ULUSLARARASI TİCARETTE VERGİLENDİRME - Deneme Sınavı - 12

Çifte vergilendirmeyi önleme antlaşmalarının faydaları:

Çifte vergilendirmeyi de içerecek şekilde mükerrer vergilendirme, en basit haliyle “aynı dönemde aynı vergi kaynağı üzerinden birden fazla vergi alınması” biçiminde tanımlanabilir.

Çifte vergilendirme vergi hukuku açısından mükerrer vergilendirme olarak kabul edilen bir vergi hatasıdır.

Hukuki Anlamda Çifte Vergilendirmede, çifte vergilendirmeyi önleme antlaşmaları yoluyla çifte vergilendirme önlenir. Diğer şıklarda sayılanlar Ekonomik Anlamda Çifte Vergilendirmenin özelliklerindendir.

Çifte vergilendirmenin önlenmesi için devletlerin yaptığı tek yanlı düzenlemeler; İstisna yöntemi, Mahsup yöntemi (Kredi Yöntemi) ve İndirim yöntemidir.

İndirim yöntemi, mahsup ve istisna sistemlerinden farklı olarak yurt dışında ödenen ver­gilerin, yurt içinde daha henüz vergi hesaplanmadan önce vergi matrahından düşülmesi biçimindedir. Yurt içinde, toplam gelir üzerinden yurt dışında ödenen vergiler düşüldükten sonra vergi matrahı bulunmaktadır.

A Ltd.Şti.’nin toplam kazancı=100.000,00 + 50.000,00 = 150.000,00

Irak da ödenen kurumlar vergisi= 50.000,00%10=5.000,00

A Ltd.Şti.’nin Türkiye deki kurumlar vergisi matrahı= 150.000,00 -5.000,00 =145.000,00

A Ltd.Şti.’nin Türkiye de ödeyeceği kurumlar vergisi= 145.000,00 %20 =29.000,00

Tüketim vergileri ile ilgili bir çifte vergilendir­meyi önleme antlaşması modeli mevcut değildir.

OECD Modeli, gelişmiş ülkeler açısından faydalı iken gelişmekte olan ülkelerin vergi kaynaklarını azalttığı için gelişmekte olan ülkeler açısından zararlıdır.

BM Modelinin temelinde, gelişmekte olan ülkelere yönelik yabancı sermaye akımla­rından kaynaklanabilecek vergisel kayıpların önlenmesi düşüncesi yatmaktadır. Şöyle ki OECD modeli benimsendiğinde gelişmekte olan ülkeye yapılan bir yatırımdan elde edilen kazancın vergilendirilmesi, bu yatırımı yapan işletmenin mu­kim olduğu ülkeye ait olmaktadır. Oysa BM modeline göre söz konusu kazancın vergi­lendirilmesi, yatırımın yapılıp kazancın elde edildiği ülkeye geçmiş olmaktadır. Böylelikle gelişmekte olan ülkelerin kendi topraklarında yapılan yabancı yatırımlardan elde edilen kazançlar üzerinde vergilendirme yetkisini kullanabilmeleri mümkün hâle gelmektedir.

Ülkeler arasında vergi uyumlaştırmasını kolaylaştırmak, mükelleflerin vergiye karşı gönüllü uyumunu artırmak, yabancı sermaye girişini kolaylaştırmak ve vergi adaletinin sağlanmasına katkıda bulunmak çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarının faydalarındandır.

Türkiye’nin ilk çifte vergilendirmeyi önleme antlaşması 1970 yılında Avusturya ile yapılmış olup, bu antlaşma 01.10.1974 tarihinde uygulanmaya başlanmıştır.

Serbest bölgeler, ülkelerin kendi egemenlik sınırları içerisinde bulunmakla birlikte gümrük bölgesi sınırları içerisine dahil edilmeyen, ithalata ve ihracata yönelik, başta vergilendirme olmak üzere diğer bütün hukuki ve idari düzenlemelerin uygulanmadığı veya kısmen uygulandığı sınırlandırılmış alanlarıdır. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

Genel olarak serbest bölgelerin kurulma amaçlarından bazıları şunlardır:

Doğru cevap "E" şıkkıdır.

Antrepo: Gümrük vergisi olmaksızın yabancı menşeli malların gümrük idaresinin denetimi altında belirli bir süre depolandığı kapalı alanlardır. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Serbest Ticaret Bölgesi: Liman veya hava alanlarına yakın olarak kurulan, daha çok ürünlerin depolanması, piyasaya hazır hale getirilmesi gibi faaliyetlerin yapıldığı, transit ticaret için de uygun olan alanlardır. Bu alanlarda istisnalar söz konusu olmakla birlikte sanayi üretimi söz konusu değildir. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Serbest bölge içerisinde yer alan firmalar fiziki, idari ve mali açılardan serbest bölgenin dahil olduğu ülke tarafından denetime tabi tutulabilir. Mali denetim, serbest bölgedeki firma ve kurumların gerek muhasebe kayıtları gerekse de vergileme rejimleri açısından denetimidir. İlgili kurumlar kendilerinden talep edilen her türlü bilgi ve belgeyi vermekle yükümlüdür. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Serbest bölgelerin oluşturulmasındaki en temel etken ülke ekonomilerine fayda sağlamasıdır. Serbest bölgelerin birçok olumlu etkileri vardır. Serbest bölgelerin olumlu etkilerinden biri de ihracat açısından sağlanacak faydalardır. Serbest bölgelerin ihracat açısından faydaları 4 başlık altında incelenmektedir. Bunlardan biri de firmaların ürünlerini serbest bölgeye getirip montaj, de-montaj ya da üretim faaliyetlerini yerine getirerek re-export yapabilmeleridir. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Serbest bölgelerde gerek ihracatın artırılması ve gerekse de sigortacılık, bankacılık, komisyonculuk, depo yükleme ve boşaltma hizmetleri gibi faaliyetlerle elde edilen döviz gelirleri ödemeler dengesini iyileştirici etkide bulunmaktadır. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

06.02.2004 tarihinden sonra ruhsat alanlar veya ilgili tarihten önce ruhsat almış fakat ruhsat tarihi sona ermiş olan Serbest bölgede üretim faaliyeti ile uğraşan mükellefler; üretim dışındaki faaliyetlerden elde ettikleri kazançlardan, serbest bölge dışında üretilmiş ürünlerin satışından sağladıkları kazançlardan, faaliyet ruhsatlarında gösterilenlerden farklı olarak üretimini gerçekleştirdikleri malların satışından elde edilen kazançlardan ve serbest bölgenin içinde veya dışında fason olarak üretimi yaptırılmış malların satışından sağlanan kazançlardan dolayı istisnadan yararlanamamakta ve vergiye tabi olmaktadırlar. Serbest bölgede üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazançları ise istisna kapsamına alınmıştır. Doğru cevap "D" şıkkıdır.