UYGARLIK TARİHİ I - Deneme Sınavı - 15

Mezopotamya’da çok tanrılı bir din anlayışı hakimdi. Sümer, Sami, Hurri, Hitit ve Elam tanrıları birbirinden farklıydı. Ancak Sümer din anlayışı her zaman baskın olmuştur. Antik Mezopotamya dini, kayıtları bilinen en eski dindir. Doğru cevap A'dır.

Tanrıların tapınak-ev anlamına gelen zigguratların altında yaşadığına inanılırdı. Zigguratlar Sümerlerden itibaren belli bir gelişim göstermiştir ve Mezopotamya’nın en önemli mimari eser tiplerinden biridir. Doğru cevap A'dır.

Sümerler edebiyatın her dalında ölmez eserler yaratmışlardır. Destani (epik) şiirin mucidi de Sümerlerdir.

Mezopotamya’da çok tanrılı bir din anlayışı hakimdi. Sümer, Sami, Hurri, Hitit ve Elam tanrıları birbirinden farklıydı. Ancak Sümer din anlayışı her zaman baskın olmuştur. Antik Mezopotamya dini, kayıtları bilinen en eski dindir. Sümerlerde her şehrin bir tanrısı vardı: Uruk’ta İnanna, Ur’da Nanna, Lagaş’ta Ningirsu, Nippur’da Enlil, Babil’de Marduk ve Assur’da Assur gibi. Doğru cevap A'dır.

Epik (Destani) Şiiirler

Sümerler edebiyat›n her dal›nda ölmez eserler yaratm›fllard›r. Destani (epik) fliirin

mucidi de Sümerlerdir. Sümer destanları Kahramanlık Çağı (Tufan öncesi) kralları-

nın icraatlarını anlatırlar. Bugüne kadar bu türden Sümerce 7 destan bulunmuştur:

1. Yaradılış Destanı

2. Gılgamış Destanı

3. Lugalbanda Destanı

4. Enmerkar ve Aratta Beyi Destanı

5. Ninurta Destanı

6. Kazma Destanı

Doğru cevap A'dır.

Tholos: Çapı 3 ile 7 m arasında değişen yuvarlak planlı, kubbeli bir oda ile bu
odaya eklenmiş dikdörtgen planlı bir başka odadan oluşuyordu. Balçık, kerpiç ya
da taştan yapılıyorlardı. Kuzey Mezopotamya’da Hassuna Kültürü’nün yerini
Halaf Kültürü (‹.Ö. 5600-5000) aldı. Bu kültür adını, çanak çömlek örneklerinin ilk
buluntu yeri olan Yukarı Habur Bölgesi’ndeki Tel Halaf yerleşmesinden almıştır.
Halaf Dönemi’nde insanlar tholos adı verilen ev tiplerini kullanmışlardır.

Bilim

En erken metinlerde kullanılan sayı sistemleri altmış tabanlı sistemi içerirdi. 60’ınböleni çok olduğu için sistem, birçok hesaplamayı basitleştirmiştir.

Doğru cevap A'dır.

III. Ur Sülalesi’nin çöküşünden sonra kuzeyde büyük bir siyasi güç olarak Assur,
güneyde ise din ve kültür merkezi olarak Babil öne çıkmıştır.

Babil, ünlü kral Hammurabi’ye de başkentlik etmesine rağmen esas ününü bu dönemde kazanmıştır. Günümüze kadar ulaşan anıtsal yapıların çoğu bu dönemde Nabopolassar ve Nabukadnezar tarafından yaptırılmıştır.

Sümerce Yazılı Kanunlar:
a) Urukagina Kanunu
b) Ur-Nammu Kanunu
c) Ana İttişu Kanunu
d) Lipit-İstar Kanunu

III. Amenofis’in oğlu IV. Amenofis (İ.Ö. 1352-1335), İ.Ö. 1350’lerde Mısır’ın geleneksel tanrıları yerine Güneş (Aton) monoteizmini (tektanrıcılık) yerleştirerek dinde reform yapmak istemiştir. Doğru cevap A'dır.

Nome, eski Yunancada eyalet anlamına geir ve kabile niteliğindeki yönetim

birimleridir.

Antik Mezopotamya dini, kayıtları bilinen en eski dindir. Sümerlerde her şehrin
bir tanrısı vardı.

13. Sülale döneminde başa geçen 70 kadar kral kısa sürelerle tahtta kalabilmişlerdir. Bu firavunlar Mısır’ın sınırlarındaki hâkimiyetlerini yavaş yavaş kaybetmeye başladılar. İ.Ö. 1700’lerden sonra Suriye üzerinden Mısır’a giren bazı göçebe kavimler Doğu Delta Bölgesi’ni işgal ettiler. Mısırlılar, bu göçebeleri “yabancı diyarların şefleri” anlamına gelen Hiksoslar  olarak adlandırdılar. Doğru cevap A'dır.

