UYGARLIK TARİHİ I - Deneme Sınavı - 19

Uzun bir yapı olan Bazilika şeklindeki kilisenin doğu ucunda yarım yuvarlak bir şekilde dışarı taşan, toplantı ya da ayinin yöneticisinin durduğu boşluğa Apsis adı verilir.

Saygın bir senatör olan Nerva, Antoninuslar Dönemi'nde imparatorluk yapmıştır. Kendisine veliaht olarak o sıralar Roma İmparatorluğu'nun en güçlü kişilerinden birisi olan General Traianus'u göstermiş ve bu gelenek başlamıştır. Doğru cevap A seçeneğinde verilmektedir.

Dokuma sanayii ilk sırada gelişen sanayi kollarından biri oldu. Bu dönemde gelişme gösteren bir diğer sanayi kolu ise maden sanayiidir

Tanrıça Roma ve tanrılaşmış Roma İmparatoruna tapmak için inşa edilen tapınaklara Sebasteion denilmekteydi. Doğru cevap B seçeneğinde verilmektedir.

Kapitalizm

Romalılar bilim tarihinde önemli keşiflere imza atmamışlardır. Mevcut bilginin özellikle kendilerinden önceki Yunan kültürünün keşiflerinin pratiğe geçirilmesi ve yayılmasında büyük rol oynamışlardır. Doğru cevap D seçeneğinde verilmektedir.

Siyasal birliğini en erken sağlayan Portekiz, coğrafi keşiflere ve sömürgecilik faaliyetlerine başlayan ilk Avrupa ülkesi olmuştur.

Cumhuriyet döneminin sonundan itibaren Roma ordusu, asker ihtiyacını karşılamak için yabancıları da lejyonlara alarak ve belirli bir süre orduda hizmet etmelerini sağlayarak, süre sonunda onlara vatandaşlık hakkı kazanmalarını sağlamıştır. Doğru cevap A seçeneğinde verilmektedir.

Niccola Machiavelli’nin savunduğu yönetim biçimi mutlak monarşidir. Ünlü eseri Prens’te mutlak monarşik yönetim biçimi ve prensin nitelikleri üzerinde durur. Ona göre, devletin üzerinde, devleti durduracak herhangi bir güç̧ yoktur. Dolayısıyla, amaca ulaşmak için her türlü̈ aracı meşru sayan Makyavelizm; devleti amaç, bireyi ise araç olarak gören ideoloji ve rejimlerin esin kaynağı olmuştur.

Plepler ilk başta devlet memurluklarına alınmadıklarından,
devlet yönetiminin herhangi bir kademesinde söz sahibi olamıyorlardı. Bu nedenle
kendi meclisleri olan Comitia Tributa’yı kurdular.

Bu dönemde, Peygamber’in asıl hedefi, Mekke’yi ele geçirmek ve Kâbe’yi putlardan temizlemekti. Doğru cevap C seçeneğidir.

Plepler ilk başta devlet memurluklarına alınmadıklarından,
devlet yönetiminin herhangi bir kademesinde söz sahibi olamıyorlardı. Bu nedenle
kendi meclisleri olan Comitia Tributa’yı kurdular. Bu meclisin ilk görevi plepleri,
patricilerin haksız muamelesine karşı korumaktı. Bununla beraber, Roma kanunları
nın yazılı hâle gelmesini sağlamakta anahtar rol oynamıştır. İ.Ö. 450 yılında
pleplerin baskısıyla 12 levha kanunu çıkartılmış ve Roma hukukunun temel taşı
olacak aile, borç, ceza ve miras hukukları düzenlemiştir.

Dört halife; Hz. Ebubekir, Hz. Ömer, Hz. Osman ve Hz. Ali'den oluşmaktadır, doğru cevap C seçeneğidir.

Severuslar Dönemi’nin en önemli icraatı, Caracalla (İ.S. 211-217) Dönemi’nde kaleme alınan bir emirname ile Roma İmparatorluğu sınırları içinde yaşayan herkesin Roma vatandaşı yapılmasıdır. Böylece Romalı ve vatandaşlık hakkı olmayan eyaletli arasındaki farklar ortadan kaldırılmıştır.

Hz. Ali hilafete geçtiğinde bir takım gruplar da siyâsî alanda mücadeleye ediyorlardı. Bu gruplar: 1) Liderliğini, Suriye ve Filistin valisi Muaviye’nin yaptığı Emevîler, 2) Talha ve Zübeyr’in içinde bulunduğu ve daha sonra Hz. Ayşe’nin etrafında toplanacak Medine grubu, 3) Allah’ın emri ve Peygamber’in sünneti üzerine yaşamayı seçen dindar grup, 4) Hz. Ali ve onu destekleyenler. Doğru cevap E seçeneğidir.

Halife Abdülmelik, Bizans’a olan vergi ödemesini, kendi bastığı altın paradan yapmak isteyince savaş kaçınılmaz olmuş, Çukurova’da yapılan savaşı, Bizans kaybetmiş ve Emevîler vergiden kurtulmuşlardır. Siyasî dengeyi sağladıktan sonra halife Abdülmelik, ilk İslâmî sikkeyi de bastırmıştır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Plepler ilk başta devlet memurluklarına alınmadıklarından, devlet yönetiminin herhangi bir kademesinde söz sahibi olamıyorlardı. Bu nedenle kendi meclislerini kurdular. Bu meclisin ilk görevi plepleri, particilerin haksız muamelesine karşı korumaktı. Bununla beraber, Roma kanunlarının yazılı hale gelmesini sağlamakta anahtar rol oynamışlardır. İ.Ö 450 yılında pleplerin baskısıyla 12 levha kanunu çıkarılmış ve Roma hukukunun temel taşı olacak aile, borç, ceza ve miras hukukları düzenlenmiştir.

