ULUSLARARASI SOSYAL POLİTİKA - Deneme Sınavı - 16

Bir ülke BM üyesi olduğunda, Antlaşmanın öngördüğü kural ve hedefleri kabul etmiş sayılır. BM’nin dört ana amacı vardır: • Uluslararası barış ve güvenliği korumak, • Ülkeler arasında dostane ilişkiler kurmak, • Uluslararası ekonomik, sosyal, kültürel, insani sorunların çözümünde işbirliği yapmak ve temel insan hak ve özgürlüklerine gerekli saygının gösterilmesini teşvik etmek, • Ortak çıkarların elde edilmesi hususunda milletler arasında uyumu sağlayan bir merkez olmak. Yanıt E dir.

Yanıt E'dir

İngiltere’de Magna Karta (1215), Amerika’da Bağımsızlık Bildirgesi (1776) ve Fransa’da İnsan Hakları Bildirisi (1789) gibi ulusal düzeyde insan hakları belgeleri bulunmakla birlikte, BM İnsan Hakları Bildirgesi insan haklarını ulusal düzeyden evrensel düzeye çıkaran ilk belge olmuştur. Ynıt A.

İngiltere’de Magna Karta (1215), Amerika’da Bağımsızlık Bildirgesi (1776) ve Fransa’da İnsan Hakları Bildirisi (1789) gibi ulusal düzeyde insan hakları belgeleri bulunmakla birlikte, BM İnsan Hakları Bildirgesi insan haklarını ulusal düzeyden evrensel düzeye çıkaran ilk belge olmuştur. Yanıt A.

Bildirgeden önce İngiltere’de Magna Karta (1215), Amerika’da Bağımsızlık Bildirgesi (1776) ve Fransa’da İnsan Hakları Bildirisi (1789) gibi ulusal düzeyde insan hakları belgeleri bulunmakla birlikte, BM İnsan Hakları Bildirgesi insan haklarını ulusal düzeyden evrensel düzeye çıkaran ilk belge olmuştur. Yanıt D.

BM İnsan Hakları Komisyonunun hazırladığı ve birkaç değişiklik yapıldıktan sonra 10 Aralık 1948 tarihinde, BM Genel Kurulunun Paris’te yapılan oturumunda kabul edilen 30 maddelik İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde yer almıştır.

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin kabul edildiği 10 Aralık günü, her yıl tüm dünyada “İnsan Hakları Günü” olarak kutlanmaktadır. Yanıt A.

BM Genel Kurulunun kabul ettiği ve taraf devletler için bağlayıcı olan diğer bazı Sözleşmelerde de çalışma yaşamına ve sosyal politikaya ilişkin hükümler bulunmaktadır. Bunların içinde Irk Ayrımcılığının Tüm Biçimlerinin Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi (kabul 1966 - yürürlük 1969 - Türkiye’nin onayı 2002), Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Tüm Biçimlerinin Önlenmesi Sözleşmesi (kabul 1979 - yürürlük 1981 - Türkiye’nin onayı 1985), Çocuk Hakları Sözleşmesi (kabul 1989 - yürürlük 1990 -Türkiye’nin onayı 1995 ), Tüm Göçmen İşçilerin ve Aile Fertlerinin Haklarının Korunması Sözleşmesi (kabul 1990 - yürürlük 2003 - Türkiye’nin onayı 2004) en önemlileridir. Ayrıca Mültecilerin Statüsü Sözleşmesi (1951 - yürürlük 1954 - Türkiye’nin onayı 1961), Vatansız Kişilerin Durumu (kabul 1954 - yürürlük 1960) ve Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme (kabul 2006 - yürürlük 2008 - Türkiye’nin onayı 2009) gibi diğer Sözleşmelerde de istihdama ve sosyal haklara ilişkin hükümler mevcuttur. Yanıt E.

