ULUSLARARASI SOSYAL POLİTİKA

Uluslararası sosyal politikanın kurumsal anlamdaki gelişimi ise, 1919 yılında
çalışma yaşamına özgü sorunlarla ilgilenen bir uzmanlık kuruluşu olan Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’nün kurulması ile başlamıştır.

Çalışanları koruyucu yöndeki sosyal politika düzenlemeleri ilk olarak, Sanayi
Devrimi’nin beşiği olan İngiltere’de ortaya çıkmıştır. Buna göre doğru yanıt C seçeneğidir.

Çeşitli kantonlardan oluşan İsviçre’de ise, kantonlar düzeyinde ilk sosyal politika önlemleri, Zürih Kantonu’nda 1779 tarihinde çocukların çalıştırılmasını belirli
koşullara bağlayan yasal düzenlemeyle başlamış, daha sonraki tarihlerde yine Zürih kantonunda çocukların çalışmaya başlama yaşı, çalışma süreleri ve gece çalışmalarının yasaklanmasına ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. 1848’de Glaris ve 1853
tarihinde St. Gall kantonunda kabul edilen düzenlemelerle, çocukları koruyucu
sosyal politikalar genişlemeye başlamıştır. Federal düzeyde ise, uzun tartışmalar
sonucunda 1877 tarihinde “Fabrikalarda Çalışmaya İlişkin Federal Yasa” kabul
edilerek, tüm ülkeyi kapsayan sosyal politika önlemleri ortaya çıkarılmıştır. Buna göre doğru yanıt A seçeneğidir.

Uluslararası sosyal politika düşüncesinin kökenleri, sanayileşmenin önemli ölçüde geliştiği 19. Yüzyılın başlarına dayanmaktadır. İşçileri koruyucu yönde uluslararası eylem düşüncesi, Sanayi Devrimi’nin yarattığı “işgücü maliyetleri”ne ilişkin
insanı bir mal olarak değerlendiren yaklaşımın ortaya çıkardığı olumsuzlukların
doğal sonucudur.
Uluslararası çalışma mevzuatı ile bu mevzuatın geliştirilmesi ve uygulanmasından sorumlu olacak uluslararası bir örgütün kurulmasını amaçlayan düşünsel
ve ideolojik hareket, katı bir kronolojik sıra takip etmeksizin 1820’lerde başlamış
ve 1919 yılında ILO’nun kurulmasıyla gelişimini tamamlamıştır (Ghebali, 1989).

Bu dönem içerisinde uluslararası çalışma mevzuatı ve bu mevzuatın uygulanmasından sorumlu olacak uluslararası çalışma örgütü düşüncesi karşılıklı olarak
birbirini tamamlayacak şekilde ortaya çıkmış ve gelişmiştir. İlk olarak, uluslararası
çalışma mevzuatı düşüncesi ortaya çıkmıştır. Bu düşünce olgunlaşmaya başladıkça, uluslararası çalışma mevzuatını uygulama ve geliştirmenin en iyi yolu olarak
kurumsal bir mekanizmanın oluşturulması sonucuna varılmıştır. İlk önce, birbirinden ayrı bir şekilde öncü isimler tarafından ileri sürülen uluslararası sosyal politika düşüncesi, daha sonra örgütlü bir takım özel girişimler tarafından geliştirilmiş ve son olarak da sanayileşmiş ülke hükümetlerini etkilemiştir.

Buna göre E seçeneğinde verilen ifade yanlıştır.