Çivi yazısı Hellenistik Selevkoslar Dönemi’ne kadar (İ.Ö. 312-64), astronomiyle
ilgili metinlerde ise İ.S. 70 yılına kadar kullanılmıştır.

Mısır’da yaşam süresi kısa olduğu için yirmili yaşlarına ulaşacak kadar uzun yaşayanlar mezarlarını planlamaya başlarlardı. Ölen kişinin ölümden sonraki yaşamına karar verilen bir duruşma, tanrılar katında yapılırdı. Duruşmaya Osiris başkanlık ederdi. Duruşmada ayrıca ölünün önünde yalvarmak zorunda olduğu kırk iki yargıç bulunurdu. Doğru cevap A'dır.

Adapa mitosunda, Gılgamış destanında olduğu gibi, insanın ölmeye mahkûm
bir yaratık olduğu konusu işlenmektedir.

Belli başlı Mısır tanrıları şöyleydi: Gök Tanrıçası Nut; Yer Tanrısı Geb; Hava Tanrısı Şu; Gökyüzü Tanrısı Şahin Başlı Horus, Güneş tanrıları Şahin ya da Şahin Başlı Ra, Amon ve Aton; Ay Tanrısı Hons; Timsah ya da Timsah Başlı Suların Tanrısı Sobek; Apis Boğası; Balıkçıl Kuşu Başlı Yazma ve Sayma Tanrısı Thoth; Yaban Eşeği Başlı, Düzensizliğin, Çöllerin, Fırtınaların ve savaşın tanrısı Set; Mumyalama ile ilgili Nekropolis Tanrısı Çakal Başlı Anubis; ölüm ve öbür Dünya Tanrısı Osiris; Osiris’in Karısı Koruyucu Tanrıça İsis; Aslan ya da Kedi Başlı Savaş Tanrıçası Bastet; Mumya Biçimli İnsan şeklinde Bereket Tanrısı Min; Aile Tanrısı ve Genç Kızların Koruyucusu Bes; Su Aygırı ve Hamile Kadın Vücudu Karışımı Olan Hamile Kadınların Koruyucusu Taveret, Doğruluk ve Adalet Tanrıçası Ma’at.

Doğru cevap A'dır.

Belli başlı Mısır tanrıları şöyleydi: Gök Tanrıçası Nut; Yer Tanrısı Geb; Hava Tanrısı Şu; Gökyüzü Tanrısı Şahin Başlı Horus, Güneş tanrıları Şahin ya da Şahin Başlı Ra, Amon ve Aton; Ay Tanrısı Hons; Timsah ya da Timsah Başlı Suların Tanrısı Sobek; Apis Boğası; Balıkçıl Kuşu Başlı Yazma ve Sayma Tanrısı Thoth; Yaban Eşeği Başlı, Düzensizliğin, Çöllerin, Fırtınaların ve savaşın tanrısı Set; Mumyalama ile ilgili Nekropolis Tanrısı Çakal Başlı Anubis; ölüm ve öbür Dünya Tanrısı Osiris; Osiris’in Karısı Koruyucu Tanrıça İsis; Aslan ya da Kedi Başlı Savaş Tanrıçası Bastet; Mumya Biçimli İnsan şeklinde Bereket Tanrısı Min; Aile Tanrısı ve Genç Kızların Koruyucusu Bes; Su Aygırı ve Hamile Kadın Vücudu Karışımı Olan Hamile Kadınların Koruyucusu Taveret, Doğruluk ve Adalet Tanrıçası Ma’at.

Doğru cevap A'dır.

Belli başlı Mısır tanrıları şöyleydi: Gök Tanrıçası Nut; Yer Tanrısı Geb; Hava Tanrısı Şu; Gökyüzü Tanrısı Şahin Başlı Horus, Güneş tanrıları Şahin ya da Şahin Başlı Ra, Amon ve Aton; Ay Tanrısı Hons; Timsah ya da Timsah Başlı Suların Tanrısı Sobek; Apis Boğası; Balıkçıl Kuşu Başlı Yazma ve Sayma Tanrısı Thoth; Yaban Eşeği Başlı, Düzensizliğin, Çöllerin, Fırtınaların ve savaşın tanrısı Set; Mumyalama ile ilgili Nekropolis Tanrısı Çakal Başlı Anubis; ölüm ve öbür Dünya Tanrısı Osiris; Osiris’in Karısı Koruyucu Tanrıça İsis; Aslan ya da Kedi Başlı Savaş Tanrıçası Bastet; Mumya Biçimli İnsan şeklinde Bereket Tanrısı Min; Aile Tanrısı ve Genç Kızların Koruyucusu Bes; Su Aygırı ve Hamile Kadın Vücudu Karışımı Olan Hamile Kadınların Koruyucusu Taveret, Doğruluk ve Adalet Tanrıçası Ma’at.

Doğru cevap A'dır.