ULUSLARARASI POLİTİKA II - Deneme Sınavı - 13

Ekonomi ve politika kavramları birlikte literatürde ilk kez ‘ekonomi politik’ olarak Aristo tarafından, devlet giderlerinin karşılanması amacıyla vergilendirme olgusunu tanımlamak için kullanılmıştır. Doğru cevap C'dir.

Politikanın kökenindeki ‘polis’ kavramı ‘bağımsız şehir devleti’, ekonomi sözcüğünün kaynağı olan ‘oikono- mike’ (oikos ve nomos) ise ‘mal varlığının yönetimi’ anlamına gelmektir. Dolayısıyla kelime anlamı bakımından ekonomi politik, bir ülke halkının veya devletin yönetimi demektir (Seyidoğlu, 2002: 509). Ekonomi politik XVII. yüzyılın ikinci yarısında merkantilistler tarafından  göre ekonomi ‘bir bireyi yönetme sanatı’, ekonomi politik ise ‘bir devleti yönetme sanatı’ olarak kullanılmıştır (Savaş, 1986: 7). Smith ve Malthus gibi klasik iktisatçılar, ekonomi politiği ‘servetin niteliğinin ve kaynağının araştırılması,’ Ricardo ise ‘ürünün yaratılmasına katılan sınıflar arasında ürünün bölüşüm konularının araştırılması’ olarak ele almışlardır (Kazgan, 2000: 71). Doğru cevap D'dir.

Liberal yaklaşıma göre, uluslararası ticaretin devletler tarafından sınırlandırılması piyasanın rasyonel işleyişine ve verimliliğine engel teşkil etmektedir. Doğru cevap A'dır.

Realizmin temel varsayımlarının ortak noktası devletin piyasaya önceliği, ayrıca uluslararasında da politikanın ekonomiye üstünlüğüdür. Buna göre, piyasa devlet çıkarlarına hizmet etmeli ve ekonomi devletin siyasi amaçları doğrultusunda yönlendirilmelidir. Doğru cevap A'dır.

Keohane ve Nye tarafından ‘kompleks karşılıklı bağımlılık’ üç temel özellikle tanımlanmıştır, bunlar:

Doğru cevap B'dir.

Wallerstein’ın başını çektiği Neomarksistlere göre çağdaş dünya sistemi; merkez, çevre ve yarı çevre olmak üzere üç ayrı kategoriden oluşmaktadır. Bu kategoriler, her bölgenin dünya ekonomisindeki konumunu ifade eder. Doğru cevap D'dir.

Uluslararası para hem bir değişim hem de zenginliğin biriktirilme ve mübadele aracıdır. 1971’e kadar uluslararası para, altın veya altına endeksli para birimleri olmuştur. Altına bağlı para birimleri sonuçta dünyanın en güçlü ekonomisine sahip ülkenin para birimidir. XIX. yüzyılın sonlarından I. Dünya Savaşı’na kadarki dönemde İngiliz Poundu ve II. Dünya Savaşı’ndan 1971’e kadar ise ABD doları bu işlevi üstlenmiştir. Ancak 1971’den bu yana altına endeksli uluslararası bir para birimi bulunmamaktadır. Yeni dönemde uluslararasında değişken kur geçerlidir. Sistemde sahip olduğu ekonomik güç ve siyasal etkiye bağlı olarak ABD doları fiilen uluslararası para birimi niteliğini korumaktadır. Doğru cevap A'dır.

Uluslararası ekonomik iş birliği, kalkınma ve gelişme konuları UEP’nin inceleme alanlarındandır. Devletlerin çakışan ancak farklı çıkarları ve önceliklerinin nasıl ortak bir paydada buluşabileceği en temel tartışma konusudur. Yakın zamana kadar ekonomik göstergeler ile özdeşleştirilen ‘kalkınma’, günümüzde artık sadece ekonomik büyümeyle ölçülmemekte; eğitim, sağlık, çevre, iyi yönetişim ve insan hakları gibi alanlardaki göstergeler de bir ülkenin gelişmişlik düzeyinin tanımlanmasında belirleyici olmaktadır. Doğru cevap E'dir.

II. Dünya Savaşı sonrasında oluşturulan GATT düzenlemesi 1994’de Dünya Ticaret Örgütünün (DTÖ) kurulmasıyla sonuçlanmıştır. Doğru cevap E'dir.

Smith ‘görünmez el’ kavramını ilk kez The Theory of Moral Sentiments (Ahlaki Duyguların Kuramı) isimli kitabında kullanmıştır ve The Wealth of Nations (Ulusların Zenginliği) isimli kitabında da bu kavramı yineleyen Smith, bir toplumun refahı için dile getirdiği görüşlerin tüm devletler için de uygulanabileceğini öne sürerek bu yaklaşımı uluslararası düzeye taşımıştır. Doğru cevap A'dır.

Egemenlik

Westphalian egemenlik

Jean Bodin

Egemenin kendi toprakları üzerindeki mutlak ve sorgulanamaz konumu hakkındadır

Egemenlik bölünmez, devredilemez ve paylaşılamazdır

Güvenlik

Jean Jacques Rousseau

Küreselleşme dünyanın herhangi bir yerinde ortaya çıkan ekonomik, siyasal ve sosyal gelişmeleri her an takip edilebilen ve yönlendirebilen bir hâle getirdikçe egemenlik üzerindeki etkisini kavramamızı kolaylaştırmaktadır. Anthony Giddens ise “yerel oluşumların kilometrelerce uzaktaki olaylarca şekillendirilmesi ya da tersi biçimde, uzak yerellikleri birbirine bağlayan dünya çapındaki toplumsal ilişkilerin yoğunlaşması” olarak açıklamaktadır.

II.Dünya Savaşı

Kyoto Protokolü