ULUSLARARASI SOSYAL POLİTİKA - Deneme Sınavı - 6

MC’ye katılmayan Almanya ve Avusturya, 1919’da yapılan ilk UÇK toplantısında üyeliğe kabul edildi. 1920-1924 yılları arasında 12 devlet ve 1931-1934 yılları arasında da 6 devlet, MC üyesi olarak UÇÖ’ye kendiliğinden üye oldular. Türkiye de, çağrı üzerine 18 Temmuz 1932 tarihinde Milletler Cemiyeti’ne üye olarak UÇÖ’ye üye oldu. MC’nin ilk üyeleri arasında olmayan ABD, F. Roosevelt’in Başkanlığı döneminde 1934 yılında, Mısır 1936’da, Genel Konferans’ça UÇÖ üyeliğine kabul edildiler. Böylece, Örgüt’ün toplam üye sayısı, 1936 yılında 62’ye yükseldi.

Onay, kabul edilen bir sözleşmenin, sözleşmeden doğan hukuksal yükümlülüklerini yerine getirmek üzere,her üye devletin iç hukukunda (Anayasasında) öngörülen işlemlerin gerçekleştirilmesidir. Anayasamıza göre, önce sözleşmenin onaylanmasının uygun bulunduğu konusunda bir yasa çıkarılması gerekir. Buna kısaca “uygun bulma kanunu” denir. Ancak bu yasa, onay işleminin tamamlanması için yeterli değildir. Ayrıca, Cumhurbaşkanı’nca onaylanması ve Resmi Gazete’de yayımlanması gerekir. Bu ikinci işlem, 1963 tarihli bir yasa uyarınca, Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu’nca birlikte yapılmakta, “ortak kararname” çıkarılmaktadır.

Kuşkusuz, 1944’te kabul edilen ve 1946’da UÇÖ Anayasası’na eklenen Filadelfiya Bildirgesi, 2. Dünya Savaşı yıllarının en önemli belgesidir. UÇÖ’nün, kısıtlayarak da olsa, benimsediği yeni yaklaşımlarla varlığını kesintisiz sürdürme iradesini somutlaştıran anayasal ilkeler ve değerler bütünüdür. Örgüt, tüzel kişi olarak varlığını sürdürmesini ve gecikmeksizin yeniden işlerliğe geçmesini, Filadelfiya Bildirgesi’ne borçludur.

10 Mayıs 1944 tarihinde oybirliğiyle kabul edilmiştir.

UÇÖ’nün anayasal organları: UÇÖ’nün,her birinin yapısı ve görevleri Anayasa’da belirtilen üçanayasalorganı vardır:
• Uluslararası Çalışma Konferansı,
• Yönetim Konseyi,
• Uluslararası Çalışma Bürosu.
Bu üçorgandan ilkikisi, “üçlü yapı”ilkesine göre oluşturulmuşturve“ulusal” temellidir.Üçüncü anayasal organ ise, ne üçlü yapıdadır, ne de ulusal temellidir. Örgüt’e,“uluslararası” niteliğini bu üçüncü organ kazandırır.

Uluslararası Çalışma Konferansı, UÇÖ, “ulus devlet” modeline göre oluşturulan bir kuruluştur. Örgüt’ün bu özelliği, öncelikle tüm üye devletlere eşit temsil olanağının tanındığı, en yüksek ve yetkili organının oluşumunda görülür.
UÇK, UÇÖ’nün en yüksek organıdır. Çalışma yaşamına ilişkin konular ile top- lumsal sorunların tartışıldığı, uluslararası sosyal politikanın genel çizgileri konu- sunda görüşlerin dile getirildiği uluslararası bir forumdur. Uluslararası çalışma hukukunun temel kaynaklarını oluşturan sözleşme ve tavsiyeleri görüşür, kabul eder ve kendi içinden oluşturduğu denetim organları aracılığıyla uygulanmalarını izler. Örgüt bütçesini kabul eder. Yönetim Konseyi’ni seçer. Anayasa değişikliklerini görüşür ve kabul eder. Devletlerin Örgüt üyeliğine kabul ya da ret edilmesine karar verir. UÇK, yılda en az bir kez ve Haziran ayının ilk haftalarında toplanır. Konferans toplantıları, 1919’dan 2018’e değin, yalnızca yedi kez Cenevre dışında toplandı. Üye devletlerin üç kanattan gelen ulusal temsilcilerinden/delegelerinden oluşan Konferans’ta, her üye devletin dört temsilcisi vardır. Nüfuslarına ya da gelişmişlik düzeylerine bakılmaksızın, her üye devlete eşit temsil olanağı tanınmıştır. Buna göre E seçeneğinde verilen bilgi yanlıştır.

