ULUSLARARASI POLİTİKA II - Deneme Sınavı - 1

Örgütte ABD ve SSCB'nin yer almaması

Neoliberal kurumsalcılık

Milletler Cemiyeti

Kolektif güvenlik

Uluslararası politikada aktör olarak ele alınacak bir diğer kategori de siyasal nitelikli hükûmetler aşırı kuruluşlardır (Sönmezoğlu, 2000: 50). Örneğin, Dünya
Siyonist Örgütü (World Zionist Organization; WZO) bu türden bir kuruluştur.
Filistin toprakları üzerinde bir Yahudi devleti kurmak amacı doğrultusunda faaliyet gösteren bu örgüt, 1948’de İsrail’in kuruluşunda oldukça önemli rol oynamıştır (Sönmezoğlu, 2000: 163).

Savaşın cephede ve cephe gerisinde büyük bir yıkımı ifade etmeye başlaması,
devletleri “Barış” için ortaya atılan alternatif düşüncelere yönlendirmiştir. Özellikle I. Dünya Savaşı devam ederken dönemin ABD Başkanı Woodrow Wilson’un savaşın nedenlerini ve nasıl engelleneceğine dair önerilerini içeren on dört ilkesi savaş sonrası uluslararası örgütlerin kurulmasında öncü görevi üstlenmiştir.

1919’da kurulan Milletler Cemiyeti (MC) gerçek anlamda kurulan ilk uluslararası örgüt olarak karşımıza çıkmaktadır.

BM amaçlarına göre genel amaçlı bir örgüttür.

AB yönetsel yapısı bakımından sert bürokratik yapılı bir örgüttür.

İdealizmin sorunları çözmede ve açıklamadaki yetersizliği farklı bir yaklaşım
olan realizmi yükseltmeye başladı. “Realizm bir öğreti olarak 1930’ların sıkıntılı
yıllarında ortaya çıkmış ve Soğuk Savaş’ın zirvesinde, yani Büyük Güç rekabetinin varlığının inkâr edilemeyeceği veya tehlikelerinin göz ardı edilemeyeceği bir dönemde Ortodoksiye dönüşmüştür” (Brown, Ainley, 2007; 28).

Alexander Wendt ise inşacılığı (konstrüktivizm) “uluslararası sistemin yapısal
teorisi” olarak adlandırırken şöyle devam eder (Wendt, 1994; 385):
...bu teori şu iddiaları taşır; devletler uluslar arası siyaset teorisinin analizinde temel birimdir, devletler sistemi içindeki anahtar yapılar materyal olmaktan çok intersubjektiftir, sağduyuya, toplumsal olarak inşa edilen ortak kabul görmüş duygulara, anlamlara dayanır; devlet kimlikleri ve çıkarları sisteme hüda-i nabit olarak bahşedilmiş ya da dışarıdan verilmiş insan doğası gibi faktörlerle ya da iç politik değişkenlerle açıklanamaz. Aksine bunlar da sosyal yapılar tarafından inşa edilirler.

BM’ye katılacak yeni üyelerin kabulüne Genel Kurul tarafından karar verilir. BM’ye katılmak isteyen devlet, başvuru talebini ilk olarak Güvenlik Konseyine sunarken talebin kabul edilmesini Güvenlik Konseyi’nin Genel Kurula önerisi takip eder.

Dünyada barış ve güvenliği sağlamak, hak, eşitlik ve kendi kaderini belirleme ilkeleri temelinde ülkeler arasında dostane ilişkileri geliştirmek, ekonomik, toplumsal, kültürel ve beşeri sorunları çözmede uluslararası işbirliğini tesis etmek amacıyla Birleşmiş Milletler Örgütü (resmî ismi) 24 Ekim 1945’te kurulmuştur.

Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (North Atlantic Treaty Organization; NATO),
adından anlaşılacağı üzere Kuzey Atlantik bölgesine ait devletlerin (doğu yakasında Batı Avrupa devletlerinin ve batı yakasında ABD ve Kanada’nın) ortak düşman Sovyetler Birliği’ne karşı ortak savunma amacıyla kurmuş oldukları uluslararası bir kurumdur.