ULUSLARARASI TİCARET

Siyasal egemenliğin bir sonucu olarak tek taraflı biçimde hükûmetin koymuş olduğu tarifeleri tanımlayan ifade otonom tarifesidir.

Tekstil, giyim, ayakkabı hassas sektör kategorisinde değerlendirilmektedir.

İthal mallarının fiziki birimi başına sabit miktarda alınan bir gümrük vergisi spesifik tarifedir.

Avrupa birliği ve Türkiye’nin benimsediği vergi türü ad valorem tarifedir.

Üretim, tüketim, dış ticaret, gelir gümrük tarifelerinin mikro ekonomik etkilerindenken gider mikroekonomik etkilerinden değildir

Tarifelerini yükselterek dış ticaret ortaklarına zarar veren ülkeye karşı, öteki ülkelerin de tarifelerini yükselterek tepkide bulunmaları misilleme olarak adlandırılır.

Ülkenin tarife oranları aşırı düzeylere yükseltildiğinde doğacak sonuçlardan biri ülkenin olumlu etkilenmesi değildir.

Hem nihai mal hem de onun üretiminde kullanılan girdilerin tarife oranlarını göz önünde bulundurarak  vergiye konulmasına etken koruma denir.

Bir mal üzerine belirli oranda bir tarife konulmasına nominal tarife denir.

Bir ülkenin serbest ticarete göre refah düzeyini en yüksek düzeye çıkaran gümrük tarifesi optimum gümrük tarifesidir.

Bir malın ithalinden o malın yüksek yurt içi fi­yatı ile ondan düşük dünya fiyatı arasındaki fark tutarında veya daha yüksek ölçüde bir vergi alın­ması, ithalatı tümden önler ve bu durumda söz konusu mala tam bir koruma sağlanmış olur. Bu derece yüksek olan gümrük vergilerine yasaklayıcı vergi denir.

Spesifik tarife: İthal mallarının fiziki biri­mi başına sabit miktarda alınan bir güm­rük vergisidir.

Yasaklayıcı tarife: Uygulandığı malın it­halini sıfıra düşürecek kadar yüksek oranlı tarife.

FOB fiyat: Dış ticarette bir teslim şekli, malın ihracatçı­nın limanında geminin güvertesine yüklendiği sıradaki fiyatıdır.

Ekonominin tümü üzerinde ortaya çıkan bu etkilere makroekonomik etkiler de denir.

ük ülke optimal tarife koyarken, karşı ülkelerin pasif kal­malarını beklemek gerçek dışıdır. Kendi refah düzeylerini korumak için onlar da bu aracı kullanabilirler.

Böyle olunca, sorun tarifelerin karşılıklı olarak yükseltilmesine dönüşür ki bu bir “gümrük savaşı” de­mektir. Sonunda hiçbir ülke amacına ulaşamayacak fakat daralan dünya ticareti dolayısıyla tümü birden zarara uğrayacaktır. 1930’larda dünya ekonomisinde bunun açık bir örneği yaşanmıştı.

Ticaret hacmi etkisi: Tarifele­rin ithalatı daraltarak ulusal re­fahı olumsuz yönde etkilemesi durumudur.

İstihdamı yükseltici etki: Tarifeler belir­li koşullar altında ulusal gelir ve çalışma düzeyini yükseltici (işsizliği azaltıcı) etki doğurabilirler.

Eğer ad valorem esas benimsenmiş ise gümrük vergisi alınabilmesi için önce fiyatla­rın belirlenmesine gerek vardır. Uygulamada, ilke olarak ABD ve Kanada spesifik, Avrupa Birliği ve Türkiye ad valorem esası benimse­miş bulunmaktadır.

Tarifeler konusunda bağımsız hareket etmek, ulusal egemenliğin doğal bir sonucu kabul edilir. Bu şekilde, ülkenin tek taraflı olarak koyduğu tari­felere “otonom tarife” adı verilir. Ancak tarifelerin indirilmesi yönünde uluslararası iş birliğinin arttığı günümüzde, ülkeler iki veya çok yanlı anlaşmalarla da tarife oranlarını belirlemiş olabilirler. Uluslara­rası anlaşmalarla belirlenen tarifelere de “sözleşme­li” tarife denmektedir