Uluslararası Politika ve Bölgeselleşme
Uluslararası sistemde daha çok devlet egemenliği karşıtlığı şeklinde gelişen bir olgu olarak algılanan bölgeselleşme hareketleri kaç yıllarından itibaren kendini göstermeye başlamıştır?
Daha çok devlet egemenliği karşıtlığında gelişen bir olgu olarak algılanan bölgeselleşme hareketleri 1950'lerden itibaren uluslararası sistemde kendini göstermeye başlamıştır.
Ekonomik anlamda küresel rekabet ortamında avantajlı konuma geçebilmek için bölge ülkeleri arasındaki ekonomik ve ticarî bütünleşme girişimlerini hızlandırmak amacıyla 1990'larda ABD, Kanada ve Meksika arasında kurulan NAFTA'nın açılımı nedir?
1990'larda ABD, Kanada ve Meksika arasında kurulan NAFTA'nın açılımı Kuzey Amerika
Serbest Ticaret Antlaşması (Alanı)dır.
Uluslararası politikada bölge (region) tanımlanması için kaç çeşit ölçüt kullanılmaktadır?
Uluslararası politikada bölge (region) tanımlanmasında iki ayrı ölçüt kullanılmaktadır. Bunlardan birincisi maddi ve ikincisi ise coğrafya ile bağlantılı olan normatif tanımdır.
Fas’ın 1988’de AET’ye tam üyelik başvurusunun reddedilmesindeki temel gerekçenin kaynağı nedir?
Fas’ın 1988’de AET’ye tam üyelik başvurusunun reddedilmesi bu ülkenin Avrupa coğrafyası dışında yer alması gerekçesine dayandırılmıştır.
“Bölgeselcilik” (regionalism) ve “Bölgeselleşme” (regionalization) kavramları arasındaki temel fark nedir?
“Bölgeselcilik” (regionalism) kavramı, devletler arasındaki bölgesel düzeyde iş birliğini geliştirmeye çalışan siyasi girişimleri, resmî proje ve süreçleri kapsamaktadır. “Bölgeselleşme” (regionalization) kavramı ise, bölgesel düzeyde devletler arasındaki iş birliği olgusunun fiilî gelişimini ifade eder. Esas itibariyle, Bölgeselcilik ve bölgeselleşme kavramları arasındaki fark ve ilişki küreselcilik ve küreselleşme kavramları arasındaki ilişkiye benzer.
1951’de bugünkü AB’nin nüvesi olarak kurulan bölgeselleşme kapsamında örneklenecek kuruluş hangisidir?
1951’de bugünkü AB’nin nüvesi Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) kurulmuştur. Daha sonrasında AKÇT, AET'ye AET ise AT (Avrupa Topluluğuna) dönüşmüş, en son süreçte ise AT, AB (Avrupa Birliği) olarak gelişimini sürdürmektedir.
NATO ve AB gibi bazı örgütler hem bölgesel hem de küresel düzeyde dünya politikasında belirli bir etkinlik derecesine sahip kuruluşlarının yanı sıra bazı bölgeselleşme hareketlerinin içinde yer alan kuruluşların amaçlarının gerçekleştirilmesi yolunda oldukça pasif kalabildikleri görülmektedir.
Etkinlikleri açısından pasif olarak değerlendirilen bölgesel örgütler arasında hangilerini örnek olarak verebiliriz?
Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİÖ) ve D8 gibi diğer bazıları ise kuruluş amaçlarının gerçekleştirilmesi yolunda oldukça pasif kalan bölgesel örgütler arasında sayılmaktadır.
Bölgesel örgütlenmeler içinde önemli bir yeri olan Maastricht Anlaşması kaç yılında imzalanmıştır?
Örnek olarak, bölgesel örgütlenmeler içinde AB sürecinde önemli bir yeri olan Maastricht Anlaşması diğer adıyla AB Antlaşması 7 Şubat 1992’de imzalanmış ve 1 Kasım 1993’te de yürürlüğe girmiştir.
Bölgeselleşme en genel anlamda bölgedeki devletlerin ortak çıkar anlayışı doğrultusunda ortaya çıkar ve gelişirler.
Bölgeselleşmenin oluşumunda ve gelişmesinde etkili olan temel dinamikler hangileridir?
Bu dinamikler, güvenliğin tesisi ve korunması, ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi, hegemonyanın sağlanması, küreselleşmenin yarattığı pozitif etki ve ortak kimlik arayışları bu temel dinamiklere örnek olarak sayılabilir.
BM Sözleşmesi’nin hangi maddesi Güvenlik Konseyi'nden izin alınmadan bölgesel örgütlerin zorlayıcı tedbirler uygulamaya koymasını yasaklamaktadır?
BM Sözleşmesi’nin 53. maddesi Güvenlik Konseyinden izin alınmadan bölgesel örgütlerin zorlayıcı tedbirler uygulamaya koymasını yasaklamıştır.
Güvenlik temelli bölgeselleşme hareketlerine örnek verilen ve 1949 yılında kurulan NATO hangi amaç doğrultusunda kurulmuştur?
II. Dünya Savaşı sonrasında Batı Avrupa'nın Sovyet gücüne karşı korunmak ve Kuzey Atlantik bölgesinin Sovyetler tehdidine karşı korunması için de 1949’da NATO kurulmuştur.
1945’te Arap devletleri arasında ortak bir duruş ve işbirliği geliştirebilmek için kurulan Arap Birliği'nin kurulmasında öncü rol oynayan temel etken nedir?
İsrail'in 1948'de devlet olarak kuruluşundan önce 1945 yılında kurulan Arap Birliği ilk öncelikle Filistin’e Yahudi göçünün bölgede önemli bir sorun olarak kendini hissettirmeye başlaması ve bu kapsamda gelişen Filistin merkezli bir güvenlik kaygısı ile kurulmuştur.
