ULUSLARARASI POLİTİKA I

Devlet dışı aktörler olarak uluslararası örgütler, çok uluslu şirketler, baskı grupları, ulusal kurtuluş hareketleri, terör örgütleri ve bireyler tanımlanacaktır.

BM: Nitekim 24 Ekim 1945’de yürürlüğe girişinden günümüze kadar uluslararası sistemin en üst hukuksal normu olma özelliğini devam ettiren BM Şartı’nın 2. maddesinin 1. paragrafı “Örgüt, tüm üyelerinin egemen eşitliği ilkesi üzerine kurulmuştur.” hükmü ile devletler arasındaki anarşik ilişkiyi tanımlar niteliktedir.

Egemenlik devletin ülkesi üzerinde siyasi yönetim yetkisini kullanma hakkıdır.

İlk kez Wilson ilkeleri ile gündeme gelmiş olan halkların kaderlerini tayin etmesi hakkı halkların dilediği yönetim biçimini seçmesinden, bağımsız bir devlet kurmasına kadar varan geniş bir anlam içermektedir. Bu hâliyle halkların kaderlerini tayin etmesi hakkı ile ülke bütünlüğü ilkesi arasında belirgin bir gerilim olduğu açıktır.

Millet kavramı ise aynı ülkede yaşayan, ortak gelenek, özlem ve çıkarları bulunan ve gruplarını sürdürmek sorumluluğunu üstlenen insan grubunu tanımlamak için kullanılır.

Dekolonizasyon: İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra sömürge devletlerde sömürgeci devletlerden kurtulup bağımsız devletler kurma amacıyla gerçekleştirilen çabalar.

Napolyon savaşlarından sonra dalga dalga Avrupa’ya yayılan milliyetçilik düşüncesi Belçika’nın kuruluşuna ve Polonya isyanına neden olduktan sonra Doğu Avrupa’ya, oradan da Balkanlar’a yayılmıştır.

Zayıf devlet hukuken diğer devletlerle eşit statüde bulunmasına rağmen, güç unsurları açısından diğer devletlere göre daha dezavantajlı durumda olan devletlerdir. Zayıf ekonomileri, düşük askeri kapasiteleri, az nüfusları ve küçük ülkeleriyle bu devletler uluslararası politikada da diğer devletlere göre daha etkisiz durumdadır.

Maksizme göre uluslararası sistem devletlerin değil tekelci çok uluslu şirketlerin mücadelesi sonucu şekillenmektedir.

Uluslararası düzeyde faaliyet gösteren, birden çok devletin ya da farklı devletlerde yerleşik birey, sivil toplum örgütü ya da çeşitli devlet dışı birimin bir araya gelerek oluşturdukları ticari amaç taşımayan kurumlara uluslararası örgüt adı verilir. Uluslararası örgütlerin sahip olduğu genel özellikler şunlardır: Uluslararası örgütler bir anlaşma, antant ya da sözleşme ile kurulurlar. Mutlak biçimde önceden belirlenmiş ve kurucu belge içine yerleştirilmiş amaçlara sahiptirler. Sistemin işleyişine, üyelerine, ortak tutum ve davranışlarına ilişkin olarak ilkeler benimserler. Her durumda olmasa da üyelerini egemen ve eşit kabul ederler. Faaliyetlerinin yürütülmesini sağlayan organlar oluştururlar. Faaliyetlerinin sürdürülebilmesi için kaynak temin ederler ve genel olarak bir merkeze sahiptirler

II. Dünya Savaşı’nın galipleri olan beş devletin (ABD, SSCB, Çin, Fransa ve İngiltere) BM Güvenlik Konseyi’nin daimi üyeleri olması ve bu beş devletin veto hakkının bulunması, daha başka bir ifadeyle bu beş devletten birinin istemediği hiçbir kararın alınamaması, devletlerin aslında teorik olarak da birbirlerine eşit olmadıklarını gösterir.

Modern anlamda devletin ne zaman kurulduğuna dair bir akademik tartışma bulunmaktadır. Ancak 1648’de Otuz Yıl Savaşları’nı bitiren Westphalia Anlaşması ile modern devletlerin kurulduğu yaygınlıkla kabul edilen bir görüştür.

Modern anlamda devletin ne zaman kurulduğuna dair bir akademik tartışma bulunmaktadır. Ancak 1648’de Otuz Yıl Savaşları’nı bitiren Westphalia Anlaşması ile modern devletlerin kurulduğu yaygınlıkla kabul edilen bir görüştür.

Sloganı “Fransa Fransızlarındır” olan 1789 Fransız Devrimi ile modern Fransa’nın doğuşunu hazırlamıştır.

24 Ekim 1945’te kurulan BM tüm dünyada barışı, güvenliği korumayı; uluslararasında ekonomik, sosyal ve kültürel iş birliğini sağlamayı amaçlamaktadır.

İslam Konferansı Örgütü adıyla kurulmuş, 2011 yılında İslam İşbirliği Teşkilatı adını almış olan örgütün kuruluş tarihi 25 Eylül 1969’dur.

Hükümetler-dışı örgütlere ilk örnek olarak Dünya Olimpiyat Komitesi’ni gösterebiliriz. Komite 1894 yılında, Antik Çağlarda Yunanistan’da var olan olimpiyat geleneğini tekrar diriltmek ve tüm ulusların katılacağı olimpiyat oyunlarını düzenlemek için kurulmuştur.

Sui generis: Kendine özgü, kendisinden başka hiçbir şeye benzemeyen.

Parlamento üyelerini kanun koyma sürecinde, kendi kanaatleri ve çıkarları doğrultusunda etkilemek için örgütlenmiş gruplara lobi denir.

Apartheid: Güney Afrika Cumhuriyeti’nde 1994 yılına kadar yürürlükte kalan ve beyazlarla beyaz olmayan ırklar arasında yasal olarak bir ayrımı öngören politika.