ULUSLARARASI TİCARET - Deneme Sınavı - 5

Ekonominin Liberalleştirilmesi Günümüzde çoğu ülkelerde ekonomik politikaların ana amacı, serbest piyasa ekonomisini bütün kurum ve kuralları ile uygulamaktır. Bu ülkeler liberal bir dış ticaret politikası izleyerek ulusal ekonominin dünya ekonomisi ile bütünleşmesini sağlamaya çalışırlar.

Otarşi Bir kısım ülkeler, geçmiş dönemlerde ekonomik ve siyasi rejimlerinin bir gereği olarak otarşi adı verilen politikaları uygulamaya çalışmışlardır. Otarşi, ekonomik bakımdan kendi kendine yeterlilik demektir. Dolayısıyla bu politikayı benimseyen ülkelerde ticaret politikasının amacı, dış dünya ile ekonomik bağların en düşük düzeye indirilmesidir.

Gümrük vergileri malların ülke sınırlarından geçişi sırasında alınan vergilerdir. Tarifelerin ekonomi üzerindeki etkileri fiyat mekanizmasının işleyişi yoluyla gerçekleşir.

Eğer iki ülke, aralarındaki ticaretin en fazla kayırılmış ülke kuralına göre yürütüleceği konusunda görüş birliğine varırlarsa, yapacakları ticaret anlaşmasında bu kayda yer verirler. Bunun ifade ettiği anlam şudur: Eğer taraflardan birisi, başka bir ülkeye örneğin gümrük indirimi şeklinde bir ödün verirse, bunu anlaşmaya taraf olan ülkeye de tanımak zorundadır.

I. Dünya Savaşı’ndan önceki dönemde en geliş[1]miş sanayi ülkesi İngiltere idi. Bu ülke aynı zamanda serbest ticaretin de şiddetli bir savunucusuydu. Diğer yandan sanayileşmeye yeni başlamış Almanya, Fransa ve ABD gibi ülkeler koruyuculuktan yana idiler.

Yeni korumacılık: 1973 Dünya Enerji Krizinden sonra sanayileşmiş ülkelerde yaygınlaşan, daha çok ihracat kotaları ve görünmez engellere dayalı korumacılık.

Korumacılık daima monopolü besler. Koruma duvarları altında bazı büyük firmalar, küçük işletmeleri endüstriden kovarak veya kendilerine katarak kolayca tekelci duruma gelebilirler. Birkaç büyük firmanın, aralarında anlaşıp iç piyasaya diledikleri fiyat ve satış koşullarını benimsetmeleri de güç değildir

Bu görüşe göre, gelişip ilerde karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olacak endüstriler optimum üretim düzeyine ulaşıncaya kadar gümrük tarifeleriyle dış rekabete karşı korunmalıdırlar. Tarihsel ve doğal nedenlerle başka ülkelerde daha erken kurulmuş bulunan bir sanayi dalı, o alanda yeni kurulacak olanlara göre bir üstünlük kazanır. Bu, onun elde etmiş olduğu deneyim, teknik bilgi ve ölçek ekonomileri gibi gelişmelerin bir sonucu olabilir.

Stratejik Ticaret Politikası Dış ticarette koruyuculuk aleyhindeki görüşlerden bir diğeri de daha yeni sayılan stratejik ticaret politikasıdır. Bu görüşe göre sanayileşmiş bir ülke, korumacı önlemlerle, gelecekteki hızlı büyümesi için kilit kabul edilen yarı geçişkenler, bilgisayar, iletişim araçları ve benzeri ileri teknoloji endüstrilerinde karşılaştırmalı üstünlük yaratabilir. Bunun için koruyucu dış ticaret önlemlerinden, sübvansiyon ve vergi önlemleri vb.den geçici olarak yararlanılabilir. Sözü edilen ileri teknoloji endüstrileri, yüksek risklerle karşı karşıyadır ve bu alanlarda ölçek ekonomilerinin gerçekleştirilebilmesi için büyük hacimde üretim gerektirirler. Ancak başarılı olduklarında büyük ölçüde dışsal ekonomi sağlarlar.

Devletin dış ticaret akımlarına müdahalede kullandığı geleneksel araç tarifelerdir. Fakat zamanla müdahale araçlarında büyük bir artış ve çeşitlenme ortaya çıkmıştır. İfadeden de anlaşılacağı üzere sorunun doğru cevabı “tarifeler” seçeneğidir.

Kıtlık rantı: Kotaların yurt içi mal arzını kısıtlamaları dolayısıyla fiyatlarda ortaya çıkan artışların neden olduğu kârdır. Kota kârları normalde ithalatçılara gider. Bazen de ihracatçılar veya devlet alır. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “kıtlık rantı” seçeneğidir.

Tahtakale piyasası: Türkiye’de geçmiş dönemlerde döviz karaborsasının, bugün de yasal döviz işlemlerinin yoğunlaştığı merkez. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “Tahtakale piyasası” seçeneğidir.

Bir ihracatçı firmanın yabancı piyasaya ulusal piyasadaki satış fiyatına göre daha yüksek fiyattan mal satması.

Görünmez engeller

İhracat vergileri

İhracat kotaları mal arzını kısıtlayarak ithalatçı ülkede malların satış fiyatlarının yükselmesine neden olur. Bu ise ithalatçı ülkedeki tüketicilerin adı geçen mallara yüksek fiyat ödemeleri dolayısıyla bir refah kaybına uğramaları ve aynı zamanda tüketicilerden yurt içi üreticilere doğru bir gelir transferi yapılması demektir. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “ürün fiyatlarında artış” seçeneğidir.

İthalat kotası

Yıkıcı damping: İhracatçı firmanın yabancı piyasayı ele geçirebilmek ve o piyasada monopol oluşturabilmek için, yerli firmaların dayanamayacağı kadar düşük fiyatlardan o piyasaya mal satması. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “yıkıcı damping” seçeneğidir.

Kıtlık kotası

Konvertibilite: Yabancı paraların iç piyasada dileyen herkese, dilediği miktarda ve istenen amaç için satılmasının yasal olarak serbest olduğu ülkelerin ulusal parası. Tersi, “yumuşak paradır.” Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “C” seçeneğidir.