Aof Panel

Soru 1

Taraflarından birinin Alman vatandaşı, diğerinin Türk vatandaşı olduğu bir sözleşme ilişkisinde, Alman tarafın ehliyetine ilişkin bir uyuşmazlık gündeme gelmesi halinde kişinin ehil olup olmadığının tayininde hangi hukuk uygulanır?

Soru 2

"Bağlama konusunu belli bir devlet hukukuna bağlayarak çözümlenmesini sağlayan maddi vakıalar" tanımında aşağıdakilerden hangi kavram tanımlanmaktadır?

Soru 3

Aşağıdakilerden hangileri atıf ile ilgli olarak doğrudur?

I Yabancılık unsuru taşıyan uyuşmazlıklarda uygulanacak hukuk olarak yabancı bir devlet hukukunun tayin edildiği durumlarda “atıf” problemiyle karşılaşılır.

II Atıf, Türk hukukunda kişinin hukuku ve aile hukukuna ilişkin uyuşmazlıklar dışında kabul edilmiştir.

III Uygulanacak hukuk olarak tayin edilen yabancı devlet hukukunun kanunlar ihtilâfı kurallarının, Türk hukukunu yetkili görmesi hâline “iade atıf” veya “hâkimin hukukuna atıf” denir.

IV Kamu düzenine aykırılık ve doğrudan uygulanan kurallar uygulanacak hukukun uygulanmasını engelleyebilmektedir.

Çözüm Açıklaması

Yabancılık unsuru taşıyan bir uyuşmazlığa uygulanacak hukuk olarak yabancı bir devlet hukukunun tayin edildiği durumlarda, bu hukukun hangi kapsamda dikkate alına- rak uygulanacağı problemi doğar. Uygulanacak hukuk olarak tayin edilen yabancı devlet hukukunun kanunlar ihtilâfı hukuku kuralları da dâhil edilmek üzere bir bütün olarak dikkate alınarak uygulanacağının kabul edilmesi durumunda atfın kabul edilmesi, buna karşın söz konusu hukukun sadece uyuşmazlığın esasına ilişkin çözüm getiren maddi hukuk hükümlerinin dikkate alınması durumunda atfın reddedilmesi söz konusu olur. Dolayısıyla yabancılık unsuru taşıyan uyuşmazlıklarda uygulanacak hukuk olarak yabancı bir devlet hukukunun tayin edildiği durumlarda “atıf” problemiyle karşılaşılır.

Türk hukukunda atıf MÖHUK’un 2. maddesinin 3. fıkrasında hükme bağlanmıştır. Anılan hükme göre “[u]ygulanacak yabancı hukukun kanunlar ihtilâfı kurallarının başka bir hukuku yetkili kılması, sadece kişinin hukuku ve aile hukukuna ilişkin ihtilâflarda dikka- te alınır ve bu hukukun maddi hukuk hükümleri uygulanır”. Buna göre atıf, Türk hukukun- da sadece kişinin hukuku ve aile hukukuna ilişkin uyuşmazlıklarda kabul edilmiştir. Bir diğer ifadeyle kişinin hukuku ve aile hukukuna ilişkin uyuşmazlıklarda, Türk mahkemesi Türk kanunlar ihtilâfı hukuku kuralları uyarınca tayin ettiği yabancı devlet hukukunun kanunlar ihtilâfı kurallarını da dikkate alacak ve söz konusu devletin kanunlar ihtilâfı kurallarının işaret ettiği devlet hukukunun maddi hükümlerini uygulayarak uyuşmazlığa çözüm getirecektir.

Uygulanacak hukuk olarak tayin edilen yabancı devlet hukukunun kanunlar ihtilâfı kurallarının, Türk hukukunu yetkili görmesi hâline “iade atıf” veya “hâkimin hukukuna atıf” denir. Bununla birlikte eşlerin müşterek yerleşim yerlerinin İngiltere’de bulunması durumunda hâkimin yapması gereken İngiliz maddi hukuk kurallarını uygulamaktır. Bu şekilde Türk kanunlar ihtilâfı kural- ları aracılığıyla uygulanacak hukuk olarak tespit edilen yabancı hukukun kanunlar ihtilâfı kurallarının (örnekte Alman hukukunun kanunlar ihtilâfı hukuku kurallarının), üçüncü bir devletin hukukunu yetkili görmesi hâline (örnekte İngiliz hukuku) “devam eden atıf ” veya “üçüncü bir devletin hukukuna atıf ” denir. Üçüncü devlet hukuku, Türk hukuku ve Türk kanunlar ihtilâfı hukuku kuralları uyarınca uygulanacak hukuk olarak tespit edilen yabancı devlet hukuku dışında bir hukuktur.

Yabancı unsurlu uyuşmazlıklarda, yukarıda da açıklandığı üzere, Türk kanunlar ihtilâfı kuralları uyarınca uygulanacak hukuk tayin edilir. Hâkimin görevi uygulanacak hukuk olarak tayin ettiği devlet hukukunu somut uyuşmazlığa uygulamaktır. Bununla birlikte, birbirinden farklı iki durum uygulanacak hukukun uygulanmasını engelleyebilmektedir. Bu durumlardan ilki kamu düzenine aykırılık, diğeri ise doğrudan uygulanan kurallardır.

Soru 4

Aşağıdakilerden hangileri yabancı unsurlu bir uyuşmazlık durumunda, hukukun uygulanmasının Türk kamu düzenine "açık aykırı" olduğu durumlardandır?

