ULUSLARARASI TİCARET

Kıtlık rantı: Kotaların yurt içi mal arzını kısıtlamaları dolayısıyla fiyatlarda ortaya çıkan artışların neden olduğu kârdır. Kota kârları normalde ithalatçılara gider. Bazen de ihracatçılar veya devlet alır. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “kıtlık rantı” seçeneğidir.

Tahtakale piyasası: Türkiye’de geçmiş dönemlerde döviz karaborsasının, bugün de yasal döviz işlemlerinin yoğunlaştığı merkez. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “Tahtakale piyasası” seçeneğidir.

Karteller

Bir ihracatçı firmanın yabancı piyasaya ulusal piyasadaki satış fiyatına göre daha yüksek fiyattan mal satması.

Görünmez engeller

İhracat vergileri

İhracat kotaları mal arzını kısıtlayarak ithalatçı ülkede malların satış fiyatlarının yükselmesine neden olur. Bu ise ithalatçı ülkedeki tüketicilerin adı geçen mallara yüksek fiyat ödemeleri dolayısıyla bir refah kaybına uğramaları ve aynı zamanda tüketicilerden yurt içi üreticilere doğru bir gelir transferi yapılması demektir. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “ürün fiyatlarında artış” seçeneğidir.

İthalat kotası

Yıkıcı damping: İhracatçı firmanın yabancı piyasayı ele geçirebilmek ve o piyasada monopol oluşturabilmek için, yerli firmaların dayanamayacağı kadar düşük fiyatlardan o piyasaya mal satması. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “yıkıcı damping” seçeneğidir.

Kıtlık kotası

Konvertibilite: Yabancı paraların iç piyasada dileyen herkese, dilediği miktarda ve istenen amaç için satılmasının yasal olarak serbest olduğu ülkelerin ulusal parası. Tersi, “yumuşak paradır.” Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “C” seçeneğidir.

Kotaların tarifelere göre çok daha katı uygulamalar olduğuna dikkat ediniz. Çünkü tarifeler piyasa mekanizmasına müdahale sayılırken kotalar piyasa mekanizmasının işleyişinin yerine hükûmet yetkililerinin kararlarının geçmesi demektir. GATT ve Dünya Ticaret Örgütü her iki kısıtlamaya da karşı olmakla birlikte, aralarında bir tercih yapma durumunda tarifeleri önermektedir. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “Piyasa mekanizması işleyişinin yerine hükûmet yetkilileri kararlarının kabul edilmesi” seçeneğidir.

24 Ocak 1980 Kararları: Türk ekonomisinde dışa açılma ve liberalleşme hareketinin başlaması. Türkiye’de kotalar ve ithalat yasakları yerli sanayii koruma ve dış ödeme açıklarını önleme amacıyla geçmişte yoğun olarak kullanılmıştır. 24 Ocak kararlarından sonra başlayan dış ticareti liberalleştirme hareketi içinde kotalara 1981 yılında son verildi. İthali yasak olan malların sayısı da giderek azaltıldı ve 1990 ithalat rejimi ile tamamen (kanunen ithali yasak olanlar dışında) kaldırıldı. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “24 Ocak 1980” seçeneğidir.

Yeni korumacılık: 1973 Dünya Enerji Buhranı’ndan sonra yaygınlaşan ve daha çok görünmez engellere ve gönüllü ihracat kısıtlamalarına dayalı uygulamalara verilen isim. 1930’lardaki korumacılığın geri gelmesidir. Bundan dolayı sorunun doğru cevabı “Yeni Korumacılık” seçeneğidir.

Görünmez engeller: İthalatçı ülkelerin halk sağlığını, kamu düzenini, çevreyi korumak vs. gibi nedenlerle koydukları fakat bir dış ticaret engeli gibi etki doğuran yasal, idari veya teknik düzenlemeler. Bundan dolayı sorunun doğru cevabı “görünmez engeller” seçeneğidir.

24 Ocak 1980 Kararları

Tahtakale piyasası

Görünmez engeller

Tekstil kotası

24 Ocak 1980 Kararları