ULUSLARARASI POLİTİKA II

Max Weber, devleti belirli sınırlar dâhilinde meşru şiddet tekeline sahip kurum olarak tanımlamaktadır.

Uluslararası sistem -adından da anlaşılacağı üzere- uluslar arasında bir sistem olduğunu kurgusunu anlatmaktadır. Nasıl ki liberal demokrasilerde parlamenterler vatandaşların oylarıyla seçilerek onları temsil ediyorsa ulusları da içlerinden çıkan devlet (politik toplum) uluslararası sistemde teorik olarak temsil etmektedir. Bu yüzden uluslararası sistem denildiğinde kabaca devletlerarası sistem anlaşılmaktadır.

Bir ülkeden bahsettiğimizde aklımıza ilk gelen o ülkenin insanları değil dünya siyasi haritasındaki konumudur.

Bilişim teknolojilerindeki gelişmeler insanın ve eşyanın fiziksel sınırlarını aşmasına yardımcı oldukça merkeziyetçilik yerini hızla ademimerkeziyetçiliğe bırakmaktadır.

Ulus-aşırılaşma/ötesileşme (transnationalization), ulus-üstüleşme (supranationalization) ulus-altılaşma (subnationalization) ve yersiz-yurtsuzlaşma  deterritorialization), küreselleşmeyi oluştururken ulusun ve ulus-devletin sınırlarının ötesinde bir zihniyeti, bir toplum biçimini, ve siyasi formasyonu imlemektedirler. Bu bağlamda küreselleşmenin etikerlinin göstergeleridirler.

Yönetişim, Türkçe dilbilgisi bakımından birden fazla öznenin eşzamanlı, karşılıklı ve/ya topluca eylem(ler)ini anlatan işteş fiil grubundan olduğundan, yönetme eyleminin birden fazla özne tarafından gerçekleştirilmesini anlatmaktadır. Türk Dil Kurumunun (TDK) Güncel Türkçe Sözlük’ünde yönetmek “Bir kurum veya kuruluşun yasalara, kurallara ve belli şartlara uygun biçimde işlemesini sağlamak, idare etmek, tedvir etmek. 2. Birinin bir konudaki etkinliğine, çalışmasına yön vermek, birini yönlendirmek. 3. sin. ve tiy. Program ve oyunların yapımını, gerçekleşmesini sağlamak: Filmi yönetmek,” iken yönetim ise “[Y]önetme işi, çekip çevirme, idare” olup yönetişim ise “[R]esmî ve özel kuruluşlarda idari, ekonomik, politik otoritenin ortak kullanımı” olarak tanımlanmıştır.

1980’lerin başlarında ABD’de başlayan resesyonun tüm dünyayı etkilemesi ve 1980’lerin sonlarından itibaren yeni kamu işletmeciliği (new public management) olarak ön plana çıkan anlayış, devlet bürokrasilerini verimsiz kılan sorunları özel sektör pratikleriyle iyileştirilmesini savunmaktadır. Bu bağlamda verimlilik, şeffaflık, katılım ve etkinlik ideallerini gerçekleştirmek anlamında yönetişim müşteri odaklı, piyasa eğilimli, çıktı yönelimli yapısıyla yerinden yönetime önem vermektedir.

Başta İnternet olmak üzere basım teknolojisinin büyük ölçüde dijitalleşmesiyle ucuzlayan maliyetler sadece bilgiye ulaşımı kolaylaştırmakla kalmamış; bilgilenen ve böylece bilinçlenen bireylerin seçkinleşmesini ve yönetime katılma taleplerini de artırmıştır.

Küresel siyasetten bahsedebilmek için ortak bir dile veya en azından ortak bir siyasal dile ihtiyaç olduğu ortadır. Buradaki dil kavramını hem bir iletişim aracı anlamında hem de üslup anlamında kullanmak doğru olacaktır. Örneğin, Polonyalı göz doktoru Ludwik Lejzer Zamenhof ’un icadı özgün adı Lingvo Internacia olan ve 1881’de Lingvo Universala olarak değiştirilen yapay dil Esparanto İlk Kitap (Unua Libro) ismiyle 1887’de yayımlanmıştır.

Hiyerarşik ilişkiler, özellikle askerî yapılardaki emir-komuta zincirinde billurlaştığı gibi, iletişimi ve etkileşimi tamamen ortadan kaldırmasa da azaltmaktadır. Genellikle kamu bürokrasinin katı hiyerarşik örgütlenmesi, doğurduğu tepki sonucunda üstten değil ama alttan yönetime katılım talepleri artmıştır. Kısacası kamu hizmeti diğer hizmetler gibi o hizmeti satın alanlar tarafından daha fazla şekillendirilmek istenmektedir. Nasıl ki özel sektör sunduğu bir ürün ve/ya hizmetin toplumsal talebi karşılaması ve bu sayede daha fazla kâr edebilmek için bu duyarlılığa dikkat etmesi gerekiyorsa kâr amacı gütmese bile kamu hizmetleri de toplumsal taleplerini dikkate almak durumundadırlar. Vatandaşlar aldıkları hizmetlere dair daha fazla eleştiri geliştirdikçe kamu bürokrasisinin de kendisini iyileştirmek durumunda kalması yönetişimin temelini hazırlamıştır.