Soru 5

Sözleşme hükümlerinden veya hâlin şartlarından tereddüde yer vermeyecek biçimde anlaşılabilen hukuk seçimi olarak ifade edilen aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 6

MÖHUK m. 24, f. 3 uyarınca aşağıdakilerden hangileri hukuk seçimi ile ilgili olarak doğrudur?

I Taraflar sözleşmelerine uygulanacak hukuku her zaman seçebilirler

II Taraflar yapmış oldukları hukuk seçimini değiştirebilirler.

III Sözleşmenin kurulmasından sonraki hukuk seçimi, üçüncü kişilerin hakları saklı kalmak kaydıyla, geriye etkili olarak geçerlidir.

IV Taraflar, aralarındaki sözleşmeyi parçalayamaz ve farklı kısımlarına farklı devlet hukuklarının uygulanmasını kararlaştıramazlar.

Soru 7

Ticari ya da meslekî faaliyetler çerçevesinde yapılan işlerde, tarafların hukuk seçimi yapmamış olmaları hâlinde sözleşmeden doğan ilişkiye o sözleşmeyle en sıkı ilişkili olan hukuk uygulanır. Aşağıdakilerden hangisi yada hangileri kabul edilen hukuklardandır?

I Karakteristik edim borçlusunun, sözleşmenin kuruluşu sırasındaki mutad meskeni hukuku,

II Ticari veya mesleki faaliyetler gereği kurulan sözleşmelerde karakteristik edim borçlusunun işyeri, bulunmadığı takdirde yerleşim yeri hukuku,

III Ticari veya mesleki faaliyetler gereği kurulan sözleşmelerde karakteristik edim borçlusunun birden çok işyeri varsa söz konusu sözleşmeyle en sıkı ilişki içinde bulunan işyeri hukuku

Soru 8

Hukuk olarak tayin edilen hukuk, yani sözleşme statüsü, belirli istisnalar dışında, taraflar arasındaki sözleşmeden doğan borç ilişkisine ilişkin tüm uyuşmazlıklar bakımından uygulanır. Aşağıdakilerden hangisi sözleşme statüsüne tâbi değildir?

Soru 9

Uluslararası ticarette büyük önem arz eden sözleşmeden doğan borç ilişkileri alanında uygulama alanı bulan hükümler ise, MÖHUKhangi hükümlerinde yer alır?

Soru 10

Taraflar aralarındaki satım sözleşmesinde B devletinin hukukunun uygulanmasını kararlaştırmışlardır. Sözleşmeye konu mallar A devletinden ithal edilecektir. Ancak mallar zamanında teslim edilememiş ve taraflar arasında uyuşmazlık doğmuş ve dava Türk mahkemelerinde açılmıştır. Bu durumda aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

Soru 11

Yabancılık unsuru taşıyan işlem ve ilişkilerden doğan uyuşmazlıklarda yetkili mahkemenin ve uygulanacak hukukun tayini ile yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizini konu alan hukuk alanı aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 12

Yabancı unsurlu bi uyuşmazlıkta, hakimin olaya uygulayacağı hukuku tespit etmeye yarayan kurallar aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir?

Soru 13

Yabancı unsurlu uyuşmazlıklarda uygulanacak hukukun yabancı bir devlet hukuku
olarak tayin edildiği durumlarda, söz konusu hukukun uygulanması ancak .............. açıkça aykırı olmaması durumunda mümkündür.

Verilen ifadedeki boşluğa aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

Soru 14

Bağlama kuralında birden fazla bağlama noktası birbirine alternatif oluşturacak şekilde yer aldıysa, bu kural aşağıdakilerden hangisi ile adlandırılır?

Soru 15

I. Türk kamu düzenine aykırılık

II. Türk hukukunda aynı konuda doğrudan uygulanan kurallar bulunması

III. Türk hukukunda aynı konuda farklı yasal düzenleme bulunması

Sayılanlardan hangisi/hangileri yabancı unsurlu bir uyuşmazlıkta yabancı hukukun uygulanmasına engel olan sebeplerdendir?

Soru 16

Ekonomik ve sosyal menfaatlerinin ya da toplumun menfaatlerinin korunmasını amaçlayan ve uyuşmazlığın yabancı unsurlu olup olmadığına bakılmaksızın uygulanan kurallar ne şekilde adlandırılır?

Soru 17

Aşağıdakilerden hangisi doğrudan uygulanan kural olarak kabul edilemez?

Soru 18

MÖHUK m. 24, sözleşmeden doğan borç ilişkilerinde uygulanacak hukukun tayinine ilişkin genel kuraldır. Bu hükmü takiben, Kanun’da taşınmazlara ilişkin sözleşmeler (m. 25), .......... sözleşmeleri (m. 26), iş sözleşmeleri (m. 27), fikrî mülkiyet haklarına ilişkin sözleşmeler (m. 28) ve eşyanın taşınmasına ilişkin sözleşmelere (m. 29) ilişkin özel hükümlere yer verilmiştir.

Verilen ifadedeki boşluğa aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

Soru 19

Sözleşmeden doğan borç ilişkilerine uygulanacak hukuk ilk adımda hangisine göre tespit edilir?

Soru 20

Aşağıdakilerden hangisi yabancı unsurlu sözleşmeye uygulanacak hukuka tabi değildir?

ULUSLARARASI TİCARET HUKUKU