Uluslararası çalışma mevzuatı düşüncesini ilk ortaya atan kişinin kim olduğu konusu tartışmaya açıktır. Bu konuda farklı görüşler bulunmaktadır ve konu akademik açıdan çok ilgi çekmemiştir. Bununla birlikte ilk isimler olarak Robert Owen
(1771-1853) ve Daniel Le Grand (1783-1859) öne sürülen isimlerdir (Ghebali, 1989;
Valticos, 1995; Gülmez, 2008). Ancak R. Owen’ın gerçek anlamda öncü olup olmadığı tartışma konusudur. Sanayici olan bu iki ismin yanı sıra, uluslararası çalışma mevzuatı düşüncesinin gelişiminde farklı meslek gruplarından gelen isimler de
bulunmaktadır. İngiltere’de sanayici ve politikacı olan Charles Hindley; Fransa’da
halk sağlığı doktoru olan Louis-Rene Villerme, iktisatçı J.A. Blanqui, Belçika’da politikacı Edward Ducpeciaux ve iktisatçı Daniel Mareska uluslararası sosyal politika
düşüncesinin gelişimine katkı yapan diğer öncü isimlerdir. Söz konusu isimlerin
mesleklerine bakıldığında, uluslararası sosyal politika düşüncesinin, 19. yüzyıl burjuvazisinin ekonomik ve entelektüel yaklaşımının bir ürünü olduğu görülecektir.
Uluslararası sosyal politikaya olan gereksinimin öncelikle ülkeler arasında farklı sosyal politika normlarının yarattığı rekabet eşitsizliklerinden kaynaklı olarak
ortaya çıktığı göz önüne alındığında bu durum şaşırtıcı değildir. İşçi sınıfı ise, uluslararası sosyal politika düşüncesinin ilk ortaya çıkış dönemlerindeki tartışmalara dâhil olmamıştır. İşçi sınıfının uluslararası sosyal politikanın gelişim sürecine
dâhil olması, ancak ulusal düzeyde örgütlenme önündeki yasal engellerin kaldırılması sonucunda işçi sınıfının örgütlenmesiyle gerçekleşmiştir (Ghebali, 1989).
Uluslararası sosyal politika düşüncesinin öncü isimlerinden biri olan R. Owen,
İngiltere’de kendi fabrikasında çalışma yaşı ve çalışma sürelerine ilişkin ilk sosyal
politika önlemlerini alan kişidir.

Bu bilgilere göre D seçeneğinde verilen ifade yanlıştır.

Uluslararası sosyal politika düşüncesinin gelişiminde söz konusu dönemde
İngiltere’nin yanı sıra Fransa’da da bazı öncü isimler etkili olmuştur. Fransa’da bu
alanda ilk sistematik ve geniş kapsamlı önerilerin sahibi olan D. Le Grand’ın yanı
sıra, J. A. Blanqui ve L. R. Villerme bu öncüler arasındadır. Liberal bir iktisatçı olan
J. A. Blanqui, ülkeler arasındaki sosyal politika düzenlemelerine ilişkin farklılıkların yaratacağı rekabet tehlikelerine dikkat çekmiştir. Blanqui, ülkelerde çalışma
koşullarına ilişkin meşru bir reformun ancak bu reformun ülke dışında rekabetle
karşı karşıya kalan tüm sanayi ülkelerinde eş zamanlı kabul edilmesiyle olanaklı
olacağını belirterek, insanların yaşamını korumak ve geliştirmeye yönelik düzenlemelerin uluslararası anlaşmalara konu olabileceğini söylemiştir (Gülmez, 2008: 23). Buna göre doğru yanıt A seçeneğinde verilmiştir.

19. Yüzyılın ikinci yarısında, “Yardımseverlik Uluslararası Kongresi” gibi,
uluslararası sosyal politika düşüncesini savunan özel girişimler ortaya çıkmıştır. Ducpeciaux tarafından desteklenen Yardımseverlik Uluslararası Kongresi,
rekabet eşitsizliğine ilişkin ekonomik argüman temelinde uluslararası çalışma
standartlarının savunucusu olmuştur (Thomas, 1938; Ghebali, 1989; Servais,
2009). 1856 yılında Brüksel’de, 1857 yılında ise Frankfurt’ta toplanan kongreler, uluslararası sosyal politika düzenlemelerine ilişkin örgütlü özel girişimlerin
başlangıcını temsil etmektedir. 1857 yılında gerçekleşen kongrede kabul edilen
önerge, çalışma yaşamını düzenlemeye yönelik uluslararası önlemlerin önemine
dikkat çekerek, uluslararası düzenlemelere konu olacak öncelikli sorunları, kadınların ve çocukların çalışma koşulları ile günlük çalışma süreleri olarak tanımlamıştır (Gülmez, 2008). Bu bilgilere göre doğru cevap B seçeneğidir.

