ULUSLARARASI TİCARETTE VERGİLENDİRME

Antrepo: Gümrük vergisi olmaksızın yabancı menşeli malların gümrük idaresinin denetimi altında belirli bir süre depolandığı kapalı alanlardır.

Serbest Çevre: Yerelde tüketime sunulmak amacıyla gümrük vergisi ödenmeden ithalatın yapıldığı alanlardır.

Serbest bölge içerisinde yer alan firmalar fiziki, idari ve mali açılardan serbest bölgenin dâhil olduğu ülke tarafından denetime tabi tutulabilir.  İdari denetim, bölgeye girişi ve çıkışı sağlanan malların miktar, fiyat ve tür itibariyle ilgili ülke mevzuat ve kurallarına uygun olmasıdır.

Transit ticarete bağlı olarak taşımacılık gelirleri önemli ölçüde artış göstermesi olumlu etkiler arasındadır.

Serbest Bölgeden Türkiye’ye Mal Tesliminde KDV Uygulaması
KDV Kanunu 1. Maddenin 2. Bendine göre her türlü mal ve hizmet ithalatı KDV’ye
tabi tutulmaktadır. Serbest bölgeden Türkiye’ye yapılacak mal teslimleri ithalat sayıldığından dolayı ilgili mallara KDV uygulanması gerekmektedir. Türkiye’deki
herhangi bir firma şayet malların yurt dışına pazarlanmasında aracılık yapıyorsa
ilgili hizmetin KDV’ye tabi olması ve bu durumda KDV’nin beyan edilmesi gerekmektedir.

ÖTV'de vergi istisnası uygulaması yapılmamaktadır.

Serbest bölgeye ithal edilmiş ya da serbest bölgede üretilen bir malın Türkiye’ye gönderilmesi söz konusu olduğunda, serbest bölgeden ülkemize yapılan her türlü mal alışları ithalat olarak tanımlanmaktadır.

Emlak Vergisi 3218 sayılı kanunla serbest bölgeler gümrük sınırlarının dışında sayılmış ve vergi, resim ve harç uygulamalarının uygulanmayacağı hükme bağlanmıştır. Bu yüzden serbest bölgelerde bina, arsa ve arazilerden emlak vergisi alınmamıştır. 2004 yılında çıkarılan 5084 sayılı kanunla bölgedeki faaliyetler 31.12.2008 yılına kadar her türlü vergiden istisna tutulmuştur. 2008 yılından sonrası için, Emlak Vergisi Kanununda bina, arsa ve arazilerin muafiyet ve istisnalarının belirlendiği maddelerde serbest bölgedeki bina, arsa ve arazilere ilişkin herhangi bir istisna uygulaması yapılmamıştır. Buna göre serbest bölgedeki bina, arsa ve araziler için emlak vergisi uygulaması söz konusudur.

Serbest bölgelerde ÖTV, BSMV, Emlak Vergisi, MTV ve Veraset ve İntikal Vergisi’ne yönelik bir istisna söz konusu değildir. Damga Vergisi ve Harçlar ise, Türkiye’nin AB tam üyeliğinin gerçekleştiği vergileme dönemi sonuna kadar serbest bölgelerde istisna kapsamına alınmıştır.

Serbest bölge kanununun çıkarılmasında ve istisnalara yer verilmesinde konu tamamen ticari faaliyetler açısından değerlendirilmiştir. Veraset ve İntikal Vergisi istisnasının ülkeler arası ticaretin artırılmasına yönelik bir faydası bulunmamaktadır. Veraset ve İntikal Vergisi serbest bölgelerde istisna kapsamında değerlendirilmemiştir.

Serbest bölgeler, ülkelerin kendi egemenlik sınırları içerisinde bulunmakla birlikte gümrük bölgesi sınırları içerisine dahil edilmeyen, ithalata ve ihracata yönelik, başta vergilendirme olmak üzere diğer bütün hukuki ve idari düzenlemelerin uygulanmadığı veya kısmen uygulandığı sınırlandırılmış alanlarıdır. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

Genel olarak serbest bölgelerin kurulma amaçlarından bazıları şunlardır:

Doğru cevap "E" şıkkıdır.