Güvenlik Konseyi: BM’nin temel kuruluş amaclarından olan uluslararası barış ve güvenliğin korunmasından sorumludur. Konseyin beş daimi üyesi olan ABD, Çin, Fransa, İngiltere ve Rusya’nın yanı sıra on geçici üyeden oluşur. Yanıt A

Uluslararası Adalet Divanı: Hollanda’nın Lahey kentinde bulunan Uluslararası Adalet Divanı, BM’nin ana yargı organıdır. Devletler arasındaki yasal uyuşmazlıkları çözüme bağlar ve BM’ye ve BM’nin uzman kuruluşlarına görüş bildirir. Divan, her biri farklı bir ülkeden olmak üzere Genel Kurul ve Güvenlik Konseyi tarafından seçilen 14 yargıçtan oluşur.

Yanıt E.

Sözleşme ve Tavsiyelerin Dili
Sözleşme ve tavsiyelerin kabul edilen İngilizce ve Fransızca metinleri, resmi metinlerdir. Bu kural, 1919’dan beri değişmedi. Her iki metin, aynı ölçüde geçerlidir. Denetim organları, iki orijinal metin arasında çelişki bulunması durumunda, daha ileri ve geniş haklar içerdiğini düşündüğü sözleşme metnini temel almaktadır. Sözleşmeler, UÇÖ’nün üçüncü resmi dili olan İspanyolca olarak da hazırlanır. Genel Müdür, ilgili hükümetlerin isteği üzerine, sözleşme ve tavsiyelerin ulusal (kendi dillerine) çevirilerini hazırlatabilir.

Sözleşmelerin onay koşulları, yürürlüğe girmesi, feshedilmesi, onayların üye devletlere bildirilmesi ve gözden geçirilmesi konuları, her sözleşmenin son maddelerinde yer alan benzer “tip kurallar” ile düzenlenmiştir. Son maddelerde, onay işleminin tesciline ve yapılması gereken başka işlemlere ilişkin kurallar da vardır. Buna göre; Genel Müdür, onayları kaydeder, tescil eder. Tescil tarihinden 12 ay
sonra sözleşme uluslararası hukukta yürürlüğe girer.

Sendikal ortakların rolüne vurgu yapılan program nitelikli sözleşmeler:
Bunlar, hemen yerine getirilmesi gerekli yükümlülükler içermeyen ve temelde özendirici olan sözleşmelerdir. Erişilecek amaçlar saptanarak, hukuksal nitelik taşımayan yol ve yöntemlerle aşamalı biçimde uygulamaya konulması öngörülür. İstihdam, mesleksel eğitim ya da ayrımcılığa karşı
savaşım konularıyla ilgili sözleşmeler, bu kümeye örnek oluşturur

Kimi sözleşmeleri “temel insan hakları sözleşmeleri” olarak niteleyen YK, çalışma politika ve kurumlarıyla ilgili olan ve kurallar sisteminin işleyişi yönünden önemli görülen dört sözleşmeyi, “öncelikli sözleşmeler” olarak niteledi. Bunlar; iş teftişi (81 ve 129 sayılı), istihdam (122) ve üçlü danışmalar (144 sayılı) konularındaki sözleşmelerdir.

Bu dönem, 3. Ünitede gördüğümüz FB’nin kabul edilmesiyle başlar ve 1980’li yılların ortalarında (bazı yazarlara göre de Soğuk Savaş döneminin kapandığı 1989’da) sona erer. Anımsanacağı gibi bu dönemde; Soğuk Savaş ve sömürgecilikten çıkış süreci sonucunda, UÇÖ’ye üye devlet sayısı artarak katlandı. 1936’da 62 olan üye devlet sayısı, 1964’te 110’a ve 1989’da 150’ye yükseldi. UÇB görevlilerinin sayısı ve Örgüt’ün yıllık bütçesi de artmaya başladı. Teknik işbirliği, Örgüt’ün etkinliklerinin ayrılmaz parçasını oluşturdu. Yeni gereksinimlere uyarlanan programlar yerelleştirildi, eğitim ve araştırma etkinlikleri atılım kazandı.

