ULUSLARARASI SOSYAL POLİTİKA - Deneme Sınavı - 5

Uluslararası çalışma mevzuatı düşüncesini ilk ortaya atan kişinin kim olduğu konusu
tartışmaya açıktır. Bu konuda farklı görüşler bulunmaktadır ve konu akademik
açıdan çok ilgi çekmemiştir. Bununla birlikte ilk isimler olarak Robert Owen
(1771-1853) ve Daniel Le Grand (1783-1859) öne sürülen isimlerdir (Ghebali, 1989;
Valticos, 1995; Gülmez, 2008). Ancak R. Owen’ın gerçek anlamda öncü olup olmadığı
tartışma konusudur. Sanayici olan bu iki ismin yanı sıra, uluslararası çalışma
mevzuatı düşüncesinin gelişiminde farklı meslek gruplarından gelen isimler de
bulunmaktadır. İngiltere’de sanayici ve politikacı olan Charles Hindley; Fransa’da
halk sağlığı doktoru olan Louis-Rene Villerme, iktisatçı J.A. Blanqui, Belçika’da politikacı
Edward Ducpeciaux ve iktisatçı Daniel Mareska uluslararası sosyal politika
düşüncesinin gelişimine katkı yapan diğer öncü isimlerdir.

Uluslararası sosyal politika düşüncesini ortaya atan İngiltere’deki ilk öncüler
arasında sanayici ve politikacı olan C. Hindley de bulunmaktadır. C. Hindley, İngiliz
sanayicilerinin İngiltere’de alınan sosyal politika önlemlerinin kendilerini öteki ülkelerin sanayicileriyle rekabette dezavantajlı konuma getirdiği yönündeki görüşler
kapsamında başlatılan bir çalışmada, İngiltere’nin rekabet üstünlüğünü sağlayan
unsurları sıraladıktan sonra, yabancı rekabeti İngiliz ticaretini tehlikeye düşürecek
bir noktaya gelirse, konunun uluslararası anlaşmalarla çözüme kavuşturulabileceğini
belirtmiştir.

Uluslararası sosyal politikanın gerekliliğine ilişkin, D. Le Grand’ın 25 Nisan
1855 tarihinde sanayileşmiş ülke hükümetlerine gönderdiği çağrıda en açık biçimde
ifade ettiği gibi, üç ortak neden bulunmaktadır. Bu nedenlerin ilki ekonomik
niteliklidir ve uluslararası sosyal politikanın gelişiminde tetikleyici bir işlev
görmüştür. Uluslararası sosyal politika normları, ülkeler arasındaki rekabet
eşitsizliğinin ortadan kaldırılmasına ve bu yönde de sosyal politikanın gelişimine
hizmet edecektir. İkinci neden ise, politik nitelik taşımaktadır. Uluslararası sosyal
politika normları, işçileri koruyarak sosyal karışıklıkların ortaya çıkmasını
önlemekte, işçileri sistemle bütünleştirerek sosyal barışın sağlanmasına katkıda
bulunmaktadır. Üçüncü neden ise, sosyal niteliklidir. Uluslararası sosyal politika
normları, işçilerin hem maddi hem de manevi olarak yaşamlarını iyileştirmek ve
ruhsal gelişimlerini sağlamak için gereklidir.

Uluslararası Çalışma Örgütü’nün 1919 yılında kurulurken

Üçlülük ilkesinin özünde, sendikal hak ve özgürlükler vardır.

Türkiye, toplam 31 sosyal hakkı güvenceye alan Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı’nı (GG ASŞ) 2007 yılında onayladı.

Üçlülük, çalışma dünyasının sorunlarının düzenlenmesiyle doğrudan ilgisi bulunan üretim güçlerinin temsilcileri ile hükümet temsilcilerini bir araya getirmeyi amaçlayan bir ilkedir.

2002 yılında, Üçlülük ve Sosyal Diyalogla İlgili Karar ile yeni bir düzenleme yapıldı.

Üçlü danışma konusunda hukuksal yükümlülük doğurmaya yönelik ilk düzenleme, ancak 1976 yılında yapıldı: 144 sayılı Uluslararası Çalışma Kurallarına İlişkin Üçlü Danışmalar Sözleşmesi.

“Temsil yeteneği olan örgütler” terimi, sendika özgürlüğü hakkından yararlanan, en çok temsil gücü / yeteneği bulunan işçi (çalışan) ve işveren örgütleri anlamına gelir.

UÇK, UÇÖ’nün en yüksek organıdır.

UÇK, yılda en az bir kez ve Haziran ayının ilk haftalarında toplanır.

UÇK, yılda en az bir kez ve Haziran ayının ilk haftalarında toplanır. Konferans toplantıları, 1919’dan 2018’e değin, yalnızca yedi kez Cenevre dışında toplandı.

