ULUSLARARASI TİCARETTE VERGİLENDİRME

Uluslararası vergi uyuşmazlıkların ulusal düzeyde karşılığı esas olarak gümrük uyuşmazlıkları olarak karşımıza çıkmaktadır.

Soruda sayılanların tamamı mükellefler ile gümrük idareleri arasında en çok ihtilafa konu edilen hususlardandır.

Günümüzde uluslararası vergi uyuşmazlıkları, Avrupa Birliği’nde transfer fiyatlandırmasından kaynaklanan uyuşmazlıkların giderilme­si dışında, genellikle akit devlet usulü olarak da nitelendirilen ve OECD Model Anlaş­masında ayrıntılı olarak düzenlenen karşılıklı anlaşma usulü yoluyla çözümlenmektedir.

Gümrük vergisi uyuşmazlıklarının çözümünde başvurulabilecek idari çözüm yolları, peşin ödeme indirimi, uzlaşma, pişmanlık ve itiraz şeklinde sıralanabilir.

Gümrük para cezalarına ilişkin peşin öde­me indirimi imkânı (bu cezaların 5326 sayılı Kanuna tabi olması nedeniyle) 5326 sayılı Kanun’un 17. maddesinde düzenlenmiş olup bu düzenlemeye göre, ilgililerin, aleyhlerine kesilen para cezalarına karşı kanun yollarına başvurmadan bunları ödemeleri hâlinde, bu cezaların dörtte üçünü ödeyecekleri belirtilmiştir. Bu durumda aleyhine gümrük para cezası kesilenlerin, bu cezaları herhangi bir uyuşmazlık çıkarmaksızın tebliğden itibaren süresi içinde ödemeleri hâlinde % 25 oranında bir avantajdan yararlanmaları mümkün olacaktır. Peşin ödeme indirimi imkânı sadece para cezaları için tanınmış, gümrük vergileri için bu imkân tanınmamıştır.

Uzlaşma, idare ile mükellefler arasında ortaya çıkan vergi ve ceza uyuşmazlıklarının yar­gı yoluna başvurulmadan, görüşme yoluyla çözümlenmesini öngören bir idari çözüm müessesesidir.

Uzlaşma talebinde bulunma süresi, henüz itiraz başvurusu yapılmamış gümrük vergileri ve vergi aslına bağlı olsun ya da olmasın tüm para cezalarının mükellefe veya ceza muhatabına tebliği tarihinden itibaren 15 gündür.

Öncelikle uzlaşma yoluna başvurulduğunda sonuç alınamaması hâlinde itiraz yoluna baş­vurmak mümkün iken, önce itiraz yoluna başvurulduğunda sonuç alınamaması hâlinde uz­laşma yoluna başvurmak mümkün değildir.

6.1.1982 tarih ve 2576 Sayılı Bölge İdare Mah­kemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun’un (2576 sayılı Kanun) 6. maddesine göre, vergi mahkemeleri, Genel bütçeye, il özel idareleri, belediye ve köylere ait vergi, resim ve harçlar ile benzeri malî yükümlülükler ve bunların zam ve cezaları ile tarifelere ilişkin davaları çözümlemekle görevlendirilmiştir. Dolayısıyla, gümrük vergisi ve buna bağlı cezalara ilişkin uyuşmazlıkların yargısal çözü­münde de vergi mahkemeleri görevlendirilmiştir.

Dilekçenin kanuna uygun olarak verilmesinden ve iki tarafın karşılıklı iddialarının tamamlanmasından sonra davanın görülmesine başlanır. Görülmekte olan davaların en geç 6 ay içinde sonuçlandırılması gerekmektedir.

 

Uluslararası ticaretin vergilendirilmesine ilişkin düzenlemeler ve bu düzenlemelerin ihlali durumunda uygulanacak yaptırımlar ve ortaya çıkacak uyuşmazlıkların çözüm yöntemleri esas olarak 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununda (4458 sayılı Kanun) düzenlenmiştir. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

Gümrük vergisi, eşya üzerinden alınan, tahakkuku tahsiline bağlı olan bir vergi türüdür. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Uluslararası vergi uyuşmazlıkları, devletlerin kural olarak ülke sınırları içinde geçerli vergilendirme yetkilerini, benimsedikleri ikamet, kaynak ve vatandaşlık ilkeleriyle ülke sınırları dışına yaymaları durumunda ortaya çıkmaktadır.

Royalti-lisans ödemeleri, transfer fiyatlandırması kapsamında fiyat düzeltmeleri, tarife farklılıkları, faturalardaki iskontolar, Gümrük vergisi uyuşmazlıklarında en çok ihtilafa konu olan hususlardandır. Ancak amortisman ayırma yöntemleri ile ilgili bir ihtilaf söz konusu değildir. Doğru cevap "E" şıkkıdır.

Çifte vergilendirme, aynı mükelleften ve aynı konu üzerinden aynı vergilendirme döneminde birden fazla vergi alınmasıdır. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

Aynı mükelleften ve aynı konu üzerinden aynı vergilendirme döneminde birden fazla vergi alınması biçiminde ortaya çıkan çifte vergilendirme olayı, mükellefler bakımından vergi yükünü katlanılamaz hale getirebilmekte, uluslararası ticaretin gelişimini engellemektedir. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

Aleyhine gümrük para cezası kesilenlerin, bu cezaları herhangi bir uyuşmazlık çıkarmaksızın tebliğden itibaren süresi içinde ödemeleri halinde % 25 oranında bir avantajdan yararlanmaları mümkün olacaktır. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Gümrük vergisi uyuşmazlıklarının çözümünde başvurulabilecek idari çözüm yolları, peşin ödeme indirimi, uzlaşma, pişmanlık ve itiraz şeklinde sıralanabilir. Dava açma ise yargısal çözüm yoludur. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Uzlaşma, idare ile mükellefler arasında ortaya çıkan vergi ve ceza uyuşmazlıklarının yargı yoluna başvurulmadan, görüşme yoluyla çözümlenmesini öngören bir idari çözüm müessesesidir. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Uzlaşma talebinde bulunma süresi, henüz itiraz başvurusu yapılmamış gümrük vergileri ve vergi aslına bağlı olsun ya da olmasın tüm para cezalarının mükellefe veya ceza muhatabına tebliği tarihinden itibaren 15 gündür. Doğru cevap "E" şıkkıdır.