1998 Bildirgesi, gelişmişlik düzeyi ne olursa olsun, üye devletlerin tümünün
uymak ve uygulamak zorunda oldukları temel insan haklarını güvenceye alan sözleşme ve tavsiyeleri dört başlıkta topladı. Öteki bireysel ve toplu hakları korumak
ve geliştirmek ereğiyle özgürce hareket edebilmek için kaçınılmaz olan bu dört
hak ve onları güvenceye alan sekiz sözleşme şunlardır:
• Sendika (örgütlenme) özgürlüğü ve toplu pazarlık hakkının eylemsel olarak tanınması (1948 ve 1949 tarihli, 87 ve 98 sayılı sözleşmeler);
• Tüm biçimleriyle zorla ya da zorunlu çalışmanın kaldırılması (1930 ve 1956
tarihli, 29 ve 105 sayılı sözleşmeler);
• Çocukların çalışmasının yasaklanması (1973 ve 1999 tarihli, 138 ve 182
sayılı sözleşmeler);
• İstihdam ve meslekte ayrımcılığın yasaklanması (1951 ve 1958 tarihli, 100
ve 111 sayılı sözleşmeler).

1998 Temel İlkeler ve Haklar Bildirgesi
Çalışmaya İlişkin Temel Haklar ve İlkeler İle İzlenmesi UÇÖ Bildirgesi, 18 Haziran
1998’de kabul edildi. Bildirge, UÇÖ’nün Soğuk Savaş sonrasında, özellikle 1994’ü
izleyen yıllarda çeşitli organları çerçevesinde sürdürdüğü ekonominin ve ticaretin
küreselleşmesine, yarattığı olumsuz sosyal sonuçlara verdiği bir yanıttır.

Hakça Bir Küreselleşme İçin Sosyal Adalet UÇÖ Bildirgesi (2008)
UÇÖ’nün, onaya bağlı hukuksal yükümlülük doğurmaya yönelik sözleşmeler yerine, yol gösterici/esnek belgeler kabul etme poltikası 2000’li yıllarda da sürdürüldü. 10 Haziran 2008 tarihinde, bir başka “yumuşak hukuk” belgesi olarak Hakça Bir Küreselleşme İçin Sosyal Adalet UÇÖ Bildirgesi kabul edildi.

Uzmanlar Komisyonu
Bu denetimin ilk aşamasında “teknik” bir organ olarak görev yapan UK, 1926’da kuruldu ve Mayıs 1927’de 8 üyesiyle ilk kez toplandı. UK’nin 20 üyesi vardır. Genel Müdürün önerisi üzerine Yönetim Konseyi’nce üç yıl için atanır. UK, 2002’de üyelerinin en çok 15 yıl görev yapmasına ve görev süresinin de, ilk atamadan sonra en çok dört kez yenilenmesine karar verdi. Üyeler, kişisel olarak, yansızlık ve
nesnellikle, tam bir bağımsızlık anlayışıyla görev yapar.

Temel hak ve ilkeleri geliştirme stratejilerinde göz
önünde bulundurulması gereken noktalardan bazıları şöyle sıralandı:
• Tüm üye devletlerin; ekonomik, siyasal ve sosyal bağlamlardan bağımsız biçimde, temel çalışma hak ve ilkelerine tam olarak saygı göstermeleri gerekir;
• Sendika özgürlüğüne ve fiili toplu pazarlık hakkının tanınmasına saygı
gösterilmesi, öteki temel hak ve ilkelerin uygulanması için kaçınılmazdır;
• Dört temel hak ve ilkenin uygulamada ilerlemesi için bunları birbirinden
ayırmayan uyumlu bir strateji gerekir;
• Hükümetlerin siyasal iradesi çok önemlidir;
• Mevzuat ve uygulamayı aynı zamanda değerlendirmek gerekir;
• Hükümetler ve sosyal ortaklar, bu hak ve ilkelere bağlı sorunların varlığını
kabul etmelidir;
• Ulusal düzeyde diyaloğa dayalı bir yaklaşım gerekir;
• İşçi ve işveren örgütlerini, geliştirme ve uygulamaya koyma sürecinin tüm
aşamalarına katmak gerekir (BIT, GB.307/3, 2010: 2 ve 8).