Yönetim Konseyi, UÇÖ’nün ikinci anayasal organı olan Yönetim Konseyi, icra organıdır, yürütme kuruludur.
YK, Örgüt’ün tüm etkinliklerini eşgüdümler, çeşitli toplantıların gündemini belirler, özellikle UÇK gündemini saptar. Çeşitli komisyon üyelerinin atamasını yapar. Kuralların yerine getirilmesinin denetlenmesinde önemli bir rol oynar. Teknik işbirliği politikasını belirler, çeşitli programların yürütülmesini izler. Bütçeyi kabulünden önce inceler. Yalnızca kendisine karşı sorumlu olan UÇB Genel Müdürü’nü seçer. UÇB’nin çalışmalarını yönetir ve ana çizgileriyle çalışma programını belirler. YK, sendikal örgütlerin ve üye devletlerin yakınmalarını (şikâyetlerini) ilgili hükümete iletir ve sorunu incelemek üzere, gerektiğinde soruşturma komisyonu oluşturur.
Yönetim Konseyi’nde de, üçlü yapı konusunda UÇK’deki eşitlik anlayışı benimsenmiştir. Üç kanadın temsilcilerinin sayısı değişse de, Örgüt’ün kuruluşun- dan beri, hükümet kanadı temsilcilerinin sayısı ile çalışan ve işveren kanadı tem- silcilerinin toplam sayısının eşitliği ilkesi korunmuştur.
YK’nin yapısının en önemli ve haklı eleştirilere konu olan özelliği, hükümet kanadının üyelerinin bir bölümünün “seçimsiz” olmasıdır. Örgüt’ün kuruluşundan beri, gelişmiş ülkelere seçimsiz üyelik ayrıcalığı tanınmıştır. Bu, I. Dünya Savaşı’nı kazanan ülkelerin savaşın meyvelerinden yararlanma isteğinin sonucudur ve YK’nin yapısında “oligarşik bir öğe” oluşturur (Bonvin, 1998: 115-116). Bununla, UÇK’nin oluşumunda gelişmişlik düzeylerine bakmaksızın, üye devletlere tanınan eşit temsil olanağı dengelenmek istenmiştir.
Konsey üyelerini, üç yılda bir UÇK seçer. Eğer herhangi bir nedenle bu sürenin sonunda YK seçimleri yapılamazsa, görevini seçimler yapılıncaya değin sürdürür.

Bu bilgilere göre, D seçeneğinde verilen ifade yanlıştır.

UÇB’nin görevleri Anayasa’ya göre şunlardır:

• UÇK gündemindeki çeşitli konulara ilişkin belgeleri hazırlama,

• İstekleri üzerine ve olanakları ölçüsünde, UÇK kararları temelinde, ulusal mevzuatın hazırlanmasında, tefiş sistemlerinin ve yönetsel uygulamanın iyileştirilmesinde hükümetlere yardım etme,

• Anayasa kurallarına uygun olarak; uygulamada sözleşmelere gerçekten uyulması konusunda kendisine düşen ödevleri yerine getirme,• Uluslararası bir yarar taşıyan sanayi ve çalışma ile ilgili sorunları ele alan yayınlar hazırlama ve YK’nin belirlediği dillerde yayımlama.

Buna göre C seçeneğinde verilen ifade bu görevlerden biri değildir.

