ULUSLARARASI POLİTİKA I - Deneme Sınavı - 14

Tek kutuplu sistem tek bir devletin evrensel bir hegemonyaya ulaşması durumunda ortaya çıkar. Şimdiye kadar hiçbir devlet bu sistemi tek başına kontrol edecek güce ulaşmamıştır. Sistemin iki kutuplu olması durumunda, sistemde çok farklı kuralların geçerli olacağını söyleyebiliriz. Bu tür sistemlerde, iki güçlü devlet ve onların etrafında kümelenmiş diğer devletler bulunmaktadır. Dolayısıyla, tek kutuplu sistemden farklı olarak rekabete dayalı bir etkileşimin varlığından söz etmek mümkündür.

Bazen devletlerin güç kayıpları o kadar şiddetli olur ki artık sistemde bir kutup olmaktan çıkarlar. Soğuk savaş döneminde Doğu Blokunun lideri olan Sovyetler Birliği’nin 1991 yılında çökmesi bu duruma bir örnek olarak gösterilebilir.

İlk olarak doğal kaynaklar, endüstriyel ekonominin işleyişi için hayati bir öneme sahiptir. Doğal kaynaklar, yeryüzünde eşitsiz bir şekilde dağılmıştır. Bazı ülkeler doğal kaynaklar açısından zenginken bazı bölgeler hemen hemen hiçbir doğal kaynak rezervine sahip değildir. Bu durum, doğal kaynak ticaretini bir yandan çok kârlı yaparken diğer yandan da doğal kaynak ticaretinin siyasallaşmasına sebep olmaktadır.

Realizmde sistemdeki güç merkezlerine kutup adı verilmektedir ve sistemin kaç kutuplu olduğu bu güç merkezlerinin sayısına bağlıdır. Yukarıda da açıklandığı gibi, bu kutuplar arasında güç değişimleri meydana gelebilir ve bu değişimlere bağlı olarak sistemik değişim gerçekleşir. Dolayısıyla, Realizmde sistemik değişim devletlerin maddi kapasitelerindeki (yani güçlerindeki) değişime bağlı olarak gerçekleşmektedir.

Liberallere göre sistem, bir yapı değil bir süreçtir. Sistemi bir süreç olarak tanımlayan Liberaller, bu sistem içindeki aktörlerin pek çok açıdan birbirlerine karşılıklı olarak bağımlı olduklarını ve her bir aktörün, diğer aktörlerin davranışlarından etkilendiğini belirtmektedir.

51 devletle kurulan BM’nin günümüzde 193 üyesi vardır. Örgütün ana organları Genel Kurul, Güvenlik Konseyi, Ekonomik ve Sosyal Konsey, Genel Sekreterlik ve Uluslararası Adalet Divanı ve Vesayet Konseyi’dir. BM’nin ana organlarının dışında çeşitli yardımcı organları da bulunur. Bunlar alt organlar, teknik yardımcı organlar ve özel yardımcı organlar olmak üzere üçe ayrılır: Uluslararası Hukuk Komisyonu ve İnsan Hakları Komisyonu alt organlara; BM Yönetim Mahkemesi teknik yardımcı organlara; UNICEF,BM Sığınmacılar Yüksek Komiserliği de özel yardımcı organlara örnek olarak verilebilir.

M.Ö. 127-M.S. 180 arasında isyanların bastırılıp, uzun bir barış dönemine girilmesini tanımlayan kavram Pax Romana'dır.

M.Ö. ikinci yüzyılda Roma İmparatorluğu tarafından inşa edilmiş, Adriyatik’ten İstanbul’a kadar uzanan ticaret yoluna Via Egnati adı verilir.

Nükleer, biyolojik ya da kimyasal silahların kullanılmadığı savaşlara Konvansiyonel Savaş adı verilir.

Şarbon, brusella, veba, tularemi ve çiçek gibi mikroorganizmaların silah olarak kullanılması yoluyla yapılan savaşlara biyolojik savaş adı verilir.

ABD ve SSCB liderlerinin, uluslararası politikada bir yanlış anlamadan doğabilecek çatışma riskini sıfıra indirmek için, doğrudan iletişime geçecekleri bir telefon sistemini kurdukları antlaşmaya Kırmızı Telefon Antlaşması adı verilir.

Joseph Nye’in 1990 yılında geliştirdiği kavram ticaret, diplomasi, kültür, insanî yardım gibi yöntemlerle elde edilen güce yumuşak güç adı verilir.

Bölge içindeki devletlerin, bölge dışındaki devletlerden daha fazla ortak çıkarı olduğu için, aralarında iş birliği kurmanın daha kolay olduğu anarşi biçimine mini anarşi adı verilir.

Karbondioksit, metan ve diazot monoksit gibi, atmosferde çok uzun süre kalabilen ve iklim değişilikleri ile ozon tabakasının incelmesine neden olan gazlara sera gazları adı verilir.

Barry Buzan tarafIndan  güvenlikleştirme kavramı geliştirilmiştir.

Savaş konusunda yapılan akademik çalışmalar için ilk örnek kitap Savaş Sanatı'dır.

Pax Romana: Roma Barışı. M.Ö. 127-M.S. 180 arasında isyanların bastırılıp, uzun bir barış dönemine girilmesini tanımlayan kavram.

Bir savaş esnasında düşmanın direncini kırmak ve düşman halkın devletlerine olan güvenlerini azaltmak amacıyla, çeşitli araçlarla düzenlenen yanlış bilgilendirme faaliyetleri Psikolojik savaşı tanımlamaktadır.

Hindistandaki İngiliz egemenlğini sonlandırmak amacıyla Mahatma Gandhi tarafından geliştirilen protesto yöntemine Sivil itaatsizlik denmektedir.

II. Dünya savaşında Almanların geliştirdiği hızlı, ani ve beklenmedik savaş yöntemine Yıldırım Savaşı denilmektedir.