Bölgeselleşmenin dinamikleri arasında değerlendirilen ekonomik ilişkiler açısından ele alındığında doğrudan yabancı yatırımların (DYT) yayılması ülkeler arasında nasıl bir ters etki yaratmaktadır?
Ulusal ekonomiler arasındaki iş birliği ve karşılıklı çıkarların birbirini sarmaladığı
bir düzende doğal olarak güç kullanımı ve savaş ihtimali de azaltırken diğer taraftan Doğrudan yabancı yatırımların yayılması bölge ülkelerini zamanla birbirine bağımlı hâle getirmektedir. Bu durumda ekonomik açıdan güçlü olanları diğer ülkeler üzerinde daha güçlü yaparken, ulusal ekonomisi zayıf ve dışa bağlı ülkeleri ise daha bağımlı hale getirmektedir.
Bölgeselleşme hareketleri kapsamında ele alındığında, küreselleşme sürecinin bölge ülkeleri arasında hangi olumlu etkileri olmaktadır?
Küreselleşme sürecine paralel ticaret ve sermaye hareketlerindeki serbestleşme, küresel rekabetin artmasına, ülkelerin yakın komşularıyla daha yakın iş birliği kurmasına ve bu rekabet ortamında daha avantajlı konum elde etmeye çalışmasına yol açmaktadır.
Bölgeselleşmelerin somut hale gelmesinde ve aktif olarak şekillenmesinde rol oynayan, AB bütünleşmesinde “Avrupalılık,” Araplar arası iş birliği girişimlerinde “Araplık,” Müslüman ülkeler arasındaki iş birliğinde “İslam,” Afrika ülkeleri arasındaki bölgeselleşme girişimlerinde ise “Afrikalılık” olarak tanımlanan aynı zamanda ekonomik veya güvenlik amaçlarının hayata geçirilmesini kolaylaştırıcı dinamik nasıl tanımlanmaktadır?
Ortak Kimlik bir katalizör rolü oynayarak ekonomik veya güvenlik amaçlarının hayata geçirilmesini kolaylaştırıcı birer faktör / dinamik olarak etkili olmaktadır.
BM Sözleşmesi’nin hangi maddesi Güvenlik Konseyi'nden izin alınmadan bölgesel örgütlerin zorlayıcı tedbirlerin uygulamaya konulmasını yasaklamaktadır?
BM Sözleşmesi’nin 53. maddesi Güvenlik Konseyinden izin alınmadan bölgesel örgütlerin zorlayıcı tedbirler uygulamaya koymasını yasaklamaktadır.
Ekonomik ve güvenlik konularında ilişkilerin verimliliğine göre ülkeler arasında sınırlı veya geniş bir entegrasyon sağlayan bölgeselleşme hareketleri kaç düzeyde sınıflandırılmaktadır?
Bölgeselleşme düzeylerini genel olarak ; bölgesel işbirliği, bölgesel bütünleşme ve bölgesel birlik olarak üç kategoride sınıflandırabiliriz.
Bölgesel işbirliği kapsamında örneklenen ancak coğrafi konumları açısından bölge ülkeleri dışında konumlanan Pakistan'ın 1955 yılında üye olduğu savunma alanındaki işbirliği hangisidir?
1955’de Türkiye, İran, Irak, Pakistan ve İngiltere arasında kurulan Bağdat Paktı ise sadece savunma alanında iş birliğini öngörmüştür. İngiltere coğrafi açıdan ülke olarak Kuzey Batı Avrupa'da yer almış olsa da, Akdeniz'de stratejik bir önemi olan Kıbrıs 1960 yılına kadar İngiltere'nin egemenliği altında idi. Bu nedenle, İngiltere egemenliği altında bulunan Kıbrıs ile bölgede organik bir bağı bulunmaktaydı. Bugün dahi, Kıbrıs (KKTC ve GKRY) egemenliğinin dışındaki alan içinde Kıbrıs adası üzerinde yer alan askeri üsleri ile İngiltere bölgedeki stratejik bağını devam ettirmektedir.
Bölgesel bütünleşme olgusu kaç aşamada ele alınmaktadır?
Bütünleşme olgusunu dört aşamalı bir süreç olarak ele almak mümkündür. Birincisi, bölgesel bütünleşmenin en basit şekli üye ülkeler arasında bir serbest ticaret alanı (STA) oluşturulmasıdır. İkincisi, bütünleşmenin daha sıkı ilişkilere dayalı ikinci aşamasını gümrük birliği oluşturur. Üçüncüsü, üye devletlerin hep birlikte ortak bir pazar tesis etmesidir. Dördüncü aşamada artık ülkelerin birbirinden bağımsız olarak ekonomi ve para politikası belirlemesi imkânı kalmaz. Üyeler arasında ekonomik ve parasal politikalar uyumlaştırılarak bu konudaki kararlar büyük ölçüde ortak kurumlara devredilir.
Üye ülkeler arasında gümrük vergilerinin karşılıklı olarak kaldırıldığı STA oluşumlarına örnek teşkil eden bölgesel oluşumlar hangileridir?
STA'lara örnek olarak EFTA, NAFTA ve GAFTA gibi kuruluşlar örnek olarak verilebilir.
Avrupa Birliği'nin siyasi birlik niteliği kazanmasında iki gelişmeden birini temsil eden ilk aşama içinde yer alan AT, ortak dış ve güvenlik politikasının yanında hangi konulardaki işbirlikleri Birliği'nin kuruluş felsefesinde etkin olmuştur?
Adalet ve İçişleri konularında ortak paydaların oluşturulması önemli olmuştur.