Konferans komisyonları şunlardır:
• Öneri Komisyonu: 28+14+14 formülüne göre oluşturulan üçlü yapıda bir komisyondur. UÇK çalışmalarının programını düzenler, toplantı tarihini belirler ve gündemini saptar.
• Yetkileri Denetleme Komisyonu: 1+1+1 formülüne göre kurulur. UÇK’ye katılan delegelerin ve teknik danışmanların yetkilerini ve bu konudaki itirazları inceler.
• Konferans Redaksiyon Komitesi: Kabul edilen sözleşme ve tavsiyelerin redaksiyonunu yapar. UÇK delegesi ya da teknik danışman olmayan kişilerden seçilir. Üçlü yapıda değildir ve en az üç kişiden oluşur.
• Maliye Komisyonu: Her devletten bir hükümet temsilcisi yer alır. Üçlü yapıda değildir. Örgüt bütçesinin onanmasına ilişkin kuralları ve benzeri mali konuları inceler.
• Konferans Komisyonu: Onaya ve raporlara dayalı genel denetim sisteminin üçlü yapıdaki en önemli organlarından biridir.

Bu bilgilere göre, C seçeneğinde verilen Komisyon yanlıştır.

UÇÖ’nün örgütsel yapısı içinde, birçok uluslararası uzman kuruluşun yetkisine giren bazı sorunlar konusunda örgütlerarası komite ya da komisyonlar da oluşturulmuştur. Bunlar, “ortak komiteler” olarak anılır ve bazıları şunlardır:
• ILO/UNESCO Ortak Komitesi: 1966 tarihli Öğretmenlerin Statüsü Tavsiyesi ile 1997 tarihli Yüksek Öğretim Personelinin Durumu Tavsiyesinin uygulanmasını denetler. 12 uzman üyeden oluşur. Üyelerin 6’sını UÇÖ Yönetim Konseyi, 6’sını da UNESCO Yönetim Kurulu seçer (Gülmez, 2004: 130-141).
• ILO/OMS (Dünya Sağlık Örgütü) Ortak Uzmanlar Komitesi: İşçilerin sağlığının korunması alanında oluşturuldu.
• Kamu Görevi Ortak Komitesi (1968): Hükümet ve ulusal memur örgütleri temsilcilerinden oluşur.

Buna göre doğru yanıt E seçeneğinde verilmiştir.

Belirli teknik konularda Yönetim Konseyi’ne kılavuzluk yapmak için teknik toplantılar düzenlenir. Örneğin ayrımcılık, iş güvenliği ve işçi sağlığı, çalışma ilişkileri, mesleki eğitim, çalışma istatistikleri ve işçi eğitimi gibi konularda teknik toplantılar yapıldı. Sosyal güvenlik konusunda düzenli aralıklarla toplantılar gerçekleştirilmektedir. Ayrıca, bir sorunun sözleşme ile düzenlenmesi amacıyla UÇK gündemine yazılmasından önce de teknik toplantılar düzenlenmektedir. Bu bilgilere göre, doğru yanıt B seçeneğinde verilmiştir.

Uluslararası Sosyal İncelemeler Enstitüsü (USİE), kurulduğu 1 Mart 1960 tarihinden beri çalışmalarını Cenevre’de sürdürmektedir. Çalışma ve sosyal politikalar alanında araştırma ve yüksek öğretim konularında uzmanlaşmış bir kuruluştur. Buna göre doğru yanıt A seçeneğidir.

UÇÖ, 1919’dan beri, uluslararası sosyal politikanın kaynaklarını oluşturan belgeler (sözleşmeler, tavsiyeler, bildiriler ve kararlar) kabul eder. Kural üretme, Örgüt’ün geleneksel görev ve etkinliklerinin başında gelir. Buna göre D seçeneğinde verilen belgeler bunlardan biri değildir.