Arap fethi öncesinde Hıristiyan olan İspanya’da halkın, derebeyleri ve rahiplerin baskılarından bıkmış olması, Müslümanların bu topraklara ayak basmasıyla birlikte kısa sürede İslâm dinini kabul etmelerini sağlamıştır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Kendisini süresiz diktatör seçtiren Caesar, bu sayede bir yandan deniz aşırı topraklarda emekli edilen askeri ve akrabalarını yerleştirdiği koloniler kurmak, vergi indirimleri sağlamak, aristokraiyi oluşturan büyük toprak sahiplerinin İtalya’daki etkisini kırmak, diğer yandan eyaletlerde valilerin yetkilerini kısmak ve yerli halklara yeni haklar tanımak gibi bir dizi reformlar yapmıştır.

Kûfe’nin Hz. Ali taraftarları, Şam’ın ise Emevîlerle dolu olması, Ebû Mansûr’u, yeni bir hükümet merkezi kurmaya mecbur etmiş ve bu iş için Bağdat seçilmiştir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Octavianus’a İ.Ö. 27 yılında senato tarafından Augustus (yüce) unvanı verildi ve bu tarihten itibaren bu unvanla anılmaya başladı. Aynı yıl kendisine gene senato tarafından prokonsül yetkilerinin en geniş şekli (imperium) ve Roma ordularının başkumandanlığı verildi. Bundan böyle bu yetkilerini de ifade etmek için imparator unvanını da kullanmaya başladı.

Göçebelerin dini, eski Sâmîler’in putperestliğiyle yakından ilgili olup, ayrıca en önemlileri Lât, Menât, Uzza ve Hübel olan ilahları da mevcuttu.

Hadrianus dönemi Roma imparatorluğu’nun her tarafı için en görkemli dönemidir. Hadrianus, yönetimi sırasında uzun gezilere çıkarak pek çok sorunu yerinde incelemiş ve çözmüştür. Bu gezilerin iki tanesi Anadolu içlerine kadar uzanır. Bu sayede pek çok Anadolu kenti gerek imparatoru karşılamak, gerekse belli imtiyazlar sağlamak sayesinde büyük imar hareketlerine girişmiştir.

Hendek Savaşı (627) Müslümanların, Kureyşlilerle üçüncü büyük karşılaşması, Hendek savaşında olmuştur.

Octavianus’a, İ.Ö. 27 yılında senato tarafından Augustus (yüce) unvanı verildi ve
bu tarihten itibaren bu unvanla anılmaya bailadı. Aynı yıl kendisine gene senato
tarafından prokonsül yetkilerinin en geniş şekli (imperium) ve Roma ordularının
başkumandanlığı verildi. Bundan böyle bu yetkilerini de ifade etmek için imparator
unvanını da kullanmaya başladı.

Dört Halife Dönemi 632-661 yıllarını kamsamıştır.

I.Constantinus, Diocletianus’un başlattığı reformları sürdürmüş, en önemli icraatı imparatorluğun tek bir başkentten idare edilmesinin mümkün olmaması nedeniyle yeni bir başkent kurması olmuştur.

Hz. Peygamber döneminde yaşamış, onu görmüş ve sohbet etmiş kimselere "ashab" adı verilir.

Fethedilen bölgelerdeki müsamaha edilen dinlerin mensupları "zımmî" olarak adlandırılmıştır.

Hârûn Reşîd dönemi Abbasî saltanatının en parlak noktasına ulaştığı dönem olarak görülmektedir.

756 tarihinde Kurtuba’yı ele geçiren Abdurrahman b. Muaviye Endülüs Emevî Devleti’ni kurmuştur.

I. Constantinus, Diocletianus’un başlattığı reformları sürdürmüştür. En önemli icraatı, imparatorluğun tek bir başkentten idare edilmesinin mümkün olmaması nedeniyle yeni bir başkent kurması olmuştur. Bu amaçla, coğrafi bakımdan oldukça elverişli bir yerde olan küçük Byzantion (İstanbul/Sarayburnu) kenti yeni imar faaliyetleri ile genişletilerek İ.S. 330’da Constantinopolis adıyla Roma İmparatorluğu’nun ikinci başkenti ilan edildi. Roma kentinden pek çok kamu kurumu ve memurlar buraya taşındı, kısa sürede yeni başkent, eskisini gölgede bırakacak kadar önem kazandı.

Abbasîlerin siyasî ve sosyal anlamda çöküş yaşadıkları dokuzuncu yüzyılın son çeyreğinde Mısır’da, Müslüman olan Türklerin kurduğu ilk bağımsız devlettir.

Sistem içinde zamanla sayıları artan ve beslenemeyecek duruma gelen tarımsal kökenli bir kitle oluşmaya başladı. Uzun yıllardır durumlarında bir iyileşme gözlenemeyen serfler genel bir hoşnutsuzluk içindeydiler. Hiçbir maddi varlığı olmayan toplumun bu alt tabakası, zaman içinde düzeni tehdit eden unsurlar olarak görüldü. Amaç düzenin devamlılığını sağlamak olduğundan bu kitlenin Avrupa dışına çıkarılmasına karar verildi ve Haçlı Seferleri örgütlendi (1095). Bu seferler, düzen için tehlikeli görülen işsiz güçsüz, hiçbir maddi varlığı olmayan bu kitlenin tamamen Avrupa dışına atılmasını sağlamak için 200 yıl sürdü.

Basilika: Mahkeme ve borsa binası.