaren emekli askerlerin devlet tarafından toprak verilerek yeni kurulan kolonilere yerleştirilmesi sayesinde, emekli olduktan sonra da problemli bölgelerde huzurun korunmasında anahtar rol oynamışlardır. Anadolu’da da örneğin Pisidia (Isparta-Burdur illeri ve civarı) bölgesinin dağlık alanlarını kontrol altında tutmak için bu bölgede kurulan ve emekli askerlerden oluşan koloniler, bu bölgenin huzurunun sağlanmasında önemli olmuşlardır. Roma ordusu Cumhuriyet Dönemi’nden itibaren siyasette önemli rol oynamıştır. Roma tarihi, bazen iki veya daha fazla generalin devlet yönetimini ele geçirmek için savaşmalarıyla çıkan iç savaşlarla doludur. Özellikle M.S. 3. yüzyılda yoğunlaşan bu gelişme nedeniyle, orduda disiplin azalmış, askerler imparatorları istedikleri gibi yönlendirmeye, seçmeye veya tahtan indirmeye başlamışlardır.

Roma Dönemi’nde paranın düzenli ve kaliteli basılması, vergilerin toplanabilmesi, imparatorluğa gelir getiren sektörlere yatırımlar yapılması sayesinde, cumhuriyetin zenginleşmesi ile M.Ö. 2. yy.da artan fiyatlar, ‹.S. 3. yy. ortası krizine kadar hemen hemen sabit kalmıştır. M.S. 3. yy.da yaşanan siyasal kriz ve ekonomik sonuçları, paranın maden ayarlarının düşürülmesi gibi nedenler yüksek bir enflasyona neden olmuştur. Geç Roma Dönemi boyunca bu buhran sürmüştür.