ULUSLARARASI TİCARETTE VERGİLENDİRME

Uluslararası ticaret en basit ifadesiyle, bir ülkede yerleşik bir şirketin birden fazla ülkede ticaret ağı kurarak yapmış olduğu ticarettir.

Dünya Ticaret Örgütünün 2014 yılı verilerine göre dünya mal ihracatının en büyük olduğu bölge Avrupa’dır.

Dünya mal ihracatında birinci sırada Çin yer almaktadır.

Uluslararası ticarette uygulanan vergiler, ülke geçişlerinde alınan vergiler ve yurt içinde alınan vergilerdir. Ülke geçişlerinde; gümrük vergisi, katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi alınır. Bu vergiler dolaylı vergilerdir.

Yurt içinde alınan vergiler ise gelir ve kurumlar vergisidir. Gelir vergisi, kişisel gelirden alınan vergilerdir.

Uluslararası vergileme ilkeleri; dolaylı vergiler için ayrı dolaysız vergiler için ayrıdır. Dolaysız vergiler için ikametgâh (residence) ilkesi ve kaynak (source) ilkesi, dolaylı vergiler için Varış (destination) ve Menşe (origin) ilkeleridir.

Menşe ilkesi, uluslararası ticarete konu olan mal ve hizmetlerin üretildiği ülkede vergilendirilmesini öngörür.

Uluslararası ticarete konu olan mallardan alınan dolaylı vergiler; Gümrük Vergileri, İthalatta Alınan KDV Ve İthalatta Alınan ÖTV’dir. Gümrük vergileri; ihracat gümrük vergileri, ithalat gümrük vergileri ve transit gümrük vergileri olarak üçe ayrılmaktadır.

Uluslararası ticaretin vergilendirilme gerekçeleri; ithalatı kısarak cari işlemler dengesini sağlamak, gelir dağılımında adaleti sağlanmak, hazineye gelir sağlamak, yerli üreticileri korumaktır.

Vergi tatili, belli bir bölgede yapılan yatırımlardan ve bu yatırımların getirisinden belli bir süre için verginin kaldırılması veya daha düşük vergi olanlarının uygulanmasını ifade eder.

Zararlı vergi rekabeti, bir ülkenin sağlamış olduğu yüksek vergi avantajlarıyla, uluslararası sermaye hareketlerinin ve yatırımların yönünü değiştirmesiyle diğer ülkelerin vergi matrahlarının azaltılmasıdır.

Ticaret, bir mal ve hizmetin ayni veya nakdi bir bedel karşılığında alınıp satılmasıdır. Ülkeler açısından ticaret, iç ticaret ve dış ticaret olarak ikiye ayrılarak incelenebilir. İç ticaret, ülkenin kendi gümrük sınırları içerisindeki yerleşikler arasında yapılan ticarettir. Doğru cevap "E" şıkkıdır.

Uluslararası ticaret en basit ifadesiyle, bir ülkede yerleşik bir şirketin birden fazla ülkede ticaret ağı kurarak yapmış olduğu ticarettir. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Çok uluslu şirketlerin yatırım yapacakları yerleri seçerlerken göz önünde bulundurdukları temel kriterlerden birisi vergilerdir. Çok uluslu şirketlerin yatırımlarından elde ettikleri kazançlara daha az vergi uygulayan veya hiç vergi uygulamayan ülkeler, çok uluslu şirketlerin bu ülkelerde ticaret yapmasını teşvik etmektedir. Dolayısıyla uluslararası ticaret, devletlerin sağladığı vergi avantajlarına göre şekillenmektedir. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Sanayii devriminin Avrupa’da yaşanmış olması ve Avrupa ülkelerinin diğer ülkelere göre erken sanayileşmesi Avrupa’yı dünya mal ihracatında birinci sıraya çekmiştir. Almanya, Fransa, İngiltere ve Hollanda gibi ülkeler hala Avrupa’nın en büyük ekonomileridir. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

Dünya mal ihracatında birinci sırada Çin yer almakta olup 2013 yılı itibariyle dünya ihracatının %11,7’si Çin tarafından gerçekleştirilmektedir. Çin’i ABD ve Almanya izlemektedir. Türkiye ise 32. sırada olup dünya ihracatının sadece %0,8’ini gerçekleştirmektedir. Doğru cevap "E" şıkkıdır.

Uluslararası ticarette uygulanan vergiler, ülke geçişlerinde alınan vergiler ve yurt içinde alınan vergilerdir. Ülke geçişlerinde; gümrük vergisi, katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi alınır. Bu vergiler dolaylı vergilerdir. Yurt içinde alınan vergiler ise gelir ve kurumlar vergisidir. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Kurumlar için ikametgah ilkesi mali ikametgah olarak ifade edilmektedir. Mali ikametgahtan kasıt, şirketin kanuni merkezinin veya iş merkezinin olduğu yerdir. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Kaynak ilkesi gelirin elde edildiği ülkede vergilendirilmesini ifade eder. Daha açık ifadeyle gelir hangi ülkede doğmuşsa, bu gelirden o ülkenin vergi almasını ifade eder. Bu ilkeye göre geliri elde eden kişi ister gelirin doğduğu ülkenin vatandaşı olsun isterse başka bir ülkenin vatandaşı olsun, vergilendirme hakkı gelirin doğduğu ülkeye ait olacaktır. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Bir ülkede ithalatın artıp ihracatın azalması cari işlemler hesabının açık vermesine yol açmaktadır. Cari işlemler hesabının açık vermesi ileride ekonomik darboğazlara yol açabilmektedir. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Uluslararası ticarete konu olan mallardan alınan dolaylı vergiler; Gümrük Vergileri, İthalatta Alınan KDV Ve İthalatta Alınan ÖTV’dir. Doğru cevap "C" şıkkıdır.