Dar ve geniş anlamda sosyal politika tanımlamaları çerçevesinde genel anlamıyla sosyal politika, “toplumda ekonomik yönden güçsüz, bağımlı çalışan ve özel olarak bakım, gözetim gereksinimi duyan kesimlerin korunmalarını öngören kamusal politikalar kaynağıdır”. Başka bir açıdan sosyal politikayı “devletlerin insan gücünün korunması ve geliştirilmesine yönelik olarak aldıkları kararlar ve sürdürdükleri uygulamalar” olarak tanmlamak da mümkündür (Altan, 2010: 85). Hem dar anlamda hem de geniş anlamda sosyal politika tanımlamalarının ulusal gereksinimler dikkate alınarak yapıldığını söylemek yanlış olmayacaktır. Yine sosyal politika dersinizden hatırlayacağınız üzere; şunu da belirtmek gerekir ki, toplumun demografik yapısı, hukuk düzeni ile gelenek ve görenekler ulusal sosyal politikaların belirlenmesinde etkili olmaktadır.

I. Dünya Savaşı yıllarında sosyal alandaki adaletsizliklerin dünya
barışına zarar vereceği ve dünya barışının devamlılığının sağlanmasının ancak
sosyal alandaki adaletin sağlanmasıyla mümkün olabileceği görüşü, sosyal politika alanında uluslararası standartların oluşturulmasında önem kazanmaya başlamıştır. Böylece diğer bir amaç olan sosyal adaleti sağlama düşüncesi ilke olarak Versay Barış Görüşmeleri (Versay Barış Antlaşması 28 Haziran 1919 tarihinde imzalanmıştır) sırasında gündeme getirilmiş, sonrasında ise Filedelfiya Bildirgesiyle (UÇÖ bu bildirgeyi 10 Mayıs 1944 tarihinde kabul etmiştir) sosyal adalet, geniş anlamda, tüm insanlığın refahını sağlamak şeklinde anımlanmıştır. 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı sonrasında toplumsal sorunlara yol açan ekonomik ve sosyal faktörlerin birlikte ele alınması gerektiği benimsenerek, uluslararası sosyal politikaların yeni amacı, ekonomik gelişme programlarına sosyal boyutun eklenmesi olarak tanımlanmıştır.

Sosyal politika dersinizden hatırlayacağınız üzere, sosyal politikanın ilk oluşumlarını 19. yüzyılın ilk yarısındaki İngiltere’de bulmak mümkündür. İngiltere’de çok fazla sayıda işçinin çalıştığı bir dokuma fabrikasına sahip olan Robert Owen sosyal politikaların ilk örneklerini kendi fabrikasında uygulamıştır. Owen, yasal anlamda hiçbir zorunluluğu olmamasına rağmen kendi fabrikasında çalışan işçilerin çalışma koşullarını olumlu yönde etkileyecek düzenlemelerde bulunmuştur. Bu tarihten sonra başta İngiltere olmak üzere, İsviçre, Fransa ve Almanya’da da çalışanların sıkıntıları üniversite ve hükümet düzeyinde tartışılmaya başlanmıştır.

UÇÖ Anayasası’nın “Başlangıç” bölümü ile Filadelfiya Bildirgesi’nin “Genel İlkeler” bölümünde yer alan ilkeler çerçevesinde örgütün amacı bazı başlıklar altında toplanmaktadır. Bunlardan ilki, evrensel ve sürekli bir barışın ancak sosyal adalet temeli üzerine kurulabileceğidir. İkinci amaç ise, adaletsizlik, sefalet ve ayırımcılığa dayalı çalışma koşullarının düzeltilmesi olarak belirlenmiştir. Uluslararası rekabetin sosyal sonuçlarından duyulan kaygının azaltılması da üçüncü amaç olarak belirtilmektedir. Belirlenen amaçlar çerçevesinde çalışma koşullarının, çalışma sürelerinin düzenlenmesi, işsizlikle mücadele edilmesi, çalışanların ve bakmakla yükümlü oldukları aile üyelerinin
sosyal güvencelerinin sağlanması, gelir adaletinin ve eşit ücret uygulamasının
sağlanması ve sendikal haklar gibi çalışma hayatına ilişkin hemen hemen
tüm konularda bazı kararlar alınmıştır.

Birleşmiş Milletler; 24 Ekim 1945 tarihinde dünya barışını, güvenliğini korumak ve uluslar arasında ekonomik, toplumsal ve kültürel bir işbirliği oluşturmak için kurulan uluslararası bir örgüttür.

Avrupa Konseyi üyelerinin İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde yer alan hakları
topluca güvence altına almak için üzerinde anlaştıkları ilk düzenleme “İnsan
Hakları ve Özgürlüklerinin Korunmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi (AİHS)”dir.
Sözleşme 4 Kasım 1950 tarihinde Roma’da imzalanmış ve 3 Eylül 1953 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Sözleşmenin amacı, demokratik rejimlerin devam ettirilmesi açısından gerekli olan asgari hak ve özgürlükleri güvenceye almak ve insan hakları alanını zamanla genişletmektir. Bu amaçla AİHS daha çok sivil ve politik hakların korunmasına öncelik vermiştir. Bu sözleşmeyi Avrupa Sosyal Şartı izlemiştir.

Genel olarak, uluslararası sosyal politikanın gelişmesinde etkili olan nedenleri; uluslararası rekabet, siyasal yakınlaşma veya bütünleşmeye ihtiyaç duyulması, insani nedenler, meslek bilincinin oluşmasının yarattığı uluslararası dayanışma ihtiyacı, sosyo-politik önlemler arasındaki farklılıkların kaldırılması ihtiyacı olarak sıralamak mümkündür.