Antrepo: Gümrük vergisi olmaksızın yabancı menşeli malların gümrük idaresinin denetimi altında belirli bir süre depolandığı kapalı alanlardır. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Serbest Ticaret Bölgesi: Liman veya hava alanlarına yakın olarak kurulan, daha çok ürünlerin depolanması, piyasaya hazır hale getirilmesi gibi faaliyetlerin yapıldığı, transit ticaret için de uygun olan alanlardır. Bu alanlarda istisnalar söz konusu olmakla birlikte sanayi üretimi söz konusu değildir. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Serbest bölge içerisinde yer alan firmalar fiziki, idari ve mali açılardan serbest bölgenin dahil olduğu ülke tarafından denetime tabi tutulabilir. Mali denetim, serbest bölgedeki firma ve kurumların gerek muhasebe kayıtları gerekse de vergileme rejimleri açısından denetimidir. İlgili kurumlar kendilerinden talep edilen her türlü bilgi ve belgeyi vermekle yükümlüdür. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Serbest bölgelerin oluşturulmasındaki en temel etken ülke ekonomilerine fayda sağlamasıdır. Serbest bölgelerin birçok olumlu etkileri vardır. Serbest bölgelerin olumlu etkilerinden biri de ihracat açısından sağlanacak faydalardır. Serbest bölgelerin ihracat açısından faydaları 4 başlık altında incelenmektedir. Bunlardan biri de firmaların ürünlerini serbest bölgeye getirip montaj, de-montaj ya da üretim faaliyetlerini yerine getirerek re-export yapabilmeleridir. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Serbest bölgelerde gerek ihracatın artırılması ve gerekse de sigortacılık, bankacılık, komisyonculuk, depo yükleme ve boşaltma hizmetleri gibi faaliyetlerle elde edilen döviz gelirleri ödemeler dengesini iyileştirici etkide bulunmaktadır. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

06.02.2004 tarihinden sonra ruhsat alanlar veya ilgili tarihten önce ruhsat almış fakat ruhsat tarihi sona ermiş olan Serbest bölgede üretim faaliyeti ile uğraşan mükellefler; üretim dışındaki faaliyetlerden elde ettikleri kazançlardan, serbest bölge dışında üretilmiş ürünlerin satışından sağladıkları kazançlardan, faaliyet ruhsatlarında gösterilenlerden farklı olarak üretimini gerçekleştirdikleri malların satışından elde edilen kazançlardan ve serbest bölgenin içinde veya dışında fason olarak üretimi yaptırılmış malların satışından sağlanan kazançlardan dolayı istisnadan yararlanamamakta ve vergiye tabi olmaktadırlar. Serbest bölgede üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazançları ise istisna kapsamına alınmıştır. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Serbest bölgede üretim yapan firmalar ürettikleri ürünlerin FOB bedelinin % 85’ini ihraç ettikleri takdirde çalıştırdıkları personele ödenen ücretlerdeki gelir vergisi istisnaya tabi tutulacaktır. Firma üretime yönelik olarak çalışan personelinin ücretlerinden gelir vergisini indirebileceği gibi muhasebe, satış, pazarlama, lojistik gibi bölümlerde çalışan personelinin de ücretinden gelir vergisi istisnası uygulayabilecektir. Doğru cevap "E" şıkkıdır.

Mal teslimleri ve hizmet ifaları genel olarak KDV'ye tabidir. Ancak KDVK'unda bir takım istisna ve muafiyetler yer almaktadır. Bu kapsamda;

gibi hallerde KDV hesaplanmaz. Ancak KDVK'nun madde 1/2'ye göre her türlü mal ve hizmet ithalatı KDV’ye tabi tutulmaktadır. Serbest bölgeden Türkiye’ye yapılacak mal teslimleri ithalat sayıldığından dolayı ilgili mallara KDV uygulanması gerekmektedir. Doğru cevap "C" şıkkıdır.