UYGARLIK TARİHİ I

Neolitik Çağ, insanoğlunun sadece avcılık ve toplayıcılıkla sürdürdüğü tüketici yaşamı bırakarak üretici bir yaşama geçiş olarak tanımlanabilir. Var olduğu günden bu yana doğa koşullarına karşı mücadele eden insan göçebe ve tüketici olarak sürdürdüğü ilkel bir yaşamdan sonra ilk kez bu çağda doğaya egemen olmaya başlamış çevresindeki bazı bitki ve hayvan türlerini evcilleştirerek üretim aşamasına ulaşmıştır.

Orta Tunç Çağı'ndan itibaren yazının Anadolu'da kullanılmasıyla birlikte Anadolu tarihi çağlarına girer ve uygarlık tarihinin ikinci evresi başlar.

Hititler Mısırlılarla M.Ö 1296 - M.Ö 1280 yılları arasında Suriye bölgesi için savaşmışlar ve M.Ö 1280'de ilk yazılı antlaşma olan Kadeş Antlaşması'nı imzalamışlardır.

Hititler M.Ö 2000 yıllarında Kafkaslar üzerinden Anadolu'ya gelerek Kızılırmak çevresine yerleştiler. Hitit Uygarlığında bir de Pankuş bulunmaktaydı. Pankuş; tarihte ilk kanun yapılan, kanun koyan, yönetiminde herkesin eşit haklara sahip olduğu ve her insanın özgürce fikirlerini dile getirebildiği bir meclistir. Meclis soylulardan oluşmaktaydı.

Hititler, çivi ve resim yazısı ( hiyeroglif) olmak üzere iki tür yazı kullanmışlardır. Mezopotamya'dan alınmış çivi yazısı kil tabletler ve mühürler üzerine, yerli Anadolu resim yazısı ise anıtlar ve mühürler üzerine yazılmıştır.

Urartular, M.Ö 13. yüzyılın başında Anadolu'da Van Gölü çevresinde kurulan bir devlettir. Başkenti Tuşpa (Van)'dır.

Frigyalıların başkenti Gordiyon'dur. Ülkenin en önemli kaynağı tarım olduğu için Frigler, tarımın gelişmesine çok önem vermişler, tarımı korumaya yönelik ağır kanunlar koymuşlardır. Örneğin bir öküz öldüren ve saban kıranın cezası ölümdür.

Hitit devleti feodal ve teokratik bir yapıya sahiptir. Devletin başında Tabarna denilen egemen bir kral Tavananna (egemen kraliçe) unvanını taşıyan büyük kraliçe yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.

Para tarihte ilk olarak Lidyalılar tarafından icat edilmiş ve kullanılmıştır. İnsanlık tarihinde en önemli buluşlardan biri olarak kabul edilmektedir.

Anadolu’da bu çağa ait yerleşme yerleri Toroslar’ın güneyi ile Marmara Bölgesi ve Orta Karadeniz’de saptanmıştır.

Yaşam biçimi Paleolitik Çağ’dan büyük bir değişkenlik göstermeyen Mezolitik Çağ’ın en özgün buluntuları, mikrolit olarak tanımlanan yarım ay, üçgen ve yamuk biçimli küçük taş aletlerdir. Çakmak taşı ve obsidyenden yapılmış olan bu aletler içinde, minik saplı kazıyıcılar, kalemler ve deliciler sayılabilir. Ayrıca, bu küçük taş aletler, boynuz, kemik ve ahşap gibi başka malzemeden yapılmış bir sapa takılarak ilk kez bu dönemde birleşik (kompozit) alet olarak da kullanılmıştır.

Neolitik Çağ’ın önde gelen yerleşmeleri içinde en ünlüsü Çatalhöyüktür. Konya’nın 52 km güneydoğusunda, Çumra ilçesi yakınlarındaki höyük, 450 x 275 m boyutlarında, 17 m yüksekliğindedir.  J. Mellart’ın 1961 yılında başlattığı kazılarla ortaya çıkmaya başlayan yerleşmede, günümüzde I. Hodder tarafından kazılara devam edilmektedir.

Bu dönemde Anadolu’nun gerçek üretimci köylü toplumları ortaya çıkmıştır. Ekonomide avcılık, önemini giderek yitirirken hayvan besiciliği ve özellikle tarım gelişmiştir. Çanak çömlek yapımı iyice yaygınlaşmıştır. Değişen yaşam şekli, etkisini sanatta da göstermiştir. Önemini yitiren av sahnelerinin yerini, toprağın bereketini kadının doğurganlığı ile özdeşleştirilen Toprak Ana / Ana Tanrıça almıştır.

Taş Devri’nden Maden Devri’ne geçiş dönemi olarak tanımlanan Kalkolitik Çağ’ın en belirgin özelliği, taş aletlerin giderek azalması ve madenciliğin gelişmesidir. Ergitme ısısının düşük ve çıkarılışının kolay olması nedeniyle ilk kullanılan maden bakır olmuştur. Bu çağ insanlarının yaşamında tarım, avcılığa oranla çok önemli bir yer kaplamaya başlamış, tamamen tarımcı topluluklar ortaya çıkmıştır.

Anadolu, Asya ile Avrupa kıtaları arasında doğal bir köprü gibi uzanan, üç tarafı denizlerle çevrili bir yarımadadır.

Höyük, insanoğlunun bin yıllar boyunca aynı yerde üst üste kurmuş olduğu yerleşmelerin yıkıntılarının oluşturduğu yapay tepeye denir.

Erken Kalkolitik Çağ: Bu dönemin en önemli özelliği taş aletlerin yanında Neolitik Çağ’da başlayan bakır teknolojisinin gelişimini artırarak bakır kullanımının yaygınlaşmasıdır.

Megaron, Batı Anadolu ve Ege dünyasında İ.Ö.3. binyıldan itibaren kullanılan, önde, dar kısa taraflarında bir giriş holü ve arkada ocaklı büyük bir salondan oluşan dikdörtgen planlı yapılardır. Prehistorik çağlardan itibaren Ege çevresinde uygulanmış, kısa tarafında giriş bölümü olan ön dehliz ve dikdörtgen bir odadan oluşan ev tipi. Yunan tapınağının prototipidir.

Yazının bulunmasından önceki döneme Tarih Öncesi Çağlar denir. Yazının bulunmasından önce insanların nasıl yaşadıklarını bugüne kadar kalmış olan kalıntılardan öğrenilir.

Yontma Taş Devri (Paleolitik Devir), insanlığın yaşadığı en eski ve uzun devirdir. İnsanlar avcı ve toplayıcı, yani tüketicilerdir. Mağara ve ağaç kovukları barınak olarak kullanılmıştır. Mağara duvarına resimler yapılmıştır. Göçebe yaşam tarzı vardır. Taş ve kemikten kesiciler, deliciler, iğneler, bizler yapılmıştır. Dönemin sonlarına doğru ateş bulunmuştur. Doğru cevap D'dir.