ULUSLARARASI POLİTİKA I

Pax Romana: Roma Barışı. M.Ö. 127-M.S. 180 arasında isyanların bastırılıp, uzun bir barış dönemine girilmesini tanımlayan kavram.

Bir savaş esnasında düşmanın direncini kırmak ve düşman halkın devletlerine olan güvenlerini azaltmak amacıyla, çeşitli araçlarla düzenlenen yanlış bilgilendirme faaliyetleri Psikolojik savaşı tanımlamaktadır.

Hindistandaki İngiliz egemenlğini sonlandırmak amacıyla Mahatma Gandhi tarafından geliştirilen protesto yöntemine Sivil itaatsizlik denmektedir.

II. Dünya savaşında Almanların geliştirdiği hızlı, ani ve beklenmedik savaş yöntemine Yıldırım Savaşı denilmektedir.

Kırmızı Telefon Antlaşması: ABD ve SSCB liderlerinin, uluslararası politikada bir yanlış anlamadan doğabilecek çatışma riskini sıfıra indirmek için, doğrudan iletişime geçecekleri bir telefon sistemini kurdukları antlaşma.

Barry Buzan tarafından geliştirilen güvenlikleştirme kavramı, daha önce güvenlik kapsamında değerlendirilmeyen bir sorunun güvenlik sorunu boyutuna taşınması anlamına gelir. Böylece bu sorun bir güvenlik sorunu bağlamında anlaşılarak çözümüne dair istisnai önlemler alınması meşru hale gelecektir.

Klasik Realizme göre devletler bekâları gereği silahlanmak ve her an savaşa hazır olmak zorundadır. Bu Realizmin anarşik uluslararası sistem önermesinin doğal sonucudur.

Kavram büyük ve güçlünün yanında yer alma psikolojisini tanımlamak için kullanılır. Uluslararası politikada bandwagoning kavramı, güvenliği sağlamanın tek yolunu bir büyük devletin pefline takılarak, onun politikalarına harfiyen uymakta gören devletlerin stratejileri anlamında kullanılır.

Sera Gazlar›: Karbondioksit, metan ve diazot monoksit gibi, atmosferde çok uzun süre kalabilen ve iklim değişikleri ile ozon tabakasının incelmesine neden olan gazlardır.

Pax Romana, yani Roma Barışı, M.Ö. 127-M.S. 180 arasında isyanların bastırılıp, uzun bir barış dönemine girilmesini tanımlayan kavramdır.

Savaş konusunda yapılan akademik çalışmalar için ilk örnek Çinli General Sun-tzu’nun M.Ö. beşinci yüzyılda kaleme aldığı “Savaş Sanatı” isimli kitaptır.

Psikolojik Savaş, bir savaş esnasında düşmanın direncini kırmak ve düşman halkın devletlerine olan güvenlerini azaltmak amacıyla, çeşitli araçlarla düzenlenen yanlış bilgilendirme faaliyetleridir.

Biyolojik Savaş: Şarbon, brusella, veba, tularemi ve çiçek gibi mikroorganizmaların silah olarak kullanılması yoluyla yapılan savaşlardır.

Asimetrik Savaş: Şiddetin ve terörün kullanıldığı; kitle imha silahlarını bazen kullanarak bazen de kullanma tehdidinde bulunularak büyük bir korku halinin yaratıldığı; masum sivillerin canlı kalkana dönüştürüldüğü ya da sivil itaatsizliğe ve kitlesel göçe zorlandıkları; finansmanı uyuşturucu, silah ve insan kaçakçılığı ile sağlanan; en önemlisi de devletin güvenlik birimlerinin terör örgüleri ya da paramiliter kuvvetlerle savaşmak zorunda kaldıkları savaş türüdür.

Barış hakkında yüzyıllardır pek çok eser kaleme alınmıştır. Bunların arasında en büyük etkiyi yaratan eser 1795 yılında Kant tararından yazılan Ebedi Barış Üzerine Felsefi Bir Deneme’dir. Kant barışı her şeyden önce ahlakî bir gereklilik olarak tanımlar ve ancak hukuk yoluyla barışa ulaşılabileceğini savunur.

Soğuk Savaş Döneminde ABD ve SSCB arasında var olan güvenlik ikilemi nedeniyle ortaya çıkan silahlanma yarışı tüm gezegeni tehdit eder bir hâle gelmiş ve 1960’lı yıllardan itibaren iki devlet arasındaki ilişkilerin yumuşamaya başlaması ile silahların kontrolü ve silahsızlanma anlaşmaları imzalanmaya başlanmıştır. Bu antlaşmalardan ilki 1963’te imzalanan Nükleer Denemelerin Kısmî Yasaklanması Antlaşması’dır. Aynı yıl iki süper güç arasında imzalanan Kırmızı Telefon Antlaşması, 1967’de Dış Uzay Antlaşması, 1968’de Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması, 1972’de imzalanan SALT I Antlaşması ve 1979’da imzalanmasına rağmen SSCB’nin Afganistan’ı işgali nedeniyle yürürlüğe giremeyen SALT II Antlaşması bahsi geçen silahsızlanma antlaşmaları arasında sayılabilir.

“Kara Hakimiyeti Teorisi” H. Mackinder tarafından 1904’te kaleme alınan Tarihin Coğrafi Esasları isimli eserinde açıklanmıştır. Mackinder’in eserinde Asya, Afrika ve Avrupa “dünya adası” olarak tanımlanır. Dünyada hakimiyet kurmak isteyen bir devlet dünya adasının tam merkezinde bulunan Doğu Avrupa’yı ele geçirirse bütün dünya adasının da hakimi olacaktır. II. Dünya Savaşı sırasında Almanya’nın izlediği jeostrateji büyük ölçüde Mackinder’in tanımladığı jeopolitik yaklaşımın bir ürünüdür.

Olgun anarşi uluslararası sistemde bir takım devletlerin diğerlerine oranla daha uygar ilişkiler geliştirme eğiliminde olduklarıdır. Kopenhag Okulu’na mensup Barry Buzan bu devletler arasındaki ilişkilerin bir üst otoritenin yokluğu anlamında anarşik yapısını sürdürdüğünü, ancak karakteristik olarak diğer devletlerin bencil doğalı ilişkilerinden farklılık gösterdiğini iddia eder.

Kolektif güvenlik, ulusal güvenlikten farklı olarak her devletin diğer devletlerin güvenliği için aktif rol oynayacağı bir küresel güvenlik sistemini ifade eder.

B