UYGARLIK TARİHİ I - Deneme Sınavı - 21

Taş Devri’nden Maden Devri’ne geçiş dönemi olarak tanımlanan Kalkolitik Çağ’ın en belirgin özelliği, taş aletlerin giderek azalması ve madenciliğin gelişmesidir. Ergitme ısısının düşük ve çıkarılışının kolay olması nedeniyle ilk kullanılan maden bakır olmuştur. Bu çağ insanlarının yaşamında tarım, avcılığa oranla çok önemli bir yer kaplamaya başlamış, tamamen tarımcı topluluklar ortaya çıkmıştır.

Anadolu, Asya ile Avrupa kıtaları arasında doğal bir köprü gibi uzanan, üç tarafı denizlerle çevrili bir yarımadadır.

Höyük, insanoğlunun bin yıllar boyunca aynı yerde üst üste kurmuş olduğu yerleşmelerin yıkıntılarının oluşturduğu yapay tepeye denir.

Erken Kalkolitik Çağ: Bu dönemin en önemli özelliği taş aletlerin yanında Neolitik Çağ’da başlayan bakır teknolojisinin gelişimini artırarak bakır kullanımının yaygınlaşmasıdır.

Megaron, Batı Anadolu ve Ege dünyasında İ.Ö.3. binyıldan itibaren kullanılan, önde, dar kısa taraflarında bir giriş holü ve arkada ocaklı büyük bir salondan oluşan dikdörtgen planlı yapılardır. Prehistorik çağlardan itibaren Ege çevresinde uygulanmış, kısa tarafında giriş bölümü olan ön dehliz ve dikdörtgen bir odadan oluşan ev tipi. Yunan tapınağının prototipidir.

Yazının bulunmasından önceki döneme Tarih Öncesi Çağlar denir. Yazının bulunmasından önce insanların nasıl yaşadıklarını bugüne kadar kalmış olan kalıntılardan öğrenilir.

Yontma Taş Devri (Paleolitik Devir), insanlığın yaşadığı en eski ve uzun devirdir. İnsanlar avcı ve toplayıcı, yani tüketicilerdir. Mağara ve ağaç kovukları barınak olarak kullanılmıştır. Mağara duvarına resimler yapılmıştır. Göçebe yaşam tarzı vardır. Taş ve kemikten kesiciler, deliciler, iğneler, bizler yapılmıştır. Dönemin sonlarına doğru ateş bulunmuştur. Doğru cevap D'dir.

Cilalı (Yeni) Taş Devri’nde Türkiye’de en önemli yerleşim merkezleri; Diyarbakır’da Çayönü, Gaziantep’te Sakçagözü, Urfa’da Nevali Çori, Konya’da Çatalhöyük’tür. Çayönü, Anadolu’da ve Güneydoğu Avrupa’da üretim ve yerleşik hayata geçilen ilk merkezdir. (Tarımsal üretim) Ayrıca Çatalhöyük dünya tarihinin bilinen en eski yerleşim yeridir. Doğru cevap E'dir.

Urartuların başkenti Tuşpa’dır. Tuşpa’nın günümüzdeki karşılığı Van’dır. Tarihte Frigler olarak bilinen uygarlığın başkenti Gordion olarak bilinmektedir. Gordion, bugünkü Sakarya Nehri ile Porsuk Çayı’nın birleştiği noktada bulunan bir yerleşim yeridir. Doğru cevap E'dir.

Maden Devri’nde ilk defa işlenen ve kullanılan madenler bakırın yanında altın ve gümüştür. İnsanlar silah ve ev eşyası yapımında bakır kullandılar. Süs ve takı yapımında ise altın ve gümüş kullandılar. Doğru cevap E'dir.

Tarihteki ilk yazılı barış antlaşması olarak bilinen Kadeş Antlaşması, M.Ö 1280’de, Mısırlılar ve Hititliler arasında imzalanmıştır. Doğru cevap A'dır.

Çağa adını veren tunç, önceleri bakır ve arsenik, sonra da bakır ve kalayın belirli oranlarda birbirine karıştırılmasıyla elde edilen bir alaşımdır. Doğru cevap C'dir.

Alacahöyük’ün en önemli özelliği Kral Mezarları olarak adlandırılan 13 gömüdür. Doğru cevap A'dır.

II. Muvatalli Dönemi’nde (İ.Ö. 1306-1282), Mısır tahtına da II. Ramses oturmuştur. Ramses’in Suriye toprakları üzerinde hak iddia etmesi üzerine Hitit-Mısır ilişkileri gerginleşmiş ve Suriye egemenliği için iki güç arasında Kadeş (Tel Nebimend) kenti yakınlarında savaş yapılmıştır (İ.Ö. 1285). Savaşı kimin kazandığı hakkında kesin bir bilgi yoktur. Bununla birlikte savaştan yıllar sonra İ.Ö. 1270 yılında, dünyanın iki süper gücü Hitit ve Mısır devletleri arasında II. Ramses ile Hitit tahtına çıkan III. Hattuşili (İ.Ö. 1275-1250), tarihin bilinen ilk büyük antlaşması olan Kadeş Antlaşması’nı imzalamışlardır. Bu antlaşmada III. Hattuşili’nin yanında karısı Puduhepa’nın da mührü bulunmaktadır.

Panku(ş): Eski Hitit Devleti Dönemi’nde kralın yanında geniş yetkilere sahip meclistir. Bu meclis yüksek askerî ve idari görevlerde bulunan ve genellikle kral ailesinin yakınları olan yaşlılardan oluşmaktaydı.

Fibula: Tunç, altın ya da gümüşten yapılmış, giysi uçlarını tutturmaya yarayan veya süs amaçlı kullanılan bir tür çengelli iğne.

Üretim ekonomisinin gelişmesinde madencilik en önemli aşamalardan biridir.

Bir toplum henüz kendisi ile ilgili dolaysız bilgi sağlayan belge yaratma aşamasına gelmemişse fakat çevresinde bulunan ve yazıyı kullanmasını bilen başka toplumların belgeleri o toplumla ilgili bilgi veriyorsa, söz konusu insan
topluluğu prehistorik bir çağ yaşıyor demektir.

Karum: Liman ve rıhtım anlamına gelen yerleşmelerdir. Bu yerleşmelerde Assurlu tüccarlar belirli bir serbesti içinde yaşayıp ticaret yapmaktaydılar.

Vabartum: Konuk anlamına gelen, tüccarların ana merkezler arasında konakladıkları, belki mallarını geçici olarak depoladıkları bir çeşit kervansaraydır.