UÇÖ’nün yasama etkinliği çerçevesinde bir sözleşme ve/ya da tavsiye ile uluslararası düzenleme konusu olacak sorunun belirlenmesinde, aynı zamanda birçok ölçüt gözönünde bulundurulur. Sorunun gerçekten “uluslararası” nitelik taşıması, yapılacak düzenlemenin hukuksal niteliği ve içeriği konularında görüş birliğinin bulunması, sorunun uluslararası düzenleme yapılmasını gerektirecek düzeyde güncellik ve ivedilik taşıması, sorunla ve korunması tasarlanan kesimlerle ilgili bir hukuksal boşluk ya da yetersizlik bulunması. Bu bilgilere göre, E seçeneğinde verilen ifade sorunun belirlenmesinde bir ölçüt değildir.

Uluslararası sosyal politika, ulusal sosyal politikaların gelişimine koşut olarak öncelikle çalışma yaşamında riskli gruplar olarak kabul edilen çocuk ve kadınlardan başlamak üzere bireysel iş ilişkileri alanına yönelik düzenlemeleri içermiştir.

Gerek ulusal gerekse uluslararası düzeyde sosyal politikanın kapsamının insan hakları temelinde genişlediği dönem asıl olarak II. Dünya Savaşı sonrasında gelişimini tamamlayan refah devleti dönemidir.

Uluslararası sosyal politikanın kurumsal anlamdaki gelişimi 1919 yılında çalışma yaşamına özgü sorunlarla ilgilenen bir uzmanlık kuruluşu olan Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’nün kurulması ile başlamıştır.

Teknik anlamda buhar gücünün üretim süreçlerine uygulanması ve makineleşme,
18. yüzyılın ikinci yarısının sonlarına doğru İngiltere’de, Sanayi Devrimi olarak
adlandırılan büyük ekonomik, sosyal ve siyasal dönüşümü başlatmıştır. Sanayi
Devrimi ile birlikte, bir yandan atölye üretiminin yerini teknolojik yenilikler sonucunda
kitlesel fabrika üretimi alırken; diğer yandan büyük toplumsal dönüşümler
sonucunda sadece emeği ile geçinmek zorunda olan işçi sınıfı ve ücretli çalışma
ilişkileri ortaya çıkmıştır. Makinelerin üretim sürecine hızla girişi, bir yandan sermaye
birikimini diğer yandan ise üretim araçlarının mülkiyetine sahip sermaye
sınıfının toplumsal gücünü artırmıştır. Tarım kesiminden hızla kopan işgücü kentlere
yığılarak ucuz emeğin kaynağı haline gelmiş, geniş kitlelerin yaşadığı ekonomik
zorluklar, çocukların ve kadınların çalışma yaşamına girmesine neden olmuş,
geniş aile yapısının parçalanması, emeğiyle geçinmek zorunda kalan kitleler için
geleneksel koruma mekanizmalarının ortadan kalkması sonucunu doğurmuştur.

Çalışanları koruyucu yöndeki sosyal politika düzenlemeleri ilk olarak, Sanayi
Devrimi’nin beşiği olan İngiltere’de ortaya çıkmıştır.

İlk sosyal politika önlemleri hakim liberal anlayış çerçevesinde çalışma yaşamında
en korunmasız kesimler olarak kabul edilen çocuk ve kadınlar için öncelikle
çalışmaya kabul yaşı ve çalışma süresi gibi bireysel iş ilişkileri ve riskli çalışma
koşullarının olduğu madencilik gibi sanayi sektörlerine yönelik ortaya çıkmıştır. Sosyal politika önlemlerinin ülkeler arasında farklılaşmasının yarattığı
rekabet sorunu nedeniyle sanayiciler, işçileri koruyucu yasal düzenlemelere
karşı çıkmışlardır. İşçileri koruyucu önlemlerin üretim
maliyetlerini yükselterek, bu önlemlerin görece gelişmiş olduğu ülkelerin sanayicilerini
rekabette dezavantajlı konuma sokması, bir süre sonra sosyal politika önlemlerinin
bütün ülkeleri kapsayacak şekilde düzenlenmesi isteğini beraberinde
getirmiştir. Bu nedenle uluslararası sosyal politikanın
doğuşu öncelikle ekonomik amaçlı bir takım nedenlere dayanmaktadır. Amaç
öncelikle işçileri korumaktan çok, işverenleri rekabet eşitsizliğinden korumaktır.