Döviz Piyasası Analizleri

Döviz: Yabancı ülke paralarına ve bu paraların
yerine geçen banka havalesi, bono,
çek gibi likit ödeme araçlarına verilen genel
isim.

Döviz piyasası: Yabancı paraların alınıp
satıldığı, bankaların ve banka dışı mali
kurumların oluşturduğu piyasalar

Efektif: Bankacılıkta nakit biçimindeki
yabancı paralara efektif, banka havalesi
biçimindeki yabancı para işlemlerine de
döviz denir.

Piyasa yapımcısı bankalar: Döviz üzerinden
pozisyon tutan, alım ve satım faaliyetleri
ile piyasayı etkileyebilen büyük
bankalar

Merkez bankası müdahalesi: Merkez bankaları
döviz kurlarını (ulusal paranın dış değerini)
istenen yönde ve ölçüde etkilemek
için piyasada döviz alım ve satımı yapar.

Vadeli döviz işlemleri: Belirli bir kurdan
ileride bir tarihte, belirli miktar dövizin
alınması veya satılması amacıyla yapılan
sözleşmeler

Gelecek işlemleri: Borsada, yabancı paranın
cinsi, miktarı ve vadesi yönünden
standartlaştırılmış olan alım ve satım
sözleşmeleri ile geleceğe yönelik biçimde
döviz alınıp satılması. Vadeli işlemlerin
geliştirilmiş biçimidir.

Swap: Belirli miktarda yabancı paranın,
teslim tarihleri (valör) farklı olmak üzere,
aynı anda hem alınması, hem de satılması
biçiminde yapılan işlemlere verilen addır.

Döviz swapı: Bir kredi işlemidir, bir firmanın
belirli bir yabancı para üzerinden
bulmuş olduğu kredinin yine o yabancı
para ile ödenecek olan faizinin, başka bir
firmanın ondan farklı bir yabancı para
üzerinden sağlamış olduğu kredinin faizi
ile değiştirilmesi işlemidir.

Faiz swapı: Bir yabancı para cinsinden
biri sabit faizli, diğeri değişken faizli olmak
üzere kredi sağlayan iki firmanın
anlaşarak birbirlerinin faizlerini ödemeleri

Dolaysız kotasyon: Döviz kurunun yabancı
para birimi başına ulusal para miktarı
biçiminde tanımlanmasıdır. Avrupa
yöntemi ile kur belirleme olarak da bilinir.

Dolaylı kotasyon: Kurun, bir birim ulusal
para karşılığı olan yabancı para miktarı
biçiminde tanımlanması, buna “Amerikan
yöntemi” de denir.

Kur marjı: Döviz satış kuru ile döviz alış kuru arasındaki farka verilen isim

Çapraz kur: İki ulusal para arasındaki değişim
oranının dolaylı olarak, başka paraların
kurlarından elde edilmesi

Yer arbitrajı: Bir yabancı paranın aynı anda çeşitli piyasalardaki kur farklılığından kaynaklanan arbitraj

Üç-uçlu arbitraj: İki ulusal para arasında dolaylı yoldan elde edilen çapraz kur ile dolaysız kur
arasındaki farklılıktan kaynaklanan arbitraj, üçgen arbitraj olarak da adlandırılabilir.

Spekülasyon: Bir kimsenin kendi tahminlerine
dayanarak, fiyatında yükselme
beklediği ekonomik varlığı satın alması,
fiyatında düşme beklediği malı ise satması
ile kâr sağlamaya çalışması; bir tür “riske
karşı oynayarak” kâr elde etme faaliyetidir.

Muhabir banka: İki ayrı ülkede faaliyet
gösteren ve karşılıklı olarak birbirlerinin
işlerini yürütmek üzere aralarında anlaşma
bulunan bankalara verilen isim

Fazla pozisyon: Bankanın satın aldığı
(veya satın alma yükümlülüğü altına girdiği)
döviz miktarının, sattığı (veya üstlendiği
satış yükümlülüğü) tutarından fazla olması
durumu. Uzun pozisyon olarak da bilinir.

Eksik pozisyon: Bankanın aynı yabancı
para üzerinden satın aldığından daha fazla
döviz satışında bulunması durumu. Kısa
pozisyon olarak da bilinir.

Açık pozisyonu denkleştirme: Bankaların
uyguladıkları risk yönetimi politikası
çerçevesinde fazla veya eksik pozisyonlarını
kapatıcı yöndeki faaliyetlerine denir.

Elektronik sistemde denkleştirme: Reuters
gibi bilgisayar sistemine üye olan
bankaların teklif ve taleplerini anonim
biçimde bilgisayara girmeleri ile işlemlerin
aracısız gerçekleştirilmesi.

Konvertibilite: Ülkede yasalara göre
serbest bir döviz piyasasının varlığıdır.
Böylece ulusal paranın yabancı paralara
dönüştürülmesi, dövizlerin ithal ve ihracı
tamamen serbesttir.

Yumuşak para: Konvertibiliteden yoksun
paralara verilen isim; bu ülkelerde döviz
alım ve satımı, ithal ve ihracı üzerine hükümetler
çeşitli kısıtlamalar koymuşlardır.