Uluslararası sosyal politika düzenlemelerinin oluşturulması yönünde giderek artan baskı, ulusal parlamento ve hükümetlerin konuya kayıtsız kalamaması sonucunu doğurmuştur. Uluslararası sosyal politika düşüncesi ve bunun tartışılacağı
uluslararası bir konferans düzenlenmesi yönünde hükümetler arası girişimler
kapsamında İsviçre şüphesiz en aktif rolü oynayan ülke olmuştur. Buna göre doğru cevap D seçeneğinde verilmiştir.

Konferansta alınan kararların konular itibariyle
dağılımı şu şekildedir.
• Madenlerde çalışmanın düzenlenmesi,
• Pazar çalışmasının düzenlenmesi,
• Çocukların çalışmasının düzenlenmesi,
• Genç işçilerin çalışmasının düzenlenmesi,
• Kadınların çalışmasının düzenlenmesi,
• Konferansın kabul ettiği kararların uygulanmasına ilişkin izleme mekanizması oluşturulması

Buna göre E seçeneği bunlardan biri değildir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Derneğin kurucu genel kuruluna İsviçre, Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, Avusturya, Belçika ve daha sonra ABD katılmıştır (Gülmez, 2008; Servais, 2009). Dernek özel
bir kuruluş olmasına rağmen, özellikle İsviçre hükümeti başta olmak üzere çeşitli
hükümetlerin desteğini almıştır. Buna göre doğru yanıt D seçeneğidir.

Ulusal ve uluslararası düzeyde sosyal politikanın kapsamının insan hakları temelinde genişlediği dönem; 1945-1970’li yıllarını kapsayan refah dönemidir.

Uluslararası sosyal politikanın kurumsal anlamdaki gelişimi Uluslara­rası Çalışma Örgütü’nün kurulmasına dayanmaktadır.

Sanayi Devrimi’nin ortaya çıkardığı insanlık dışı çalışma ve yaşam koşullarına karşı İngiltere’de 1842 yılın­da kabul edilen yasanın içeriği; kadın ve çocukların yer altı işlerinde çalışmasının yasaklanmasıdır.

Sorunun doğru cevabı, 14-16 yaşındaki çocuklar için günlük çalışma süresinin 11 saat ile sınırlandırılmasıdır.

Sorunun doğru cevabı, 1848 yılında Avrupa’daki belli başlı devletlere yap­tığı çağrıda, işçi sınıfını erken ve aşırı çalışmaya karşı koruyacak uluslararası bir yasanın çıkarılması gerektiğini savunan ve uluslararası sosyal politika düzenlemelerine ilişkin düşünceleri ile adından söz ettiren öncü isim Fransız D. Le Grand’dir.

Sorunun doğru cevabı, rekabet eşitsizliğine ilişkin ekonomik argüman temelinde uluslararası çalışma standartlarını savunan ve uluslararası sosyal politika düzenlemelerine ilişkin örgütlü özel girişimlerin başlangıcını temsil eden Yardımseverlik Uluslararası Kongresi’dir.

Uluslararası çalışma mevzuatına ilişkin resmi nitelikli ilk konferans olan Berlin Konferansı’nda ele alınan konular;

1901 yılında, uluslararası çalışma mevzuatının oluşturulmasına ilişkin yürütülen özel girişim­lerin sonucu olarak, merkezi Basel’de kurulan derneğin adı İşçilerin Yasal Ko­runması Uluslararası Derneği’dir.

İstihdama ilişkin koşulları uluslararası düzeyde araştırmak; istihdam koşullarını etkileyen unsurlara yönelik ortak eylemliliği sağlayacak gerekli araçları tasarlamak ve Milletler Cemiyeti ça­tısı altında söz konusu alanda faaliyet gösterecek sürekli bir uluslararası kuruluşa ilişkin planlar hazırlamak, Uluslararası Çalışma Mevzuatı Komisyonu’nun amacıdır.