ULUSLARARASI POLİTİKANIN TEMEL KAVRAMLARI VE METODOLOJİSİ

Uluslararası politika, başta devlet olmak üzere, uluslararası sistemde tanımlı temel aktörlerin birbirleri ile girdikleri politik ilişkileri inceleyen bir alt disiplindir.

Peloponnessian Savaşları, Sparta ve Atina kent devletleri arasında İ.Ö. 431’den 404’e kadar sürmüş ve Atina’nın yıkılmasıyla sonuçlanmıştır.

Otuz Yıl Savaşları’nı sona erdiren anlaşma Kutsal Roma İmparatorluğu, Alman prenslikleri, İspanya, Fransa, İsveç ve Hollanda Cumhuriyeti arasında Ekim ve Mayıs 1648 tarihlerinde imzalanmıştır.

Westphalia Antlaşması tarihsel açıdan ulus devletin ortaya çıktığı antlaşma olarak kabul edilir.

Yargı bağışıklığı yabancı devletlerin, onların diplomasi temsilcileri ve konsolosluk görevlilerinin, devlet gemileri ve uçaklarının ülkesinde bulundukları devletin ülkesel yetkilerinin büyük ölçüde dışında kalmalarıdır.

Günümüzde de temel bir ilke olarak kabul edilen bu ilke, diğer tüm diplomatik kuralların da şekillendiği 1815 Viyana Kongresi ile bir uluslararası hukuk normu hâline gelmiştir.

Avrupa Uyumu adı verilen sistemin temel ilkeleri yasallık ve uluslar arasında iyi geçinme ilkeleridir.

Şogunluk Japon siyasi hayatında askeri diktatörlüğe verilen isimdir. Japonya tarihindeki üç şogunluktan sonuncusu olan Tokugawa Şogunluğu 1603 yılından 1868 yılına kadar ülkeyi yönetmiştir.

Şansölye Alman devletlerinde başbakanlık kurumuna verilen isimdir.

Güç Dengesi Sistemi, Avrupa’da 18 ve 19. Yüzyılda yaşanan; güçlerin birbirine yaklaşık olarak eşit olduğu ve bu sayede savaş riskinin en aza indirildiği sistemdir.

Self determinasyon ilkesi, ulusların kendi kaderini tayin etme hakkıdır.

Uluslararası politikada idealizmin öncüsü sayılan düşünür Immanuel Kant'tır.

Sürekli bir Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin kurulması 17 Temmuz 1998 tarihinde, Roma’da, BM önderliğinde kabul edilmiştir. İmzacı devletlerde gerçekleşebilecek savaş suçları, insanlığa karşı işlenen suçlar, soykırım suçları ve saldırı suçlarını yargılayacak bir sürekli uluslararası mahkemenin kabul edilen yargı yetkileri ve yapısı Roma Statüsü olarak anılır.

I. Dünya Savaşı sonrasında yapılan anlaşmalarda ağır kayıplara uğrayan devletlerin savaş sonrası ortaya çıkan uluslararası sistemi dönüştürme çabalarına revizyonizm adı verilir. İki dünya savaşı arası Almanya, Bulgaristan, Japonya ve İtalya revizyonist devletler olarak anılır.

Günümüze kadar uluslararası politikanın gelişimine katkıda bulunan tartışma kuşakları şöyle sıralanabilir:

1. Klasik Realizm-İdealizm tartışması: 1930’lar.

2. Gelenekselcilik-Davranışçılık tartışması: 1960’lar.

3. Neorealizm-Neoliberalizm tartışması: 1980’ler.

4. Rasyonalist teoriler-reflektivist teoriler tartışması: 1990’lar

Doğruya tüm dogmaları bir kenara bırakarak ancak akıl yolu ile ulaşılabileceğini savunan felsefi görüşe "rasyonalizm" denmektedir.

Reflektivizm doğa bilimlerinde kullanılan metotların sosyal bilimlerde kullanılmasına karşı olan bilimsel yaklaşımdır. Bu yaklaşıma göre uluslararası politikanın doğası anlaşılmazdır. Bu alanda yapılacak bilimsel çalışmanın amacı ancak karar vericilerin ve akademisyenlerin kaleme aldığı metinlerin hangi kültürel iklimin bir ürünü olarak yazıldığını anlayabilmek ve nihayetinde onları öznel biçimde yorumlayabilmek için yapısökümüne uğratmak olabilir.

İkinci Dünya Savaşı İtalya, Almanya ve Japonya’dan oluşan Mihver devletlerinin müttefiklere yenilmesi ile sonuçlanmıştır.

Gevşek Çift Kutuplu Sistem uluslararası sistemde iki güçlü devlet ve o iki devletin çevresinde kümelenmiş değişik güç düzeylerinde devletlerin bulunduğu yapıdır. Sistemi oluşturan iki kutup içinde hiyerarşik yapının zayıf olduğu, bir takım devletlerin bağımsız kalabildiği, ancak yine de iki büyük güç ve onun çevresinde kutuplaşmış devlerden oluşan sistemdir.

Bağlantısızlar Hareketi, Soğuk Savaş döneminde ABD yahut SSCB tarafında kutuplaşmayı reddeden ve genel olarak gelişmekte olan ülkelerin bir araya geldiği oluşumdur. Hindistan başbakanı Nehru, Mısır devlet başkanı Nasır, Yugoslavya devlet başkanı Tito ve Endonezya devlet başkanı Sukarno en önemli bağlantısız liderlerdir.